Η μαγεία των εμβληματικών παιχνιδάδικων στη Λάρισα

Είμαστε δέκα μόλις μέρες πριν την παραμονή των Χριστουγέννων, η πόλη εδώ και κάποιες μέρες ζει σε εορταστικό ρυθμό, τα δέντρα στα σπίτια έχουν από καιρό στολιστεί και τα περισσότερα παιδιά έχουν ήδη γράψει και στείλει το γράμμα τους στον Άγιο Βασίλη.

Τα παιχνίδια, αυτά τα παιδικά ισχυρά «θέλω», πρωταγωνιστούν και πάλι.

Από πότε βιώνουμε στη Λάρισα, και κατ΄ επέκταση στην Ελλάδα, τον εορτασμό των Χριστουγέννων με τη μορφή που ξέρουμε σήμερα; Στολίζονταν δέντρα στα σπίτια και τα παιδιά γέμιζαν με παιχνίδια με τον ίδιο τρόπο με το πέρασμα του χρόνου;

Σύμφωνα με το Greek Cultural Institute, το πρώτο χριστουγεννιάτικο δέντρο που στολίστηκε στην Ελλάδα καταγράφεται το 1843 στο αρχοντικό του διπλωμάτη Ιωάννη Παπαρρηγόπουλου στην Πλάκα.

Στη παλιά Λάρισα τα Χριστούγεννα δεν διέφεραν ιδιαίτερα απ’ ότι σε άλλες ελληνικές πόλεις. Αυτό μας καταγράφει ο Νίκος Παπαθεοδώρου σε άρθρο του που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ελευθερία προ δεκαετίας. «Η ατμόσφαιρα έμοιαζε ξεχωριστή, τα σπίτια έλαμπαν από καθαριότητα, οι δημόσιοι χώροι στολίζονταν γιορτινά, λαμπιόνια και χριστουγεννιάτικα δέντρα ομόρφυναν τις βιτρίνες στα κεντρικά καταστήματα. Εκείνο μόνο που δεν μπορούσαν να εξωραΐσουν ήταν το παχύ στρώμα λάσπης στους χωμάτινους δρόμους της» αναφέρει χαρακτηριστικά. «Η αγορά έσφυζε από κίνηση. Τα καταστήματα με είδη δώρων, υποδημάτων, ρούχων είχαν την μεγαλύτερη κίνηση, γι’ αυτό και έμεναν ανοικτά μέχρι αργά το βράδυ. Τα δώρα των Χριστουγέννων ήταν κυρίως ρούχα ή παπούτσια, ενώ τα παιχνίδια τα άφηναν για την Πρωτοχρονιά».

Της Εύης Μποτσαροπούλου

Τα παιχνίδια οι Λαρισαίοι τα έβρισκαν για πολλές δεκαετίες στα λεγόμενα βιβλιοχαρτοπωλεία. Άργησαν αρκετά να εμφανιστούν καταστήματα αμιγώς με παιχνίδια.

Το πρώτο παιχνιδάδικο στην πόλη ήταν του «Αλεξάνδρου» επί της Βενιζέλου, απέναντι από το αρχαίο θέατρο, στο ισόγειο της οικίας Αλεξάνδρου, εκεί που σήμερα βρίσκεται το κατάστημα «Κίζης». Σύμφωνα με τις πληροφορίες, το παιχνιδάδικο άνοιξε μεταπολεμικά. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, ολόκληρο το οίκημα είχε επιταχθεί και εκεί λειτουργούσαν τα κεντρικά γραφεία της Γκεστάπο στη Λάρισα.

Πηγαίνοντας όμως πιο πίσω στο χρόνο, προπολεμικά και δη στις αρχές του 20^ου αιώνα, ίσως το πρώτο βιβλιοχαρτοπωλείο που συναντάμε είναι αυτό του «Δημητρακόπουλου» επί της Κύπρου, τότε λεγόταν Αλεξάνδρας, του πατέρα του εκδότη της «Ελευθερίας» του γνωστού Τάκη Δημητρακόπουλου. Ήταν βιβλιοπωλείο και Πρακτορείο Εφημερίδων στην κεντρική πλατεία Θέμιδος δίπλα από το φαρμακείο του Αστεριάδη κατά τον Παπαθεοδώρου.

Ο ίδιος, ο Νίκος Παπαθεοδώρου, κάνει σε άλλο του άρθρο αναφορά στο βιβλιοχαρτοπωλείο του Ιωάννη Κουουμνδούρου το οποίο κατά τη δεκαετία του 1930 στεγαζόταν επί της Φιλελλήνων στο κτίριο της Λαϊκής Τράπεζας που τότε υπήρχαν διάφορα καταστήματα.

…

Η μεγάλη άνθιση των βιβλιοχαρτοπωλείων που λειτουργούσαν και ως καταστήματα που πουλούσαν παιχνίδια έρχεται μεταπολεμικά και κυρίως στο μέσο περίπου της δεκαετίας του ΄50.

«Κυριακόπουλος» επί της Κύπρου, σχεδόν δίπλα από τον Δημητρακόπουλο, το οποίο θεωρούνταν το μεγαλύτερο της εποχής.

«Αγοραστός» επί της Ολύμπου.

«Ελαφρόπουλος και Τσολάκης» στη γωνία Ρούσβελτ με Κούμα, εκεί που σήμερα βρίσκεται το καφέ Gossip.

«Αγναντής» αρχικά στη Πανός και μετέπειτα επί της Ρούσβελτ στην Τρίγωνη Πλατεία. Η ιστορία και η παρουσία αυτού του καταστήματος είναι μεγάλη στη Λάρισα και ο Αγναντής είναι το μόνο βιβλιοχαροπωλείο που ενώ άνοιξε το 1959 κατάφερε να αντέξει στο χρόνο μέχρι σήμερα. Το πρώτο κατάστημα το άνοιξε ο Βασίλειος Αγναντής στα 19 του σε ένα μαγαζί 10 τ.μ. στην Πανός. Είχε θητεύσει από παιδί για πολλά χρόνια, από τα 11 μέχρι τα 19, στο βιβλιοχαρτοπωλείο του Κυρτόπουλου, και αποφάσισε να κάνει τη δική του επιχείρηση. Μετά από 10 χρόνια, από τα 10 τ.μ. μεταφέρθηκε κάποια μέτρα πιο δίπλα, επί της Πανός και πάλι, στο νέο κατάστημα των 100 τ.μ.. Η εξέλιξη υπήρξε μέσα σε μια δεκαετία αλματώδης. Στη συνέχεια, μαζί με τον γιο του Χαρίλαο, ανοίγουν και δεύτερο τεράστιο κατάστημα 500 τ.μ. επί της Ρούσβελτ στο ύψος της Τρίγωνης Πλατείας. Εκεί μπορεί να βρει κανείς τα πάντα και πολλά πολλά παιχνίδια. Το 2006 έκλεισε το κατάστημα της Πανός, ακολούθησε αυτό της Τρίγωνης το 2012. Για μια πενταετία περίπου λειτούργησε στην Παπακυριαζή και από το 2018 βρίσκεται στην 28^ης Οκτωβρίου στο ύψος της Παπακυριαζή, μετρώντας συνολικά 65 χρόνια παρουσίας στην πόλη.

«Ταταρίκου και Παπαϊωάννου» στη γωνία Ρούσβελτ με Κύπρου που στεγαζόταν σε ένα νεοκλασικό κτίσμα του 1920 περίπου, μαζί με το πρακτορείο εφημερίδων του Ζάγουρα. Το βιβλιοπωλείο ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1965 και πουλούσε κατά κύριο λόγο παιχνίδια, σχολικά είδη, λογοτεχνικά αλλά και ξενόγλωσσα βιβλία, καθώς και εποχικά είδη όπως: χριστουγεννιάτικα δέντρα, στολίδια κλπ. σύμφωνα με τα όσα αναφέρει σε άρθρο του ο Θωμάς Κυριάκος.

«Βαζιτάρης» επί της Ρούσβελτ απέναντι από το παλιό πολυκατάστημα Κλαουδάτος.

«Παπανικολάου» επί της Κύπρου.

…

Στην συνέχεια αρχίζουν να εμφανίζονται στη πόλη τα πρώτα παιχνιδάδικα. Βρισκόμαστε πλέον στις δεκαετίες του 1980 και 1990.

«Χατζηδημούλης» στη Ρούσβελτ γωνία με Παπασταύρου.

“Μπαούλο”, ένα από τα πιο γνωστά καταστήματα παιχνιδιών, ιδιαίτερα κατά τη δεκαετία του 1980 και του 1990 με μεγάλη ποικιλία από κλασικά και μοντέρνα παιχνίδια της εποχής.

“Καραμήτρος”, ένα επίσης χαρακτηριστικό κατάστημα παιχνιδιών, με ποιοτικά παιχνίδια και δώρα, αλλά και με σχολικά είδη και εποχιακά προϊόντα.

«Το Παιχνίδι» επί της Μεγ. Αλεξάνδρου που ήταν ένα από τα πιο γνωστά και αγαπημένα καταστήματα παιχνιδιών στη Λάρισα κατά τη δεκαετία του 1980 και 1990. Ο ιδιοκτήτης του καταστήματος ήταν ο κ. Στέλιος Τριανταφυλλίδης. Το κατάστημα, που λειτουργούσε για πολλά χρόνια στη Λάρισα, έγινε γνωστό για την ποικιλία των παιχνιδιών του και την εξαιρετική εξυπηρέτηση. Είχε μεγάλη συλλογή από παιχνίδια, που περιλάμβαναν τόσο ελληνικές όσο και ξένες μάρκες. Ήταν ιδιαίτερα γνωστό για την ποιότητα και την ποικιλία του σε επιτραπέζια, κούκλες, αυτοκινητάκια και εκπαιδευτικά παιχνίδια.

«Τριανταφύλλου» επί της Βενιζέλου, ένα από τα πιο εμβληματικά καταστήματα παιχνιδιών στη Λάρισα, με ιστορία που άφησε έντονο αποτύπωμα στις αναμνήσεις των κατοίκων. Ειδικά κατά τις δεκαετίες του 1980 και 1990, αποτελούσε σημείο αναφοράς για την αγορά παιχνιδιών στην πόλη. Ήταν γνωστό για τη μεγάλη γκάμα παιχνιδιών που προσέφερε, από παραδοσιακά μέχρι σύγχρονα για την εποχή. Είχε παιχνίδια για όλες τις ηλικίες, από κλασικές κούκλες και αυτοκινητάκια μέχρι επιτραπέζια και εκπαιδευτικά.

…

Ο Άγιος Βασίλης τη δεκαετία του 1960, 1970, 1980 και 1990 έφερνε στα παιδιά παιχνίδια που αντανακλούσαν τις τάσεις της εποχής, την τεχνολογία, αλλά και τις επιρροές από την ποπ κουλτούρα. Τα δώρα συχνά συνδέονταν με το φύλο, την ηλικία και τις μόδες κάθε δεκαετίας. Κάθε δεκαετία είχε τη δική της “μαγεία” και τα παιχνίδια της αντικατοπτρίζουν την εξέλιξη της τεχνολογίας, της μόδας, αλλά και τις κοινωνικές τάσεις.

Τη δεκαετία του 1960 στην Ελλάδα, το παιχνίδι των παιδιών ήταν πιο απλό, βασισμένο στη φαντασία, τη δημιουργικότητα και τη χρήση υλικών που υπήρχαν στο περιβάλλον. Πολλά παιχνίδια ήταν χειροποίητα ή αυτοσχέδια, ενώ το παιχνίδι γινόταν κυρίως έξω, στις γειτονιές και στις αλάνες. Τα λίγα εμπορικά παιχνίδια ήταν συνήθως πιο ακριβά και προορίζονταν για τις γιορτές, όπως τα Χριστούγεννα ή για ειδικές περιστάσεις. Κουρδιστά μεταλλικά και παιχνίδια από τσίγγο, κούκλες, καροτσάκια, τσέρκι, σβούρες, καραγκιόζης, ξύλινα και χειροποίητα παιχνίδια, αυτοκινητάκια και σπαθιά, γιο-γιο, γκρινιάρης και φιδάκι που ήταν από τα πρώτα επιτραπέζια που κυκλοφόρησαν, τουβλάκια, σετ κουζίνας ή φαγητού, ποδήλατα, πατίνια….

Τη δεκαετία του 1970 στην Ελλάδα, τα παιδιά έπαιζαν με παιχνίδια που συνδύαζαν την απλότητα της εποχής και τη δημιουργικότητα. Πολλά από αυτά ήταν χειροποίητα ή ελληνικής παραγωγής, ενώ υπήρχαν και εισαγόμενα παιχνίδια που άρχισαν να κερδίζουν δημοτικότητα. Παράλληλα άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους και τα πρώτα παιχνίδια με μπαταρίες, καθώς ξύλινα ή μεταλλικά παιχνίδια από μικρές ελληνικές βιοτεχνίες. Στα 70s κάνουν την εμφάνισή τους οι  Barbie, οι κούκλες-μωρά που «κλαίνε» ή «πίνουν γάλα», οι μπάλες, τα LEGO και τα Playmobil (προς το τέλος της δεκαετίας), τα παζλ, τα αυτοκινητάκια και τα τρένα Matchbox, οι μινιατούρες αυτοκινήτων και σιδηρόδρομοι, όπως και τα επιτραπέζια παιχνίδια τύπου Monopoly, Scrabble, Γκρινιάρης.

Τα παιχνίδια τη δεκαετία του 1980 ήταν πιο πολύχρωμα, μαζικής παραγωγής και πιο σύνθετα, με την είσοδο της τεχνολογίας και των σειρών κινουμένων σχεδίων. Στην Ελλάδα, τα παιχνίδια των παιδιών άρχισαν να επηρεάζονται περισσότερο από τις διεθνείς τάσεις, την τεχνολογία και την ποπ κουλτούρα. Ήταν μια εποχή όπου συνυπήρχαν τα κλασικά παραδοσιακά παιχνίδια, οι νέες ηλεκτρονικές συσκευές, και τα εμπορικά παιχνίδια που έφεραν επανάσταση στην παιδική ψυχαγωγία.

Δημοφιλή ήταν τα ηλεκτρονικά παιχνίδια (τα πρώτα ηλεκτρονικά βιντεοπαιχνίδια)όπως Game & Watch, Atari. Κούκλες και φιγούρες όπως Barbie, Strawberry Shortcake, φιγούρες He-Man, G.I. Joe, Transformers. Παιχνίδια δράσης όπως Playmobil, τουβλάκια LEGO με συγκεκριμένες θεματικές σειρές (ιππότες, πειρατές). Επιτραπέζια παιχνίδια με χαρακτηριστικά τα Risk, Cluedo, Trivial Pursuit. Παιχνίδια μόδας και μουσικής όπως Walkman για παιδιά, μπάλες disco για μικρές “πίστες” στο σπίτι, αλλά και παιχνίδια τύπου Rubik’s Cube: Κυβος του Ρούμπικ και άλλα παρόμοια παζλ. Και φυσικά, Transformers τα ρομπότ που μεταμορφώνονταν σε αυτοκίνητα ή ζώα, εμπνευσμένα από την ομώνυμη σειρά ή τα αυτοκινητάκια Matchbox και Hot Wheels που συνοδευόταν από μεγάλη συλλογή από αυτοκίνητα και αξεσουάρ (πίστες, γκαράζ). Είναι επίσης η δεκαετία που εμφανίζονται οι φιγούρες δράσης, ειδικά αυτές που βασίζονταν σε σειρές κινουμένων σχεδίων, όπως He-Man, Masters of the Universe και Χελωνονιντζάκια που έκαναν την εμφάνισή τους προς το τέλος της δεκαετίας και αγαπήθηκαν πολύ. Και παρέμειναν δημοφιλή παιχνίδια εξωτερικού χώρου και αθλήματα, όπως μπάλες για ποδόσφαιρο, μπάσκετ και βόλεϊ, ποδήλατα BMX που ήταν το όνειρο πολλών παιδιών, και τέλος πατίνια που ήταν πλέον πιο σύγχρονα και πιο ασφαλή από τις προηγούμενες δεκαετίες.

Τη δεκαετία του 1990, τα παιχνίδια έγιναν ακόμα πιο σύνθετα, εμπνευσμένα από τηλεοπτικές σειρές, ταινίες και βιντεοπαιχνίδια. Η τεχνολογία μπήκε δυναμικά στα παιχνίδια, ενώ η εισαγωγή πιο εξελιγμένων ηλεκτρονικών παιχνιδιών και εμπορικών franchise καθόρισε την εποχή. Τα παιδιά έπαιζαν τόσο σε εξωτερικούς χώρους όσο και σε εσωτερικούς, με τα πρώτα βιντεοπαιχνίδια και κονσόλες να γίνονται ιδιαίτερα δημοφιλή.

Τα πιο δημοφιλή παιχνίδια ήταν τα ηλεκτρονικά παιχνίδια όπως Game Boy, Sega, Nintendo, Tamagotchi, οι κούκλες και φιγούρες: Barbie (με θεματικές συλλογές), Polly Pocket, Power Rangers, Ninja Turtles, τα παιχνίδια εμπνευσμένα από ταινίες/σειρές: Jurassic Park, Batman, Pokémon, τα επιτραπέζια παιχνίδια με χαρακτηριστικά τα: Ο Πύργος του Τρόμου, Taboo, Pictionary. Monopoly, Scrabble, Trivial Pursuit και Cluedo, τα Rollerblades και τα ποδήλατα BMX, οι συλλογές από αυτοκόλλητα Panini, κάρτες Pokémon ή Magic.

Το PlayStation, που εμφανίζεται από το 1995 και μετά, έφερε επανάσταση στα βιντεοπαιχνίδια με 3D γραφικά και τίτλους όπως το Crash Bandicoot και το Final Fantasy.

…

Υ.Σ. Κάπου εδώ σταματάει το αφιέρωμα στα παιχνιδάδικα και στα παιχνίδια. Μάλλον επιλέγω να το σταματήσω γιατί από το millennium και μετά ήμουν ενήλικη…