Οι αγορές άγριων ζώων στην Κίνα έχουν μακρά παράδοση, καθώς πολλοί Κινέζοι πιστεύουν πως εκεί μπορούν να βρουν πιο υγιεινό κρέας. Τα σούπερ μάρκετ αντιμετωπίζονται με καχυποψία, καθώς πολλοί δεν εμπιστεύονται τις αρχές ως προς την τήρηση των μέτρων υγιεινής και ασφάλειας. Οι αγορές άγριων ζώων στην Κίνα, είναι οι αντίστοιχες βιολογικές λαϊκές που συναντάμε στη Δύση. Αυτό μας εξηγεί σε αποκλειστική συνέντευξη στο ertnews.gr, ο Φρεντερίκ Κεκ, διευθυντής του Εθνικού Εργαστηρίου Κοινωνικής Ανθρωπολογίας της Γαλλίας και ειδικός στις υγειονομικές κρίσεις που συνδέονται με τις ασθένειες των ζώων, με πολυετή και εκτεταμένη έρευνα στην Ασία.
Η πανδημία του κορονοϊού ήταν ένα προειδοποιητικό σήμα, λέει ο επιστήμονας, το οποίο συνέβη εν μέσω άλλων προειδοποιητικών σημάτων, όπως είναι η υπερθέρμανση του πλανήτη η οποία αποτελεί παράγοντα εξάπλωσης νέων ασθενειών. Έτσι, η πανδημία διαδραματίζει έναν ενδιάμεσο ρόλο μεταξύ αυτών των προειδοποιητικών σημάτων, τα οποία απαιτούν επείγουσα αντίδραση, και εκείνων των προειδοποιητικών σημάτων που, αντίθετα, απαιτούν προετοιμασία για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
«Αυτή η πανδημία είναι το αποτέλεσμα 40 ετών απελευθέρωσης της οικονομίας που σημαίνει περισσότερα ζώα για κατανάλωση, περισσότερα αεροπορικά ταξίδια, κλπ. Ήταν αναπόφευκτο να συμβεί», λέει ο Κεκ.
«Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε την προέλευση του ιού, με την έννοια της προέλευσης, δηλαδή όχι μόνο το ακριβές μέρος, αλλά και πώς εμφανίστηκε. Η εύρεση της προέλευσης του ιού δεν σημαίνει εύρεση ενόχου. Είναι πρώτα απ’ όλα ένας τρόπος να προετοιμαστούμε για την εμφάνιση μελλοντικών ιών, ενώ παράλληλα ενισχύει αυτό που αποκαλώ ‘μύθο της πανδημίας’, δηλαδή, μια ιστορία που θα σημαίνει κάτι για μας, για τις αλλαγές στο περιβάλλον και τις σχέσεις μας με τα άλλα είδη».
Διαβάστε για την έρευνα του ertnews.gr σχετικά με την προέλευση του κορονοϊού στη Γουχάν.
Οι υπαίθριες «υγρές αγορές» της Κίνας στο στόχαστρο
Οι «υγρές αγορές» αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της κινεζικής ζωής. Ο όρος προέρχεται από τη Σιγκαπούρη, όπου η κυβέρνηση υποχρεώνει τους εμπόρους να καθαρίζουν τους πάγκους τους κάθε μέρα, εξ ου και ο όρος «υγρή», εξηγεί ο Κεκ. Η τεχνική αυτή υιοθετήθηκε στη συνέχεια στο Χονγκ Κονγκ και την Ταϊβάν για τον έλεγχο του κινδύνου της γρίπης των πτηνών.
Σύμφωνα με τον επιστήμονα, η εστίαση στην κατανάλωση εξωτικών και άγριων ζώων στην Κίνα βασίζεται συχνά στον Οριενταλισμό– μια πατροναριστική δυτική στάση απέναντι στις κοινωνίες της Μέσης Ανατολής, της Ασίας και της Βόρειας Αφρικής- και σε ορισμένες περιπτώσεις συνδέεται με αντι-κινεζικό συναίσθημα. Αυτές οι εικόνες μεταφέρουν μια αίσθηση αηδίας προς τις διατροφικές συνήθειες των Κινέζων και ταυτόχρονα αντανακλούν έναν φόβο για τη διασύνδεση δύο τύπων «εμφάνισης» της Κίνας: την ιογενή και την οικονομική.
Ωστόσο, λέει ο Κεκ, η πλειονότητα των άγριων ζώων εκτρέφεται σε αιχμαλωσία, όπως οι πάπιες mallard, οι βάτραχοι ή τα φίδια. Μόνο ένα μικρό ποσοστό άγριων ζώων που πωλείται, είναι πραγματικά λαθραίο. Αυτό που ίσως παραλείπεται περισσότερο στη συζήτηση για αυτές τις αγορές, είναι οι προοπτικές των αγροτών, των παραγωγών και των πωλητών.
Πολλοί πιστεύουν πως η κατανάλωση άγριων ζώων στην Κίνα είναι μια διατροφική επιλογή η οποία δεν καθοδηγείται από το χαμηλό εισόδημα- αφού κοστίζουν ακριβότερα από τα οικόσιτα ζώα. Ωστόσο η αναπαραγωγή άγριων ζώων μπορεί να εξασφαλίσει στους κτηνοτρόφους ένα σταθερό εισόδημα.
Παρόλο που μια προσωρινή απαγόρευση όπως έγινε με την αγορά στη Χουανάν έχει πλεονεκτήματα όσον αφορά την πρόληψη ασθενειών, η κατάργησή τους θα είχε τεράστιο και απρόβλεπτο αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή και την ευημερία στην Κίνα, τονίζει ο Κεκ.
Μια μόνιμη απαγόρευση των «υγρών αγορών» θα επηρέαζε τα πρότυπα κατανάλωσης τροφίμων με τρόπους που είναι άγνωστοι αλλά δυνητικά επιβλαβείς για τη δημόσια υγεία. Θα στερούσε τους Κινέζους καταναλωτές από έναν τομέα τροφίμων που αντιπροσωπεύει το 30-59% των προμηθειών τους. Λόγω του μεγάλου αριθμού των αγροτών, των εμπόρων και των καταναλωτών που εμπλέκονται, η κατάργηση των «υγρών αγορών» είναι επίσης πιθανό να οδηγήσει σε έκρηξη μιας ανεξέλεγκτης μαύρης αγοράς, όπως συνέβη όταν επιχειρήθηκε μια τέτοια απαγόρευση το 2003, ως απάντηση στον SARS , καθώς και το 2013-14, ως απάντηση στη γρίπη των πτηνών H7N9.
Αυτό μπορεί να θέσει σε μεγαλύτερο κίνδυνο την παγκόσμια υγεία από ό, τι οι νόμιμες και ρυθμιζόμενες αγορές στην Κίνα σήμερα. Οι αγορές ζωντανών πουλερικών και άλλων ζώων λειτουργούν εδώ και πολύ καιρό ως ένας κρίσιμος τόπος «έγκαιρης προειδοποίησης» για την παρακολούθηση των αναδυόμενων. Αυτό που επείγει είναι πιο επιστημονικοί και τεκμηριωμένοι κανονισμοί που θα διέπουν τη λειτουργία των αγορών αυτών.
Σε άρθρο τους στον ιστότοπο «The Conversation», ο Φρεντερίκ Κεκ, μαζί με τον Χρήστο Λυντέρη, καθηγητή κοινωνικής ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο St Andrews στη Σκωτία, αναφέρουν ότι στο Χονγκ Κονγκ, παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης να εξαγοράσει τις άδειες των πτηνοτρόφων και των πωλητών για να αντικαταστήσει τα «ζωντανά κοτόπουλα» με κατεψυγμένα, οι καταναλωτές συνέχισαν να αγοράζουν τοπικά εκτρεφόμενα πουλερικά σε διπλάσια τιμή από τα κοτόπουλα που εισάγονταν από την Κίνα. Σε μια άλλη περίπτωση, οι βουδιστές αγόραζαν ζωντανά πουλερικά στις αγορές για να τα απελευθερώσουν. Όταν οι ορνιθολόγοι τους έδειξαν ότι η πρακτική αυτή αυξάνει τον κίνδυνο μετάδοσης της γρίπης των πτηνών, οι βουδιστές σταμάτησαν να τα απελευθερώνουν και στράφηκαν στις ιχθυαγορές, όπου έκαναν το ίδιο με τα ψάρια. Οι Κινέζοι καταναλωτές προτιμούν τα ζώα που πωλούνται στις αγορές για τη φρεσκάδα τους. Αυτό οφείλεται στη δυσπιστία τους όσον αφορά την ασφάλεια του συσκευασμένου κρέατος που πωλείται στα σούπερ μάρκετ.
Αντί λοιπόν να απαγορευτούν οι υγρές αγορές και να καταλήξουν να γίνουν παράνομες, θα ήταν προτιμότερο να θεσπιστούν πιο επιστημονικοί και τεκμηριωμένοι κανονισμοί που θα διέπουν τη λειτουργία τους, καταλήγει ο Φρεντερίκ Κεκ.
