Η Ρωσία «σκόνταψε» ξανά. Η νότια επίθεσή της, η δεύτερη φάση του πολέμου στην Ουκρανία, απέτυχε να είναι ο «μεγαλύτερος πόλεμος τεθωρακισμένων από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο», όπως προέβλεπαν ορισμένοι αναλυτές. Αντιθέτως, οι χερσαίες δυνάμεις της Ρωσίας έχουν επιδείξει τις ίδιες άθλιες επιδόσεις στο έδαφος, αδυνατώντας να προελάσουν οπουδήποτε, γράφει το Newsweek.
Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Οι πόλεις και τα χωριά του νότου, δήλωσε την Παρασκευή ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, «είναι τα μέρη όπου αποφασίζεται τώρα η μοίρα αυτού του πολέμου και το μέλλον του κράτους μας».
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η 9η Μαΐου – η Ημέρα της Νίκης στη Ρωσία, που τιμά την παράδοση της ναζιστικής Γερμανίας το 1945 – είναι το επόμενο αποφασιστικό ορόσημο για τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Μέχρι εκείνη την ημερομηνία, λένε, η Ρωσία είτε θα βρει κάποιον τρόπο να κηρύξει κάποιου είδους νίκη και να σταματήσει τις μάχες, είτε η 9η Μαΐου θα προκαλέσει τη μετάβαση από την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» της Ρωσίας στον «πόλεμο». Τότε η Ρωσία θα αναλάβει μια κινητοποίηση σε εθνική κλίμακα για να νικήσει την Ουκρανία, με την απειλή της Μόσχας να κλιμακώνεται περαιτέρω.
Επί του εδάφους, όμως, οι δυνάμεις του Πούτιν είναι πλέον διασκορπισμένες, εξαντλημένες και δεν παρουσιάζουν πραγματικά σημάδια ανανέωσης. Αμερικανοί στρατιωτικοί και παρατηρητές των μυστικών υπηρεσιών λένε στο Newsweek ότι η μεγάλη επίθεση που αναμένεται στο νότο έχει ήδη μετατραπεί σε αδιέξοδο: καμία πλευρά δεν μπορεί να νικήσει πλήρως την άλλη, λένε.
«Η Ρωσία εξαρτάται και πάλι από τις αεροπορικές επιδρομές μεγάλου βεληνεκούς, τα πυρά πυροβολικού και πυραύλων για να ανοίξει το δρόμο στις χερσαίες δυνάμεις, προκειμένου να μπορέσουν να προχωρήσουν», δήλωσε στο Newsweek, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, ανώτερος αξιωματικός του αμερικανικού στρατού, στον οποίο παραχωρήθηκε ανωνυμία, προκειμένου να συζητηθούν επιχειρησιακά θέματα.
«Αλλά δεν μπορεί να υποστηρίξει μια επίθεση στο γιγαντιαίο μέτωπο που έχει πλέον δημιουργήσει. Οι υπερ-κινητοποιημένες ουκρανικές δυνάμεις, όχι μόνο έχουν κρατηθεί και μάλιστα έχουν προχωρήσει σε ορισμένα σημεία, αλλά βλέπουν τον εχθρό να παραπαίει και πάλι. Ναι, η Ρωσία πολεμάει, αλλά η Ουκρανία κερδίζει».
Μια ώρα πριν από τα μεσάνυχτα της περασμένης Δευτέρας, 18 Απριλίου, η Ρωσία ξεκίνησε αυτό που τώρα αποκαλεί «δεύτερη φάση» της εισβολής της στην Ουκρανία. Ο πρωταρχικός στόχος, σύμφωνα με το Κρεμλίνο, ήταν να καταλάβει το Ντονμπάς (τις περιοχές Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ) στα νοτιοανατολικά, το μισό του οποίου πήρε υπό τον έλεγχό του το 2014.
Ένας από τους κορυφαίους αξιωματούχους ασφαλείας της Ουκρανίας, ο Oleksiy Danilov, λέει ότι στη νέα επίθεσή τους οι ρωσικές δυνάμεις προσπάθησαν να διασπάσουν τις ουκρανικές άμυνες «κατά μήκος σχεδόν ολόκληρης της γραμμής του μετώπου των περιοχών Ντονέτσκ, Λουγκάνσκ και Χάρκοβο». Το Χάρκοβο είναι η επαρχία βόρεια του Ντονμπάς, όπου βρίσκεται η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ουκρανίας, αποτελώντας ένα συμβολικό τρόπαιο και μια σημαντική γραμμή επικοινωνίας, που φτάνει από τη δυτική Ρωσία στο ανατολικό πεδίο της μάχης.
Καθώς άρχισαν τα πλήγματα με βαρύ πυροβολικό και ρουκέτες, τα ρωσικά στρατεύματα ξεκίνησαν μια «κίνηση τανάλιας» από το Χάρκοβο στα βόρεια προς το κατεχόμενο Ντονέτσκ στα νότια. Φανταστείτε αυτή τη ρωσική επίθεση ως ένα πέταλο, με δυνάμεις στα δύο ανοιχτά άκρα που προσπαθούν να ενωθούν για να σχηματίσουν ένα κύκλο, περικλείοντας όλο το έδαφος που υπάρχει στη μέση (το υπόλοιπο Ντονμπάς).
Η επιτυχία μιας τέτοιας κίνησης απαιτεί την πλήρη ήττα των εναπομεινάντων ουκρανών υπερασπιστών στην πολιορκημένη πόλη-λιμάνι της Μαριούπολης, λένε οι αναλυτές. Αυτό θα απελευθέρωνε σχεδόν το 20% της συνολικής δύναμης της Ρωσίας. Ο ρωσικός στρατός έχει αναπτύξει περίπου 10 τακτικές ομάδες ταγμάτων (BTG) γύρω από την πόλη.
Την Πέμπτη, ο Πούτιν κήρυξε την Μαριούπολη «απελευθερωμένη» μετά από 53 ημέρες μαχών, προτρέποντας τον στρατό του να προχωρήσει. «Δεν χρειάζεται να σκαρφαλώσουμε σε αυτές τις κατακόμβες και να συρθούμε υπόγεια μέσα από αυτές τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις…» είπε, αναφερόμενος στη χαλυβουργία Azovstal στα βόρεια της πόλης, μία από τις μεγαλύτερες της Ευρώπης. Εκεί, έχουν οχυρωθεί περίπου 2.000 Ουκρανοί, ενώ περισσότεροι από τους μισούς είναι άμαχοι.
«Αποκλείστε αυτή τη βιομηχανική περιοχή, ώστε να μην μπορεί να περάσει ούτε μύγα», είπε ο Πούτιν.
Στον Πούτιν απάντησε ο Serhiy Volyna, διοικητής της 36ης Ταξιαρχίας Πεζοναυτών της Ουκρανίας, μιας από τις κύριες μονάδες που υπερασπίζονται την πόλη: «Ανεξάρτητα από το τι σας λέει η ρωσική προπαγάνδα, δίνουμε σκληρές μάχες κάθε μέρα και συγκρατούμε χιλιάδες εχθρικά στρατεύματα, εμποδίζοντάς τα να προελάσουν. Αυτό γίνεται με κόστος, υπεράνθρωπες προσπάθειες και μεγάλες απώλειες».
Οι υπερασπιστές στη Μαριούπολη άντεξαν
Μέχρι την Κυριακή, η επίθεση της Ρωσίας στο Ντονμπάς είχε επίσης σταματήσει. Οι ρωσικές αεροπορικές επιθέσεις εντάθηκαν μετά τη Δευτέρα και ο στρατός αύξησε τις βολές πυραύλων και πυροβολικού σε περίπου 1.000 βλήματα ημερησίως – τριπλάσιος μέσος όρος από αυτόν που χρησιμοποιούταν στη νέα προσπάθεια. Αλλά στο έδαφος οι ρωσικές δυνάμεις κινήθηκαν μόλις μερικά χιλιόμετρα, χάνοντας τόσα εδάφη όσα κέρδιζαν.
Και η Ρωσία άνοιξε ένα ακόμη μέτωπο, πέρα από το Ντονμπάς. Την Παρασκευή, ένας ανώτερος ρώσος διοικητής, ο υποστράτηγος Ρουστάμ Μινεκάεφ, δήλωσε στα ρωσικά μέσα ενημέρωσης ότι καθήκον των ενόπλων δυνάμεων είναι να εγκαθιδρύσουν «πλήρη έλεγχο στο Ντονμπάς και τη νότια Ουκρανία». Οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες είδαν τη δήλωσή του ως ένα νέο ορισμό της αποστολής της Μόσχας, προσθέτοντας ολόκληρο το νότο στον εδαφικό της στόχο – ένα δύσκολο έργο.
Αυτό το δεύτερο νότιο μέτωπο στα δυτικά του Ντονμπάς εκτείνεται σε απόσταση περίπου 250 μιλίων από το Ντονέτσκ στα ανατολικά έως το Μικολάιβ στα δυτικά (η απόσταση από τη Νέα Υόρκη έως τους καταρράκτες του Νιαγάρα στα σύνορα με τον Καναδά). Οι ρωσικές δυνάμεις στην περιοχή αυτή ανεφοδιάζονται πιο ελεύθερα από την κατεχόμενη Κριμαία και φαίνονται ισχυρότερες από τις κουρασμένες δυνάμεις στην περιοχή του Ντονμπάς. Όμως, δυσκολεύονται επίσης στη νέα προέλασή τους, συναντώντας σθεναρή ουκρανική αντίσταση.
Πιο κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία, στο Χάρκοβο και γύρω από αυτό, η Μόσχα έχασε τα περισσότερα κατά τη διάρκεια της εβδομάδας. Αν και η Ρωσία συνέχισε τις έντονες επιθέσεις πυροβολικού και τις αεροπορικές επιδρομές σε κατοικημένες αστικές περιοχές, η περίμετρος του ουκρανικού εδαφικού ελέγχου γύρω από την πόλη διευρύνθηκε. Η Ουκρανία κατάφερε επίσης να απελευθερώσει ορισμένες πόλεις και χωριά γύρω από την περιφέρεια της πόλης, σύμφωνα με τον κυβερνήτη Oleh Synehubov. Στην πραγματικότητα, λένε οι παρατηρητές των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, η Ρωσία φαίνεται να έχει εγκαταλείψει εντελώς τον στόχο της κατάληψης της μεγαλύτερης πόλης της ανατολικής Ουκρανίας – όπως εγκατέλειψε και το Κίεβο, μια άλλη μεγάλη ήττα.
Νότια του Χάρκοβο, στο βόρειο τμήμα της «κίνησης της τανάλιας», οι ρώσοι στρατιώτες προχώρησαν μερικά χιλιόμετρα, κατέλαβαν την Κρεμίνα και απείλησαν το αστικό συγκρότημα γύρω από την πόλη Σεβεροντόνετσκ, η οποία βρίσκεται πάνω σε ένα σημαντικό εμπόδιο, τον ποταμό Σιβερσκάι Ντόνετς, που ρέει από βορρά προς νότο. Πριν από τον πόλεμο, περίπου 250.000 Ουκρανοί ζούσαν στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των πόλεων Rubizne και Lysychansk. Εδώ οι μάχες είναι έντονες από τις 24 Φεβρουαρίου, με τη Ρωσία να μην μπορεί να κάνει καμία σημαντική διάσπαση.
Περίπου 25.000 ρώσοι στρατιώτες έχουν αναπτυχθεί κατά μήκος αυτών των γραμμών του μετώπου. Στόχος τους είναι να φτάσουν στις πόλεις Σλόγιανσκ και Κραματόρσκ, περίπου 35 μίλια μακριά. Αυτές οι δύο πόλεις θα είναι το κλειδί για την ικανότητα της Ρωσίας να ενώσει τις δυνάμεις της από βορρά προς νότο και να ολοκληρώσει τον κύκλο. Το ουκρανικό στρατηγείο για ολόκληρη την άμυνα του Ντονμπάς βρίσκεται στο Κραματόρσκ και είναι πλήρως οχυρωμένο.
Στη νότια πλευρά της «τανάλιας», η Ρωσία έχει σημειώσει ακόμη μικρότερη πρόοδο από ό,τι στο βορρά. Τρεις ουκρανικές ταξιαρχίες κρατούν αυτό το έδαφος εδώ και εβδομάδες και τώρα ενισχύονται. Η μόνη σημαντική αλλαγή κατά τη διάρκεια της εβδομάδας είναι μια φαινομενική ρωσική ανακάλυψη δυτικότερα, όπου οι δυνάμεις του Πούτιν κατάφεραν να καταλάβουν την πόλη Zelene Pole, νότια του Κραματόρσκ, αλλά μακριά από το Ντονμπάς. Ορισμένοι αμερικανοί παρατηρητές λένε πως η νέα κίνηση προς τα βόρεια μπορεί να είναι ένα σημάδι ότι ορισμένες δυνάμεις μπορεί να έχουν ήδη απελευθερωθεί από τη μάχη στη Μαριούπολη. 
Στο νότιο μέτωπο, πιο δυτικά, όπου η Ρωσία λέει ότι επιδιώκει να καταλάβει όλη τη νότια Ουκρανία, οι δυνάμεις του Πούτιν έχουν επίσης σταματήσει. Οι ρωσικές δυνάμεις εκεί δεν μπόρεσαν να κινηθούν βόρεια από τη Χερσώνα για να καταλάβουν το Μικολάιβ, μια πόλη με σχεδόν μισό εκατομμύριο κατοίκους.
Όσον αφορά στην ίδια την κατεχόμενη Χερσώνα, την περιοχή βόρεια της Κριμαίας, ο σύμβουλος του Ζελένσκι, Μιχαήλο Ποντόλιακ, δεσμεύτηκε αυτή την εβδομάδα ότι η Ουκρανία δεν θα τα παρατήσει, ότι όχι μόνο θα κρατήσει μακριά τη Ρωσία, αλλά θα απελευθερώσει ολόκληρη την επαρχία. «Δεν μπορείτε καν να αμφιβάλλετε ότι το κράτος έχει μια στρατηγική για την απελευθέρωση όλων των πόλεων και των χωριών της νότιας Ουκρανίας», είπε σε μήνυμά του προς τον λαό. «Δεν θα υπάρξει πάγωμα της σύγκρουσης… Θα υπάρχει μόνο η περιοχή Χερσώνα της Ουκρανίας».
Μετά την ήττα της Ρωσίας στη βόρεια Ουκρανία και την αποχώρησή της από την περιοχή του Κιέβου, οι δυνάμεις του Πούτιν εισρέουν στη νότια Ουκρανία για να ενισχύσουν αυτή τη δεύτερη φάση. Κυρίως, αυτές οι δυνάμεις προέρχονται από την ίδια τη Ρωσία (οι δυνάμεις από τη βόρεια Ουκρανία είναι πολύ ταλαιπωρημένες για να συμμετάσχουν άμεσα στη μάχη).
Πριν από την επίθεση, η Ρωσία διέθετε περίπου 65 τακτικές ομάδες ταγμάτων (BTG) στο νότο, που αντιστοιχούν σε περίπου 50.000 στρατιώτες της πρώτης γραμμής. Άλλες 20 BTGs επιπλέον έχουν τώρα ενταχθεί σε αυτές τις δυνάμεις, με ένα σύνολο περίπου 82-85 ταγμάτων τακτικών ομάδων να βρίσκεται τώρα μέσα στην Ουκρανία. Η Ρωσία έχει επίσης συγκεντρώσει 100.000 στρατιώτες κοντά στα σύνορα της Ουκρανίας.
Αλλά αυτά τα ενισχυτικά στρατεύματα δεν είναι ούτε φρέσκα, ούτε έτοιμα. Πηγές του Κιέβου αναφέρουν τώρα ότι η Ουκρανία έχει περισσότερα άρματα μάχης στο εσωτερικό της χώρας από ό,τι η Ρωσία. Οι ρωσικές δυνάμεις δεν έχουν μόνο έλλειψη προμηθειών, αλλά και κακό συντονισμό.
Οι ειδικοί λένε ότι είναι θέμα πυκνότητας του πεδίου μάχης: πόσες δυνάμεις μπορεί η Ρωσία να συγκεντρώσει και να επιχειρήσει μαζί. Σε σχεδόν δύο μήνες μαχών, ο στρατός του Πούτιν έχει δείξει μικρή ικανότητα να συντονίζει μεταξύ γειτονικών δυνάμεων ή να διοικεί με επιτυχία μεγάλους σχηματισμούς. Τα προβλήματα υλικοτεχνικής υποδομής – η προμήθεια πυρομαχικών, καυσίμων και ακόμη και τροφίμων – δεν έχουν επιλυθεί ποτέ. Περιβαλλοντικοί παράγοντες – ο καιρός, το έδαφος, η ανοιξιάτικη απόψυξη – έχουν επίσης δυσκολέψει τη Ρωσία, εμποδίζοντας τις κινήσεις εκτός δρόμου. Ο ρωσικός στρατός συνεχίζει επίσης να αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα ηθικού, παρεμποδίζοντας τις επιχειρήσεις και τις προόδους.
Σχεδόν δύο μήνες αποτυχημένων επιθέσεων στο έδαφος έδωσαν τη δυνατότητα στη Δυτική βοήθεια να κάνει τη διαφορά, πρώτα με αντιαρματικά όπλα και πυραύλους εδάφους-αέρος και τώρα με βαρύ εξοπλισμό. Σύντομα, το πυροβολικό της Δύσης θα βρίσκεται στα χέρια των Ουκρανών – τα πρώτα αμιγώς επιθετικά όπλα που αποστέλλονται στη χώρα.
Καθώς αρχίζει η δεύτερη εβδομάδα της δεύτερης φάσης της Ρωσίας, οι ρωσικές δυνάμεις βρίσκονται χωρισμένες μεταξύ βόρειων, νότιων και ανατολικών σχηματισμών γύρω από το Ντονμπάς, εξακολουθούν να μάχονται στη Μαριούπολη και είναι αραιά αναπτυγμένες κατά μήκος του νότιου μετώπου των 250 μιλίων και πλέον.
Ο Πούτιν μπορεί να είναι σε θέση να σημειώσει κάποια πρόοδο στο Ντονμπάς τις επόμενες δύο εβδομάδες, ώστε να μπορέσει να κηρύξει τη νίκη στις 9 Μαΐου, αλλά συνολικά, η πρόγνωση επί του πεδίου είναι ζοφερή. Αυτό αφήνει την κήρυξη πολέμου και τη διαταγή εθνικής κινητοποίησης ως τη δεύτερη επιλογή του Πούτιν στις 9 Μαΐου: μια αποφασιστική κίνηση, που θα ανταποκρίνεται στη σοβαρότητα της ρωσικής εθνικής ημέρας.
