Χιλιάδες άνθρωποι πασχίζουν να εγκαταλείψουν το Αφγανιστάν αφότου οι Ταλιμπάν ανέλαβαν ξανά τον έλεγχο της χώρας, σχεδόν δύο δεκαετίες αφότου εκδιώχθηκαν από τις αμερικανικές και συμμαχικές δυνάμεις.
Ο αυξανόμενος αριθμός όσων προσπαθούν να φύγουν έρχεται να προστεθεί στα 2,2 εκατομμύρια πρόσφυγες που βρίσκονται ήδη σε γειτονικές χώρες και τα 3,5 εκατομμύρια ανθρώπους που έμειναν άστεγοι εντός των συνόρων του Αφγανιστάν ως αποτέλεσμα των συνεχιζόμενων συγκρούσεων και της πολιτικής αστάθειας.
Πόσοι Αφγανοί φεύγουν;
Προς το παρόν, δεν είναι ξεκάθαρο.
Οι Ταλιμπάν ελέγχουν όλα τα κύρια σημεία χερσαίας διέλευσης προς τις γειτονικές χώρες (φαίνονται στον παρακάτω χάρτη του BBC) και οι μαχητές δήλωσαν ότι δεν θέλουν να φύγουν από τη χώρα Αφγανοί. Οι αναφορές δείχνουν ότι επιτρέπεται η διέλευση μόνο εμπόρων ή όσων διαθέτουν έγκυρα ταξιδιωτικά έγγραφα.
«Η συντριπτική πλειοψηφία των Αφγανών δεν είναι σε θέση να εγκαταλείψει τη χώρα δια της επίσημης οδού», δήλωσε ένας εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR). «Πλέον, όσοι κινδυνεύουν δεν έχουν ξεκάθαρη διέξοδο».
Ωστόσο, ορισμένοι πρόσφυγες κατάφεραν με κάποιον τρόπο να διαφύγουν από τη χώρα.
Αρκετές χιλιάδες Αφγανοί λέγεται ότι πέρασαν στο Πακιστάν αμέσως μετά την κατάληψη της Καμπούλ από τους Ταλιμπάν, ενώ περίπου 1.500 Αφγανοί έχουν εισέλθει στο Ουζμπεκιστάν και ζουν σε σκηνές κοντά στα σύνορα.
Στην Καμπούλ, χιλιάδες άνθρωποι κατευθύνονται προς το διεθνές αεροδρόμιο, το μοναδικό προς το παρόν σε λειτουργία στη χώρα, σε μια απέλπιδα προσπάθεια φυγής.
Στις 22 Αυγούστου αξιωματούχος του Λευκού Οίκου δήλωσε ότι περισσότεροι από 30.000 άνθρωποι είχαν απομακρυνθεί από την Καμπούλ από τις 14 Αυγούστου από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους, αν και δεν είναι σαφές πόσοι ήταν Αφγανοί υπήκοοι. Δυο μέρες αργότερα, δήλωσε πως μόλις σε ένα εικοσιτετράωρο μεταφέρθηκαν σε ασφάλεια 16.000 άνθρωποι.
Πόσοι έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους;
Η τελευταία μετακίνηση Αφγανών είναι μέρος μιας ιστορικής εξόδου από μια χώρα που υποφέρει από αστάθεια και συγκρούσεις εδώ και πολλά χρόνια.
Ακόμη και πριν από την ανάκτηση του ελέγχου από τους Ταλιμπάν, περισσότεροι από 550.000 άνθρωποι είχαν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους φέτος λόγω των συγκρούσεων, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
Αυτό σημαίνει ότι περίπου 3,5 εκατομμύρια Αφγανοί βρίσκονται εκτοπισμένοι εντός της χώρας.
Εκτός από όσους είναι εκτοπισμένοι εντός των συνόρων του Αφγανιστάν, περίπου 2,2 εκατομμύρια πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο ζητούσαν επίσης καταφύγιο σε γειτονικά έθνη μέχρι το τέλος του περασμένου έτους.
Φέτος, οι Αφγανοί αντιμετώπισαν επίσης σοβαρή ξηρασία και έλλειψη τροφίμων στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Μια έκθεση του Παγκόσμιου Προγράμματος Τροφίμων του ΟΗΕ τον Ιούνιο ανέφερε ότι 14 εκατομμύρια άνθρωποι – περισσότερο από το ένα τρίτο του πληθυσμού – υπέφεραν από πείνα.
Πού πηγαίνουν οι Αφγανοί πρόσφυγες;
Οι γειτονικές χώρες Πακιστάν και Ιράν είδαν τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων και αιτούντων άσυλο στο Αφγανιστάν πέρυσι.
Σχεδόν 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι κατέφυγαν στο Πακιστάν το 2020, ενώ το Ιράν φιλοξένησε 780.000, σύμφωνα με τα στοιχεία της UNHCR.
Όπως φαίνεται στο διάγραμμα, η Γερμανία είναι στην τρίτη θέση, μεταξύ των χωρών που δέχτηκαν τους περισσότερους πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο από το Αφγανιστάν το 2020, με 180.000, ενώ η Τουρκία πήρε σχεδόν 130.000.
Αν εξετάσουμε μόνο τους αριθμούς των αιτούντων άσυλο – όσους έχουν υποβάλει αίτηση για καταφύγιο σε άλλη χώρα, αλλά των οποίων οι αξιώσεις δεν έχουν ακόμη εγκριθεί – η Τουρκία, η Γερμανία και η Ελλάδα βρίσκονται στην κορυφή της λίστας, με περίπου 125.000, 33.000 και 20.000 αντίστοιχα.
Παρόλο που δεν υπάρχουν Αφγανοί αιτούντες άσυλο στο Ιράν, όσοι έχουν κάρτα πρόσφυγα – επίσημο έγγραφο που αναγνωρίζει την κατάστασή τους – είναι σε θέση να έχουν πρόσβαση στα συστήματα υγείας και εκπαίδευσης της χώρας.
Τι κάνουν οι χώρες για να βοηθήσουν;
Ενώ ορισμένες χώρες προσέφεραν στους Αφγανούς ασφαλές καταφύγιο, άλλες ανέφεραν ότι δεν θα δώσουν καταφύγιο σε όσους διαφεύγουν από τη χώρα.
Ιράν
Το Ιράν έχει στήσει σκηνές έκτακτης ανάγκης για πρόσφυγες σε τρεις επαρχίες του που συνορεύουν με το Αφγανιστάν. Ωστόσο, ανώτεροι αξιωματούχοι από το ιρανικό υπουργείο Εσωτερικών έχουν πει ότι οι Αφγανοί που πέρασαν στο Ιράν «όταν θα βελτιωθούν οι συνθήκες, θα επαναπατριστούν». Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, το Ιράν φιλοξενεί ήδη σχεδόν 3,5 εκατομμύρια Αφγανούς.
Πακιστάν
Ο πρωθυπουργός Imran Khan δήλωσε τον Ιούνιο ότι η χώρα του θα σφραγίσει τα σύνορά της με το Αφγανιστάν εάν οι Ταλιμπάν αναλάβουν τον έλεγχο. Ωστόσο, αναφορές λένε ότι αρκετές χιλιάδες Αφγανοί έχουν περάσει στο Πακιστάν και ότι τουλάχιστον ένα συνοριακό πέρασμα είναι ανοιχτό. Οι Ταλιμπάν λέγεται ότι περιορίζουν την πρόσβαση σε εμπόρους και σε όσους διαθέτουν έγκυρα ταξιδιωτικά έγγραφα.
Τατζικιστάν
Οι ακριβείς αριθμοί είναι ασαφείς, αλλά οι αναφορές υποδηλώνουν ότι τουλάχιστον αρκετές εκατοντάδες Αφγανοί, συμπεριλαμβανομένων στρατιωτών του Εθνικού Στρατού του Αφγανιστάν, έχουν περάσει στο Τατζικιστάν τις τελευταίες ημέρες. Τον Ιούλιο, το Τατζικιστάν δήλωσε ότι ετοιμάζεται να δεχθεί έως και 100.000 πρόσφυγες από το Αφγανιστάν.
Ουζμπεκιστάν
Περίπου 1.500 Αφγανοί λέγεται ότι πέρασαν τα σύνορα Αφγανιστάν-Ουζμπεκιστάν και έστησαν καταυλισμό. Οι αναφορές δείχνουν ότι οι Ταλιμπάν επιτρέπουν μόνο σε άτομα με έγκυρη βίζα να χρησιμοποιούν επίσημα σημεία διέλευσης των συνόρων.
Ηνωμένο Βασίλειο
Το Ηνωμένο Βασίλειο ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να δεχτεί 20.000 Αφγανούς πρόσφυγες μακροπρόθεσμα. Το πρόγραμμα επανεγκατάστασης των Αφγανών πολιτών της βρετανικής κυβέρνησης θα έχει ως στόχο να επιτρέψει σε 5.000 Αφγανούς να εγκατασταθούν στο Ηνωμένο Βασίλειο τον πρώτο χρόνο και θα επικεντρωθεί σε γυναίκες και παιδιά, καθώς και σε θρησκευτικές και άλλες μειονότητες που κινδυνεύουν περισσότερο από τους Ταλιμπάν.
ΗΠΑ
Ο πρόεδρος Joe Biden έχει εγκρίνει 500 εκατομμύρια δολάρια για «απροσδόκητες επείγουσες ανάγκες προσφύγων και μεταναστών, θυμάτων συγκρούσεων και άλλων ατόμων που κινδυνεύουν ως αποτέλεσμα της κατάστασης στο Αφγανιστάν, συμπεριλαμβανομένων των αιτούντων για ειδικές βίζες μεταναστών». Οι ΗΠΑ δεν έχουν ανακοινώσει ακριβή αριθμό προσφύγων που θα επιτρέψουν να εισέλθουν στη χώρα.
Καναδάς
Ο Καναδάς δήλωσε ότι θα επανεγκαταστήσει 20.000 Αφγανούς, εστιάζοντας σε εκείνους που κινδυνεύουν από τους Ταλιμπάν, συμπεριλαμβανομένων κυβερνητικών υπαλλήλων και γυναικών ηγετών.
Αυστραλία
Η Αυστραλία δηλώνει ότι θα προσφέρει 3.000 θέσεις στο πρόγραμμα ανθρωπιστικής βίζας για τους Αφγανούς που εγκαταλείπουν τη χώρα τους. Αλλά οι θέσεις θα προέλθουν από το υπάρχον πρόγραμμα διαθέσιμων ανθρωπιστικών θεωρήσεων και δεν θα υπάρξει αύξηση του συνολικού αριθμού.
Ευρωπαϊκή Ένωση
Αξιωματούχοι σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δηλώνουν πως προτιμούν να αποφύγουν μια επανάληψη της μεταναστευτικής κρίσης του 2015, όταν υπήρξε μια λαϊκιστική αντίδραση στην είσοδο μεγάλου αριθμού προσφύγων που επετράπη να εισέλθουν στο έδαφος της ΕΕ.
Γερμανία
Η Γερμανία έχει δηλώσει ότι θα δεχτεί ορισμένους Αφγανούς, αλλά δεν έχει προσδιορίσει αριθμούς. Η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, η οποία αντιμετώπισε σφοδρή κριτική ως προς την πολιτική της για ανοιχτές πόρτες απέναντι στους μετανάστες το 2015, είπε ότι η κυβέρνησή της επικεντρώθηκε στο να διασφαλίσει ότι οι πρόσφυγες «θα έχουν ασφαλή διαμονή στις γειτονικές χώρες του Αφγανιστάν».
Γαλλία
Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι η Ευρώπη πρέπει να «προστατευθεί από σημαντικά κύματα παράνομων μεταναστών» από το Αφγανιστάν. Είπε ότι η Γαλλία «θα προστατεύσει εκείνους που βρίσκονται στον μεγαλύτερο κίνδυνο», αλλά πρόσθεσε: «Η Ευρώπη δεν μπορεί να αναλάβει τις συνέπειες από την τρέχουσα κατάσταση μόνη της».
Αυστρία
Η Αυστρία απέκλεισε τη λήψη οποιουδήποτε Αφγανού πρόσφυγα. Ο υπουργός Εσωτερικών της χώρας τάχθηκε υπέρ της συνέχισης της απέλασης των Αφγανών αιτούντων άσυλο που δεν κατάφεραν να λάβουν προσφυγικό καθεστώς και άσκησε πίεση για τη δημιουργία «κέντρων απέλασης» σε γειτονικές χώρες του Αφγανιστάν, όπου η άμεση απέλαση στο Αφγανιστάν δεν είναι δυνατή.
Ελβετία
Η Ελβετία έχει δηλώσει ότι δεν θα δεχθεί μεγάλες ομάδες προσφύγων που φτάνουν απευθείας από το Αφγανιστάν.
Τουρκία
Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι η κυβέρνησή του θα συνεργαστεί με το Πακιστάν για να βοηθήσει στη σταθεροποίηση του Αφγανιστάν και να αποτρέψει ένα νέο κύμα προσφύγων προς την Τουρκία. Η κυβέρνηση έχει επίσης επιταχύνει την κατασκευή ενός συνοριακού τείχους με το Ιράν για να κρατήσει τους μετανάστες μακριά.
Βόρεια Μακεδονία, Αλβανία και Κοσσυφοπέδιο
Η Βόρεια Μακεδονία και η Αλβανία δήλωσαν ότι θα φιλοξενήσουν προσωρινά 450 και 300 πρόσφυγες αντίστοιχα, κατόπιν αιτήματος των ΗΠΑ. Οι πρόσφυγες αναμένεται να μείνουν έως ότου μπορέσει να κανονιστεί η τεκμηρίωση για τις αμερικανικές βίζες μετανάστευσης. Το Κοσσυφοπέδιο σχεδιάζει επίσης να παράσχει προσωρινή στέγη για πρόσφυγες που κατευθύνονται προς τις ΗΠΑ, αλλά δεν έχει προσδιορίσει αριθμούς.
Ουγκάντα
Η Ουγκάντα συμφώνησε να δεχτεί 2.000 Αφγανούς πρόσφυγες. Το έθνος της Ανατολικής Αφρικής έχει τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων σε οποιαδήποτε χώρα της Αφρικής – και το τρίτο μεγαλύτερο στον κόσμο.
Πηγή: BBC
