Ο πλανήτης μας τα τελευταία χρόνια εκπέμπει σήμα κινδύνου και το «φωνάζει» με όλους τους δυνατούς τρόπους: κλιματική κρίση, υποβάθμιση φυσικών οικοσυστημάτων, απώλεια βιοποικιλότητας. Την κρίσιμη αυτή κατάσταση, στην οποία βρίσκεται το φυσικό περιβάλλον, αλλά και τον άμεσο αντίκτυπο που έχει ο άνθρωπος πάνω στη φύση έρχεται να αποτυπώσει και η έκθεση του WWF Ζωντανός Πλανήτης 2022 που δίνεται σήμερα στη δημοσιότητα.
Η έκθεση Ζωντανός Πλανήτης είναι η μεγαλύτερη επιστημονική έκδοση του WWF που εκδίδεται κάθε δύο χρόνια και αποτελεί μια περιεκτική μελέτη των τάσεων της παγκόσμιας βιοποικιλότητας και της υγείας του πλανήτη. Η φετινή 14η έκδοση περιλαμβάνει επιστημονική τεκμηρίωση για όσα η φύση μάς λέει επανειλημμένα: οι μη βιώσιμες ανθρώπινες δραστηριότητες ωθούν τα φυσικά συστήματα του πλανήτη, τα οποία υποστηρίζουν τη ζωή πάνω στη Γη, στα όριά τους. Η φετινή έκδοση, μάλιστα, αποτελεί την πληρέστερη έκδοση που έχει βγει μέχρι σήμερα, καθώς μελετά σχεδόν 32.000 πληθυσμούς από 5.230 είδη από όλο τον κόσμο, παρέχοντας μια ολοκληρωμένη και επιστημονικά τεκμηριωμένη αξιολόγηση του πώς τα διαφορετικά αυτά είδη ανταποκρίνονται στις πιέσεις που απειλούν το περιβάλλον τους, εξαιτίας κυρίως της απώλειας της βιοποικιλότητας και της κλιματικής κρίσης.
Τα ευρήματα της φετινής έκθεσης είναι πιο ανησυχητικά από ποτέ. Μέσα σε λιγότερο από 50 χρόνια (1970-2018), καταγράφεται σε όλο τον κόσμο μια κατακόρυφη μείωση κατά μέσο όρο 69% στους πληθυσμούς άγριας ζωής, για τους οποίους υπάρχουν δεδομένα παρακολούθησης, (θηλαστικά, πτηνά, αμφίβια, ερπετά, ψάρια), με τους πληθυσμούς των ειδών που συναντώνται σε οικοσυστήματα γλυκού νερού (λίμνες, ποτάμια), να έχουν υποστεί τη μεγαλύτερη μείωση (83%) από όλα τα είδη συνολικά. Επιπλέον, η έκθεση κρούει τον κώδωνα του κινδύνου ιδιαίτερα για τις τροπικές περιοχές, όπου σημειώνεται μια ακόμα γρηγορότερη και πιο ανησυχητική μείωση των πληθυσμών των σπονδυλωτών ειδών, γεγονός με ιδιαίτερη σημασία, καθώς οι συγκεκριμένες περιοχές είναι οι πιο πλούσιες σε βιοποικιλότητα στον κόσμο. Ενδεικτικά, σημειώνεται πως την περίοδο 1970-2018, οι πληθυσμοί άγριας ζωής σε Λατινική Αμερική και Καραϊβική μειώθηκαν κατά μέσο όρο 94%, γεγονός με τεράστιες επιπτώσεις στη διατήρηση της ισορροπίας στα φυσικά οικοσυστήματα παγκοσμίως.
Ορισμένα από τα είδη των οποίων οι πληθυσμοί σημείωσαν μεγάλη μείωση είναι το ροζ δελφίνι του Αμαζονίου (65% μείωση την περίοδο 1994-2016), ο ανατολικός πεδινός γορίλας (80% μείωση στο Εθνικό Πάρκο Kahuzi-Biega, στη Δημοκρατία του Κονγκό μεταξύ 1994-2019), καθώς και ο αυστραλιανός θαλάσσιος λέοντας (64% μεταξύ 1977-2019).
Οι βασικοί παράγοντες που ευθύνονται για τη μείωση των πληθυσμών άγριας ζωής σε παγκόσμιο επίπεδο, σύμφωνα με την έκθεση, είναι η υποβάθμιση και η απώλεια οικοσυστημάτων, η υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων, η εξάπλωση των ξενικών ειδών, η ρύπανση, αλλά και η κλιματική κρίση. Μέσω της δημοσιοποίησης αυτών των στοιχείων, στόχος της έκθεσης είναι να τονίσει την κρίσιμη κατάσταση, στην οποία βρίσκεται ο πλανήτης μας, καθώς και να καλέσει κυβερνήσεις, επιχειρήσεις, αλλά και πολίτες να αναλάβουν άμεσα δράση, προκειμένου να αντιστραφεί η ανησυχητική αυτή πορεία της βιοποικιλότητας.
COP15 & νέα ευρωπαϊκή νομοθεσία: δύο κομβικές ευκαιρίες για την αποκατάσταση της φύσης
Με το βλέμμα στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιοποικιλότητα (COP15) που θα πραγματοποιηθεί τον ερχόμενο Δεκέμβριο στον Καναδά, οι παγκόσμιοι ηγέτες οφείλουν να λάβουν σοβαρά υπόψη τα ευρήματα της έκθεσης και να αδράξουν την ευκαιρία που τους δίνεται μια φορά τη δεκαετία για το καλό του πλανήτη και των ανθρώπων, συνάπτοντας μια φιλόδοξη συμφωνία ικανή να ανατρέψει την απώλεια της βιοποικιλότητας και να δημιουργήσει ένα μέλλον, όπου η βιοποικιλότητα πραγματικά θα ανακάμπτει προς όφελος της ευημερίας και της βιωσιμότητας των κοινωνιών μας. Σε αυτό το πλαίσιο, θα πρέπει όλα τα κράτη να δεσμευτούν να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα τόσο για την προστασία και αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος, όσο και για τον ριζικό μετασχηματισμό του τρόπου παραγωγής και κατανάλωσης προϊόντων και αγαθών και των ίδιων των οικονομικών συστημάτων.
Επιπλέον, η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη θέσπιση νέας νομοθεσίας για την αποκατάσταση της φύσης αποτελεί σημαντικό βήμα για την ανάκαμψη της χερσαίας και θαλάσσιας βιοποικιλότητας στην Ευρώπη με σημαντικά οφέλη όχι μόνο για τη φύση, αλλά και για το κλίμα και τους ανθρώπους. Η υιοθέτηση αυτής της νομοθεσίας αποτελεί μια κομβική ευκαιρία για την Ε.Ε. να ανταποκριθεί άμεσα και ουσιαστικά στις αλληλένδετες κρίσεις του κλίματος και της απώλειας της βιοποικιλότητας.
Σχολιάζοντας τα ευρήματα της έκθεσης, ο Marco Lambertini, Γενικός Διευθυντής του WWF International, δήλωσε: «Σήμερα καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε δύο ανθρωπογενείς προκλήσεις που συνδέονται άμεσα μεταξύ τους και απειλούν ευθέως τόσο την παρούσα, όσο και τις μελλοντικές γενιές: την κλιματική κρίση και την απώλεια βιοποικιλότητας. Το WWF εκφράζει την έντονη ανησυχία του για αυτά τα νέα δεδομένα που δείχνουν μια καταστροφική μείωση των πληθυσμών της άγριας ζωής. Στην επικείμενη COP15, οι ηγέτες έχουν την ευκαιρία να αποκαταστήσουν τη σχέση μας με το περιβάλλον και να δημιουργήσουν το κατάλληλο εκείνο πλαίσιο, μέσα στο οποίο μπορεί να αναπτυχθεί ένα πιο υγιές και βιώσιμο μέλλον για όλους με μια φιλόδοξη παγκόσμια συμφωνία για τη βιοποικιλότητα».
«Μόνο όταν η κατάσταση της υγείας του πλανήτη μας είναι καλή και καταγράφεται μια σταθερή ανάκαμψη της βιοποικιλότητας μέσω ριζικών αλλαγών στην παραγωγή και ενός επαρκούς θεσμικού πλαίσιο προστασίας, θα μπορούμε να μιλάμε για έναν βιώσιμο μέλλον και για τους ανθρώπους. Είμαστε άρρηκτα συνδεδεμένοι με τη φύση με όλες της τις εκφάνσεις και ως εκ τούτου, κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και πολίτες, όλοι μας οφείλουμε – ο καθένας από τη μεριά του και στο μέτρο που του αναλογεί- να δρούμε προς όφελος αυτής της αλληλεξάρτησης», σχολίασε η Παναγιώτα Μαραγκού, επικεφαλής προγραμμάτων προστασίας περιβάλλοντος στο WWF Ελλάς. «Για άλλη μια φορά, τα δεδομένα της φετινής έκθεσης Ζωντανός Πλανήτης αποτυπώνουν με σαφήνεια και νούμερα ανησυχητικά στοιχεία για το τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στον πλανήτη μας και σημαίνουν συναγερμό για το άμεσο μέλλον, εάν δεν ληφθούν επειγόντως και σε διαφορετικά επίπεδα, μέτρα για την αναχαίτιση της διπλής κρίσης που βιώνουμε σε βιοποικιλότητα και κλίμα. Η επικείμενη COP15 θα καθορίσει το μέλλον του πλανήτη μας και ελπίζουμε η φετινή αυτή έκδοση του WWF να εμπνεύσει και να κινητοποιήσει τους παγκόσμιους ηγέτες να γίνουν μέρος αυτής της θετικής αλλαγής που έχει ανάγκη το περιβάλλον».
