Ευρωβουλή: Νέοι κανόνες για ταχύτερες ποινικές έρευνες με ανταλλαγή ηλεκτρονικών αποδεικτικών στοιχείων στην ΕΕ

Νέους κανόνες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου θα μοιράζονται ηλεκτρονικά αποδεικτικά στοιχεία προκειμένου να διευκολύνονται διασυνοριακές αστυνομικές και δικαστικές έρευνες υπερψήφισαν σήμερα στην Ολομέλεια τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο.  

Η νομοθετική πρωτοβουλία που αφορά ηλεκτρονικά αποδεικτικά στοιχεία θα εισαγάγει ένα συνεκτικό πλαίσιο της ΕΕ στη διαχείριση των στοιχείων. Στόχος είναι να επιταχυνθεί η συγκέντρωση αποδεικτικών στοιχείων χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Οι ευρωβουλευτές ενέκριναν τον κανονισμό περί αποδεικτικών ενταλμάτων με 433 ψήφους υπέρ, 157 κατά και 34 αποχές και με 438 ψήφους υπέρ, 152 κατά και 34 αποχές  την οδηγία για τους νομικούς εκπροσώπους.

Διαφανής μηχανισμός με εγγυήσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων

Οι νέοι κανόνες επιτρέπουν στις εξουσιοδοτημένες εθνικές αρχές να ζητούν αποδεικτικά στοιχεία απευθείας από παρόχους υπηρεσιών σε άλλα κράτη μέλη με “εντολές υποβολής” ή να απαιτούν τη διατήρηση των δεδομένων για έως και 60 ημέρες, ώστε τα σχετικά δεδομένα να μην καταστραφούν ή χαθούν με εντολές διατήρησης. Ο νόμος εισάγει επίσης ένα υποχρεωτικό χρονικό όριο 10 ημερών για την απάντηση σε παραγγελία παραγωγής (οκτώ ώρες σε έκτακτες περιπτώσεις).

Η οδηγία για τους νόμιμους εκπροσώπους υποχρεώνει τις εταιρείες που προσφέρουν υπηρεσίες στην ΕΕ να ορίζουν υποκαταστήματα ή νομικούς εκπροσώπους στην ΕΕ στους οποίους οι αρχές των κρατών μελών μπορούν να αποστέλλουν αιτήματα ηλεκτρονικών αποδεικτικών στοιχείων.

Εάν υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης ή παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων στο αιτούν κράτος μέλος, οι κοινοποιημένες αρχές μπορούν επίσης να απορρίψουν αιτήματα για αποδεικτικά στοιχεία σε παρόχους υπηρεσιών στη χώρα τους. Οι πάροχοι υπηρεσιών μπορούν επίσης να εκφράσουν ανησυχίες σχετικά με έρευνες που θέτουν σε κίνδυνο την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης.

Ένα βήμα εμπρός στη συνεργασία

Η εισηγήτρια της νομοθετικής πρότασης Μπίργκιτ Ζίππελ σημείωσε ότι η πρωτοβουλία αποτελεί «ένα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός για τη συνεργασία μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου των κρατών μελών της ΕΕ και των παρόχων υπηρεσιών. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει διασφαλίσει ότι τα θεμελιώδη δικαιώματα παραμένουν προστατευμένα. Στο κράτος μέλος στο οποίο είναι εγκατεστημένος ο πάροχος υπηρεσιών θα «ειδοποιηθεί» για τη ζητούμενη αποδέσμευση ιδιαίτερα ευαίσθητων δεδομένων, εκτός εάν υπάρχουν στοιχεία ότι ο ύποπτος ζει στο κράτος έκδοσης και το έγκλημα διαπράχθηκε εκεί. Η κοινοποιημένη αρχή μπορεί στη συνέχεια να αρνηθεί την εντολή, για παράδειγμα εάν θέτει σε κίνδυνο τα θεμελιώδη δικαιώματα ή εάν το αδίκημα δεν τιμωρείται στη χώρα του παρόχου υπηρεσιών. Επίσης, κάναμε αυτούς τους κανόνες συμβατούς με τους κανόνες προστασίας δεδομένων της ΕΕ και εισαγάγαμε ένα αποκεντρωμένο μοντέλο λογισμικού για την ασφαλή ανταλλαγή παραγγελιών και δεδομένων. Τώρα είναι καιρός να εφαρμοστεί πραγματικά», κατέληξε.

Ιστορικό

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι τα ηλεκτρονικά αποδεικτικά στοιχεία είναι σημαντικά στο 85% των ποινικών ερευνών και στο 65% αυτών των υποθέσεων τα αποδεικτικά στοιχεία πρέπει να ληφθούν από άλλο κράτος μέλος. Τα στοιχεία μπορεί να είναι δεδομένα περιεχομένου (κείμενο, φωνή, εικόνες, βίντεο ή ήχος), δεδομένα κίνησης (χρονικές σημάνσεις, λεπτομέρειες πρωτοκόλλου και συμπίεσης και πληροφορίες παραλήπτη ή δεδομένα συνδρομητή (πληροφορίες που ταυτοποιούν έναν συνδρομητή ή πελάτη).

Επί του παρόντος, η ανταλλαγή αυτού του είδους αποδεικτικών στοιχείων εξαρτάται από μια πλειάδα διμερών και διεθνών συμφωνιών αμοιβαίας νομικής συνδρομής, με αποτέλεσμα ένα κατακερματισμένο τοπίο και συχνά μακροχρόνιες διαδικασίες. Από το 2017, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εργάζεται για την εναρμόνιση των διαδικασιών για διασυνοριακές ηλεκτρονικές αιτήσεις για αποδεικτικά στοιχεία .