Εγκαίνια της έκθεσης «Εγεννήθην εν Σκιάθω» από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας

Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, εγκαινίασε την ομαδική εικαστική έκθεση – αφιέρωμα «Εγεννήθην εν Σκιάθω» στο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών τη Δευτέρα 22 Ιανουαρίου 2024 στις 18:00.

Ένα σπονδυλωτό ψυχογραφικό και τοπιογραφικό εικαστικό αφήγημα για τον κορυφαίο των ελληνικών γραμμάτων, Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, σε συνδιοργάνωση του Δήμου Σκιάθου και του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών, σε επιμέλεια της ιστορικού τέχνης, Ίριδας Κρητικού και με τη συμμετοχή εβδομήντα έξι διακεκριμένων εικαστικών από τη Σκιάθο και την υπόλοιπη Ελλάδα.

Χαιρετίζοντας την έκθεση, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ανέφερε «O Aλέξανδρος Παπαδιαμάντης ενέπνευσε ως μορφή, ως έργο, ως ήθος και τρόπος του βίου, συγγραφείς και εικαστικούς, κινηματογραφιστές και δοκιμιογράφους, απλούς αναγνώστες ανά τις εποχές. Κι αυτή η έκθεση που εγκαινιάζουμε σήμερα, εμποτισμένη στην ποίηση του έργου του, στον νόστο για τον μικρόκοσμο της κοινοτικής ζωής μέσα στον οποίο ο συγγραφέας διαβάζει όλες τις ανθρώπινες αλήθειες, είναι νομίζω ένας ακόμη τρόπος να πλησιάσουμε το “σκοτεινό τρυγόνι” που “επίκεντρο της πνευματικότητάς μας, τη μεταφυσική ρίζα της ζωής”, όπως έγραψε ο Ζήσιμος Λορεντζάτος. Απόπειρες προσωπογράφησης που συγκινούν με βάση τη μοναδική φωτογραφία που έφτασε στις μέρες μας, τραβηγμένη από τον Παύλο Νιρβάνα στο στέκι του Παπαδιαμάντη στην πλατεία της Δεξαμενής, με σταυρωμένα χέρια και γερτό «το ιερατικό του κεφάλι», όπως τον θυμάται ο Κώστας Βάρναλης. Αναπαραστάσεις της ατμόσφαιρας των αφηγημάτων του, μέσα από αναγωγές στη βυζαντινή παράδοση, εντός της οποίας ανάσαινε και ζούσε ο Παπαδιαμάντης.

Τοπία όπου περιπλανήθηκε, φύση που δοξολόγησε, ξωκκλήσια, εξοχές, θαλασσινές σπηλιές, μυστικές γωνιές του παραδείσου. Υπαινιγμοί ενός κόσμου αποκλειστικά γυναικείου, όπου κατά τον Παπαδιαμάντη συμβαίνουν τα μυστηριώδη και πολυσήμαντα, αφού η γυναίκα είναι εκείνη που περισώζει την πίστη και τη γλώσσα, το απώτατο παρελθόν και το βάθος του παρόντος, πάντοτε λειτουργώντας ως «ο μνήμων της κοινότητας», όπως τόσο εύστοχα παρατήρησε ο Κωστής Παπαγιώργης. Η εικαστική έκφραση συναντιέται εδώ με το υλικό της παπαδιαμαντικής δραματουργίας με τρόπο εξαιρετικά ευρηματικό. Οι καλλιτέχνες, εκκινώντας από το πολύκλωνο συναξάρι των ιστορήσεων του συγγραφέα, ενεργοποιούν εκ νέου το μύχιο θάλπος της πεζογραφίας του και μεταφράζουν σε εικαστική γλώσσα την άφατη γλυκύτητα, αλλά και την αναπόδραστη οδύνη του παπαδιαμαντικού κόσμου. Κι έτσι τον εγκαθιστούν πάλι ανάμεσά μας, αναδημιουργώντας με τα υλικά της τέχνης τους έναν τόπο κατάνυξης.

Θερμά συγχαρητήρια στους καλλιτέχνες που μας έδωσαν τον δικό τους Παπαδιαμάντη και στην επιμελήτρια Ίριδα Κρητικού που έστησε αυτό το έξοχο, ψυχογραφικό και τοπιογραφικό εικαστικό αφήγημα, καθώς και στον Δήμο Σκιάθου και το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών για την υλοποίησή του».

Ο Δήμαρχος Σκιάθου, Θοδωρής Τζούμας, κατά τον χαιρετισμό του ανέφερε «Εξοχοτάτη κυρία Πρόεδρε της Δημοκρατίας, σας καλωσορίζουμε στα εγκαίνια της έκθεσης «Εγεννήθην εν Σκιάθω» και σας ευχαριστούμε θερμά για την μεγάλη τιμή. Περισσότερο από εγκαίνια όμως σήμερα είναι μία συνάντηση φίλων του Παπαδιαμάντη, αυτό βλέπω σήμερα τουλάχιστον εδώ. Φίλος του είναι σίγουρα ο κ. Χρήστος Καραγιάννης, Αντιπρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, που διοργάνωσε με την κ. Κεφαλέα το Συμπόσιο του Παπαδιαμάντη με τη συμμετοχή περισσότερων από εκατό μεταπτυχιακών φοιτητών στη Σκιάθο, Φίλος είναι ο κ. Γιώργος Κουμεντάκης, Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, που «αναμετρήθηκε» με την «Φόνισσα» και έδωσε μία εμβληματική όπερα, η οποία απέσπασε διθυραμβικές κριτικές, φίλος σίγουρα είναι ο Αρχιμανδρίτης Παντελεήμων, που φροντίζει με αγάπη το κελί του στον ναό των Αγίων Αναργύρων στου Ψυρρή, φίλη του είναι σίγουρα η Εύα Νάθενα, η σκηνοθέτις της ταινίας «Φόνισσα» η οποία φέρνει στην επικαιρότητα τον Παπαδιαμάντη με μια υψηλής αισθητικής παραγωγή με πάνω από 400.000 εισιτήρια και μεγάλη απήχηση στους νέους, φίλη του σίγουρα είναι η Ίρις Κριτικού, που επιμελήθηκε αυτήν την έκθεση, την οποία παρουσιάσαμε για πρώτη φορά στη Σκιάθου σε διάφορα τοπόσημα που αναφέρει στο έργο του και, βέβαια, και οι καλλιτέχνες που συμμετείχαν σε αυτή την έκθεση. Μία μοναδική εμπειρία και για τους επισκέπτες και για εμάς, που το βιώσαμε στη Σκιάθο, αλλά τώρα και εδώ, στην ουσία ακολουθώντας τη ζωή του στη Σκιάθο και στην Αθήνα. Όλα αυτά καταδεικνύουν πως ο Παπαδιαμάντης τρέφεται, οριστικά στο παρόν, όπως θα έλεγε ο Ελάτης αιφνιδιάζει το παρελθόν με τη δυναμική του στο τώρα».

Η επιμελήτρια της έκθεσης, Ίρις Κρητικού, δήλωσε «Είναι πολύ μεγάλη συγκίνηση αλλά και μεγάλη πρόσκληση η μεταλαμπάδευση μίας έκθεσης που έχει φτιαχτεί για το νησί της Σκιάθου στην Αθήνα. Είναι μεγάλο δώρο, επίσης, η συνεργασία με τον Δήμαρχο και τον Δήμο με τον έχουμε υλοποιήσει άλλες δύο σημαντικές εκθέσεις. Το 2021 την «Πρώτη Σημαία» με αναφορά στην ύφανση της πρώτης ελληνικής σημαίας στην Ιερά Μονή Ευαγγελισμού της Σκιάθου και το 2022 την «Άλλη θάλασσα» με αναφορά στην ιστορία των Αγιοπαρασευιωτών που φεύγουν από την Μικρά Ασία και φτάνουν στη Σκιάθο». Όσον αφορά τη μεταφορά της έκθεσης στην Αθήνα ανέφερε «Προσπαθήσαμε να δώσουμε ένα μικρό άρωμα της Σκιάθου στην έκθεση όμως ταυτόχρονα ήταν σωστό, αφού αυτό το υπέροχο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών μας φιλοξενεί να δώσουμε ένα μικρό,συνοπτικό αλλά αληθινό αθηναϊκό άρωμα. Έτσι θα δείτε στην περιήγηση ότι τα βήματα θα μας οδηγήσουν στο τέλος σε μία συμβολική αποτύπωση ενός αθηναϊκού κελιού. Ευχαριστώντας θερμά όλους τους συμμετέχοντες, η κ. Κρητικού σημείωσε ότι στο πλαίσιο της έκθεσης που θα διαρκέσει έως και τις 25 Μαρτίου 2024, προγραμματίζονται παράλληλες δράσεις, ξεναγήσεις στην έκθεση, θεματικοί περίπατοι με επίκεντρο τα αθηναϊκά στέκια και τις διαδρομές του συγγραφέα στην Αθήνα καθώς και εκπαιδευτικά προγράμματα.

Στα εγκαίνια της έκθεσης τον Πρόεδρο της Ελληνικής Κυβέρνησης εκπροσώπησε η Υφυπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Ζέττα Μακρή, ενώ παρέστησαν, επίσης, κατόπιν πρόσκλησης του Δήμου Σκιάθου, ο Αντιπρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Χρήστος Καραγιάννης, ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Γιώργος Κουμεντάκης, η σκηνοθέτις της «Φόνισσας» Εύα Νάθενα και ο Αρχιμανδρίτης Σκιάθου, Παντελεήμονας Χούλης. Τον Δήμο Σκιάθου εκπροσώπησαν ο Δήμαρχος Σκιάθου, Θοδωρής Τζούμας, η Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου, Δέσποινα Λιακοπούλου, η Αντιδήμαρχος Διοίκησης και Παιδείας, Ματούλα Παπαδούλια, η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Χαρά Πασχάλη, ο Αντιδήμαρχος Τουρισμού, Αλέξανδρος Ευσταθίου, και ο Αντιδήμαρχος Νεολαίας και Εθελοντισμού, Δημήτρης Καραθάνος.