Aρχαιολογική έρευνα με τη συμμετοχή του ερευνητή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Μ. Βαξεβανόπουλου στην Αίγυπτο

Τα τελευταία πέντε χρόνια το πανεπιστήμιο Maison de l’ Orient et de la Méditerranée της Λυών σε συνεργασία με αριθμό επιστημόνων διαφόρων ειδικοτήτων πραγματοποιεί έρευνες στην περιοχή Ghozza στην Ανατολική έρημο της Αιγύπτου. Για φέτος το ελληνικό τμήμα της ανασκαφικής ομάδας υπό τη διεύθυνση του μεταδιδακτορικού ερευνητή του Τμήματος Αρχαιολογίας, Ιστορίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Δρ. Μάρκου Βαξεβανόπουλου ανέλαβε την επιφανειακή καταγραφή των αρχαίων μεταλλευτικών περιοχών χρυσού και τις ανασκαφικές εργασίες στο εσωτερικό δύο υπόγειων μεταλλείων.

Η επιφανειακή έρευνα αποκάλυψε περίπου 40 υπόγειες στοές μεταλλείων χρυσού και αρκετές περιοχές επιφανειακής απόληψης. Ο χρυσός εντοπίζεται σε φλέβες του ορυκτού χαλαζία μέσα στο υπόβαθρο των ηφαιστειακών πετρωμάτων. Αυτές οι φλέβες έτυχαν εκμετάλλευσης από το 3.000 π.Χ. Η πιο έντονη μεταλλευτική δραστηριότητα που καταγράφηκε στην περιοχή χρονολογείται την Πτολεμαϊκή περίοδο και κυρίως τον 3^ο αιώνα π.Χ.

Η ανασκαφή στο εσωτερικό των μεταλλείων χρυσού έφερε στο φως πολλά σημαντικά ευρήματα όπως καλάθια μεταφοράς του μεταλλεύματος, τμήματα ξύλου από εργαλεία των μεταλλωρύχων, κομμάτια υφάσματος, φυτίλια των λύχνων, αλλά και αρκετή κεραμική. Ανάμεσα στα ευρήματα της κεραμικής εξέχουσα θέση έχει το φετινό εύρημα ενός οστράκου με ελληνική γραφή, το οποίο αποτελεί το γράμμα ενός μεταλλωρύχου προς τον επιστάτη του μεταλλείου. Τα στοιχεία που αντλούνται από το εύρημα είναι ανεκτίμητης ιστορικής και αρχαιολογικής αξίας, μιας και προσφέρουν απαντήσεις σε ερωτήματα σχετικά με τον τρόπο διαβίωσης των μεταλλωρύχων και τις συνθήκες εργασίας τους. Τα ονόματα, τόσο του αποστολέα όσο και του παραλήπτη, είναι σπάνια αρχαία ελληνικά. Αξίζει να αναφερθεί ότι γράμμα μεταλλωρύχου γραμμένο σε όστρακο είχε βρεθεί ξανά το 2020 από την ίδια ανασκαφική ομάδα. Τα δύο αυτά ευρήματα αποτελούν τα μοναδικά ευρήματα παγκοσμίως που έχουν βρεθεί στο εσωτερικό υπόγειου μεταλλείου.

Εικόνα 2. Η στιγμή της ανεύρεσης του ενεπίγραφου οστράκου στο εσωτερικό του μεταλλείου χρυσού. Το περιεχόμενό του έχει καλυφθεί διότι αποτελεί αδημοσίευτο υλικό.

Τα αποτελέσματα των ανασκαφών και γενικότερα της  έρευνας στην Ανατολική Έρημο της Αιγύπτου θα δημοσιευθούν στις αρχές του 2026 σε διεθνές αρχαιολογικό περιοδικό.

Τα έξοδα της φετινής αποστολής κάλυψε εξολοκλήρου από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Βόλου. Η έρευνα θα συνεχιστεί το καλοκαίρι του 2025, όπου θα πραγματοποιηθεί μελέτη και εξέταση των ευρημάτων στο Κάιρο. Η ανασκαφή θα επαναληφθεί την επόμενη χρονιά σε παρακείμενα μεταλλεία.