Mετά τη μεγάλη επιτυχία των προηγούμενων διοργανώσεων, οι Γυναίκες στον Κινηματογράφο και στην Τηλεόραση – Ελλάδα (WIFT GR) και η Ταινιοθήκη της Ελλάδος παρουσιάζουν το 5ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ WIFT GR 50/50 ΙΣΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ, το οποίο πραγματοποιείται φέτος σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, υπό την αιγίδα και με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, και υπό την αιγίδα της Γενικής Γραμματείας Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, στις 24-28 Νοεμβρίου 2021, με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών (25 Νοεμβρίου).
Το Φεστιβάλ θα περιλαμβάνει μεγάλο αφιέρωμα στη γενναία ντοκιμαντερίστρια Kim Longinotto, με σειρά προβολών και masterclass ανοιχτό στο κοινό, καθώς και το στρογγυλό τραπέζι «Όχι, δεν είναι η ιδέα σου!», με συμμετοχή της Σοφίας Μπεκατώρου και φεμινιστικών οργανώσεων.
Θα προβληθούν συνολικά 20 ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους.
Όπως κάθε χρόνο, όλες οι προβολές και εκδηλώσεις του Φεστιβάλ προσφέρονται δωρεάν. Εξαιτίας των συνθηκών που διαμορφώθηκαν λόγω της πανδημίας, με απόλυτη προτεραιότητα την ασφάλεια του κοινού και των μελών του, το ΔΣ του WIFT GR αποφάσισε το Φεστιβάλ να διεξαχθεί διαδικτυακά, στην πλατφόρμα της Ταινιοθήκης της Ελλάδος .
Με φυσική παρουσία θα διεξαχθεί μόνο η πρεμιέρα του Φεστιβάλ, την Τετάρτη 24 Νοεμβρίου, στις 19:00, στην μεγάλη αίθουσα της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, με το ντοκιμαντέρ Σάλμα.
Η βία ενάντια στις γυναίκες, αλλά και ενάντια σε όσες και όσους δεν συμμορφώνονται με τις εκάστοτε κοινωνικές συμβάσεις φύλου και σεξουαλικότητας, είναι μια παγκόσμια μάστιγα, με βαθιές ρίζες στην ιστορία, που έχει καταστεί πρόσφατα περισσότερο ορατή. Οι σεξιστικές αντιλήψεις και μισογυνικές πρακτικές διασχίζουν γεωγραφικά, πολιτισμικά και ταξικά σύνορα. Στη χώρα μας, ο ανεπίτρεπτα υψηλός αριθμός γυναικοκτονιών, η ανησυχητική άνοδος της ενδοοικογενειακής βίας στη διάρκεια της πανδημίας, αλλά και η αποκάλυψη του πλήθους βιασμών και παρενοχλήσεων στους χώρους εργασίας, απαιτούν την εγρήγορση και τη δράση μας. Το WIFT GR και η Ταινιοθήκη της Ελλάδος αφιερώνουμε για δεύτερη χρονιά φέτος το φεστιβάλ μας στον αγώνα εξάλειψης της έμφυλης βίας, επιθυμώντας να συνεισφέρουμε στην ενημέρωση και συνειδητοποίηση σχετικά με το σοβαρό αυτό ζήτημα, αλλά και στην ενδυνάμωση των πρακτικών αντίστασης. Ελάτε να δούμε ταινίες μαζί, να μοιραστούμε τις εμπειρίες και τις σκέψεις μας, και να δράσουμε, τώρα!
Οι ταινίες του φεστιβάλ
Το 5ο φεστιβάλ περιλαμβάνει 13 μεγάλου μήκους ταινίες και 7 μικρού μήκους, ελληνικές και διεθνείς, μυθοπλασίας και τεκμηρίωσης, ποικίλου ύφους, που προσφέρουν διαφορετικές προσεγγίσεις της γυναικείας ματιάς και εμπειρίας. Βασικός άξονας είναι οι οκτώ ταινίες του αφιερώματος στην Kim Longinotto. Επίσης, δυο από τις ταινίες μικρού μήκους, προτείνονται από διεθνείς γυναικείους οργανισμούς στο πλαίσιο των συνεργασιών του WIFT GR.
Αφιέρωμα Kim Longinotto
Το φετινό φεστιβάλ τιμά την πολυβραβευμένη Βρετανίδα ντοκιμαντερίστρια Kim Longinotto, με το τιμητικό Βραβείο WIFT GR για το σύνολο του έργου της, τη συμβολή της στην κινηματογραφική τέχνη, αλλά και στην καταπολέμηση της έμφυλης βίας και στην ενδυνάμωση των γυναικών. Η Longinotto είναι διάσημη τόσο για την αδρή ματιά της όσο και για τη θεματική της, που εστιάζει σε ζητήματα έμφυλης ανισότητας, καταπίεσης και εκμετάλλευσης, σε όλον τον κόσμο, πάντα μέσα από πορτραίτα γυναικών-υποδειγμάτων φεμινιστικής αντίστασης. Ως εκπρόσωπος του ντοκιμαντέρ παρατήρησης, αποφεύγει τις παρεμβατικές τεχνικές, δίνοντας πρώτη θέση στη φωνή και την παρουσία των γυναικών που κινηματογραφεί. Η συχνή συνεργασία και συν-σκηνοθεσία των ταινιών τις με άλλες δημιουργούς, μπορεί σαφώς επίσης να ερμηνευθεί ως φεμινιστική πρακτική. Οι οκτώ ταινίες που παρουσιάζουμε στο φεστιβάλ μας, από τις πάνω από είκοσι της φιλμογραφίας της, θα μας γνωρίσουν τις ζωές και τους αγώνες γυναικών από την Αίγυπτο, την Ινδία, το Ιράν, το Καμερούν, την Κένυα, και την Νότια Αφρική.
1. Hidden Faces [Κρυμμένα Πρόσωπα] (& Claire Hunt, 1990, 52 min)
Ξεκινώντας ως πορτραίτο της διάσημης φεμινίστριας συγγραφέα Ναβάλ Ελ Σααντάουι, η ταινία εξελίχθηκε σε μια συναρπαστική απεικόνιση της ζωής των γυναικών στη μουσουλμανική κοινωνία της Αιγύπτου. Ακολουθεί μια νέα γυναίκα που ζει στο Παρίσι, κι επιστρέφει στο σπίτι των γονιών της. Η απόφαση της μητέρας της να ξαναφορέσει μαντίλα μετά από είκοσι χρόνια και η κλειτοριδεκτομή των ξαδερφών της, αποκαλύπτουν την αναβίωση του φονταμενταλισμού.
2. Divorce Iranian Style [Διαζύγιο αλά Ιρανικά] (& Ziba Mir-Hosseini, 1998, 80 min)
Η ταινία διαδραματίζεται στο Δικαστήριο Οικογενειακού Δικαίου στην Τεχεράνη. Οι τρεις βασικές ηρωίδες είναι η Τζαμίλ, η οποία τιμωρεί τον άντρα της που την κακοποιούσε, η δεκαεξάχρονη Ζίμπα που προσπαθεί να πάρει διαζύγιο από τον τριανταοκτάχρονο σύζυγό της, και η Μαριάμ, που μάχεται για την επιμέλεια των παιδιών της.
3. Runaway [Δραπετεύοντας] (& Ziba Mir-Hosseini, 2001, 87 min)
Η ιστορία πέντε κοριτσιών που αποδρούν από μία ανυπόφορη ζωή και καταφεύγουν σε ένα άσυλο γυναικών στην Τεχεράνη. Η ταινία αφηγείται τα δεινά τους, τις ελπίδες τους για μια ελεύθερη ζωή μακριά από την καταδυνάστευση των ανδρών, ενώ καταγράφει τις αλλαγές στην ιρανική κοινωνία.
4. The Day I Will Never Forget [Η μέρα που δεν θα ξεχάσω] (2002, 92 min)
Το ντοκιμαντέρ μιλά ανοιχτά για την πρακτική της κλειτοριδεκτομής στην Κένυα, για τις βαθιές ρίζες του βάρβαρου αυτού εθίμου στην χώρα και για τις γενναίες Αφρικανές γυναίκες που παλεύουν ενάντια σε αυτήν την παράδοση. Περιλαμβάνει μαρτυρίες νερών γυναικών που μοιράζονται το τραύμα τους, αλλά και ηλικιωμένων γυναικών που υποστηρίζουν πεισματικά την σημασία αυτής της πρακτικής που επιβιώνει στον σύγχρονο κόσμο.
5. Sisters in Law [Αδερφές στο Νόμο] (& Florence Ayisi, 2005, 104 min)
Στην πόλη της Κούμπα του Καμερούν, δεν έχει υπάρξει ούτε μια καταδίκη για ενδο-οικογενειακή βία τα τελευταία 17 χρόνια. Μια δημόσια κατήγορoς και μια δικάστρια όμως είναι αποφασισμένες να αλλάξουν την πόλη τους και, τελικά, τη χώρα τους.
6. Rough Aunties [Άγριες Θείες] (2008, 90 min)
Ατρόμητες, δυναμικές και αποφασισμένες, οι «Άγριες θείες» είναι μια ομάδα αξιοθαύμαστων γυναικών που παλεύουν να προστατέψουν και να φροντίσουν τα κακοποιημένα, παραμελημένα και ξεχασμένα παιδιά του Ντέρμπαν, της Νότιας Αφρικής.
7. Pink Saris [Ροζ Σάρι] (2010, 96 min)
Η Σαμπάτ Παλ παντρεύτηκε όταν ήταν μικρό κορίτσι και η νέα της οικογένεια την κακοποιούσε συστηματικά, όμως αντιστάθηκε και τελικά εγκατέλειψε τα πεθερικά της. Με τον καιρό, έγινε γνωστή ως υπέρμαχος των δικαιωμάτων των καταπιεσμένων γυναικών στην ινδική πολιτεία Ούταρ Πραντές, όπως η περίπτωση μιας 14χρονης από την κάστα των Ανέγγιχτων, τριών μηνών έγκυος, που δεν μπορούσε να παντρευτεί τον πατέρα του παιδιού της λόγω της κοινωνικής τους διαφοράς.
8. Salma [Σάλμα] (2013, 91 min)
Η Σάλμα είναι μια νέα Μουσουλμάνα από ένα χωριό στη νότια Ινδία. Όταν ήταν 13 χρονών, η οικογένειά της την κλείδωσε στο σπίτι για 25 χρόνια, απαγορεύοντάς της να σπουδάσει και παντρεύοντάς την με τη βία. Σε αυτό το διάστημα, οι λέξεις έγιναν η σωτηρία της. Άρχισε να συνθέτει ποιήματα, και να τα στέλνει κρυφά έξω από το σπίτι, καταφέρνοντας τελικά να τα εκδώσει. Παρά τις αντιξοότητες, κατάφερε να γίνει η διασημότερη ποιήτρια στη γλώσσα Ταμίλ, να κλονίσει τις παραδόσεις και τις συμβάσεις, και να κερδίσει την ελευθερία της.
Άλλες έξι ταινίες με ενδιαφέρουσες οπτικές στο φύλο
Στο φεστιβάλ μας, θα προβληθούν επίσης άλλες έξι μεγάλου μήκους ταινίες, με ενδιαφέρουσες οπτικές στο φύλο. Δύο από αυτές έχουν αποσπάσει το βραβείο WIFT στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης:
9. Cosmic Candy (Ρηνιώ Δραγασάκη, 2019, 100 min) μυθοπλασία, ελληνικά.
Η ‘Αννα, μια μοναχική και ιδιόρρυθμη ταμίας σούπερ μάρκετ, αναγκάζεται να πάρει υπό την προστασία της το δεκάχρονο κορίτσι του διπλανού διαμερίσματος, ύστερα από τη μυστηριώδη εξαφάνιση του πατέρα του. Την ίδια στιγμή έρχεται αντιμέτωπη με την πιθανή της απόλυση και βιώνει ένα ρομαντικό ειδύλλιο για πρώτη φορά στη ζωή της. Βραβείο WIFT GR στο 60ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (2019): «Για μια γενναία οπτική στη διαφορετικότητα και στη μοναξιά, αλλά και στην αλληλεγγύη, στη φιλία και στην ευθύνη που μεταμορφώνουν, για μια γυναικεία ματιά σε ένα ταξίδι πολλαπλής ενηλικίωσης και απεξάρτησης» (επιτροπή: Λένα Ράμμου, Ρέα Βαλντέν, Μανίνα Ζουμπουλάκη).
10. Οι μέρες και νύχτες της Δήμητρας Κ. (Εύα Στεφανή, 2021, 72 min) ντοκιμαντέρ, ελληνικά.
Η Δήμητρα είναι εργαζόμενη στο χώρο του σεξ και επί χρόνια πρόεδρος του σωματείου Ατόμων Εργαζόμενων στο Σεξ Ελλάδας. Αγαπάει τη δουλειά της και υπήρξε ιδιοκτήτρια σε ένα από τα παλαιότερα σπίτια της Αθήνας. Η ταινία σκιαγραφεί το πορτρέτο της Δήμητρας στη διάρκεια δώδεκα χρόνων. Ταυτόχρονα, η κάμερα καταγράφει όψεις της πόλης που αλλάζει, σημαδεμένη από τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης. Γνωρίζοντας τη Δήμητρα ερχόμαστε αντιμέτωποι με τα στερεότυπα μας για το σεξ, την γυναικεία επιθυμία, την ατομική ελευθερία, αλλά και τον τρόπο που μας αλλάζουν οι δοκιμασίες σε κρίσιμες ιστορικές στιγμές. Βραβείο WIFT GR στο 23ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (2021): «Για την τολμηρή και τρυφερή της ματιά, που – υπερβαίνοντας προκαταλήψεις, αλλά και ταυτίσεις, και χωρίς να εξομαλύνει τις αντιφάσεις – δίνει το πορτραίτο μιας γυναίκας, ενός επαγγέλματος, και τελικά της ελληνικής κοινωνίας» (επιτροπή: Ρέα Βαλντέν, Πόλυ Βλάχου, Μαρίνα Στυλιανού).
11. Orfeas 2021 (ΦΥΤΑ, 2021, 111 min) μυθοπλασία, ελληνικά
Οι αγώνες του Ορφέα, του πρώτου γκέι πρωθυπουργού της Ελλάδας, ενάντια στην πατροπαράδοτη ιστορία καταπίεσης «Live Your Myth in Greece». Η πρώτη ελληνόφωνη queer όπερα, ένα μεταμοντέρνο πειραματικό έργο με στοιχεία μπαρόκ μελοδράματος, DIY κολάζ, post-ίντερνετ αισθητικής, εικονικής πραγματικότητας. Αφιερωμένη στη μνήμη της ακτιβίστριας Zackie Oh!
12. Bebia, à mon seul désir (Juja Dobrachkous, 2020, 113 min) μυθοπλασία
Μετά τον θάνατο της γιαγιάς της (της «Μπεμπία»), ένα δεκαεπτάχρονο μοντέλο με το όνομα Αριάδνη επιστρέφει στην Γεωργία για να παρευρεθεί στην κηδεία. Σύμφωνα όμως με μια αρχέγονη τοπική παράδοση, η Αριάδνη, ως το νεότερο μέλος της οικογένειας, είναι υπεύθυνη για την επανένωση του σώματος και της ψυχής της γιαγιάς της, και καλείται να ενώσει έναν μίτο από τον τόπο του θανάτου της ως τη σορό της. Γυρισμένη σε εκθαμβωτικό ασπρόμαυρο φιλμ, η ταινία αντλεί την έμπνευσή της από την ελληνική μυθολογία.
13. Vera Dreams of the Sea [Η Βέρα ονειρεύεται τη θάλασσα] (Kaltrina Krasniqi, 2021, 87 min), μυθοπλασία
Η Βέρα είναι μια μεσήλικη διερμηνέας της νοηματικής γλώσσας, σύζυγος ενός γνωστού δικαστή, υποστηρικτική μητέρα και φιλοστοργη γιαγιά. Η γαλήνια ζωή της, όμως, διαταράσσεται από την αυτοκτονία του συζύγου της, την οποία ακολουθεί η απειλητική εμφάνιση κάποιων ανδρών που ισχυρίζονται ότι έχουν την κυριότητα του σπιτιού της οικογένειας στο χωριό. Ο φόβος και η δυσπιστία θα αναγκάσουν τη Βέρα να πάρει την τύχη των οικείων της στα χέρια της.
14. Clara Sola [Η Κλάρα μόνη] (Nathalie Álvarez Mesén, 2021, 106 min), μυθοπλασία
Η Κλάρα, είναι μια σαραντάχρονη γυναίκα που έχει αποσυρθεί από τα εγκόσμια και διατηρεί μια διαισθητική σχέση με τη φύση, ενώ υποτίθεται πως έχει μια ιδιαίτερη επαφή με τον Θεό. Η σεξουαλικότητά της ξυπνά από την έλξη που νιώθει για το αγόρι της ανιψιάς της. Αυτή η νέα δύναμη που ξυπνάει μέσα της, την οδηγεί σε αχαρτογράφητα νερά.
Μικρού μήκους ταινίες από Ελληνίδες δημιουργούς
Και τέσσερις μικρού μήκους ταινίες, από νέες Ελληνίδες δημιουργούς:
15. Αμυγδαλή (Μαρία Χατζάκου)
Δύο αδερφές, η Άννα και η Μελίνα, περνούν τις τελευταίες μέρες του καλοκαιριού στο εξοχικό τους στη Νέα Μάκρη. Η Άννα κάνει πάρτι για την ενηλικίωσή της και το μόνο που θέλει είναι να περάσει την ημέρα της με τη Μαρία, το καλοκαιρινό της φλερτ. Η Μελίνα αγαπάει εμμονικά την Άννα και δεν καταλαβαίνει γιατί δεν είναι καλεσμένη στο πάρτυ.
16. Δεν θέλω να ξεχάσω τίποτα (Βαγγελιώ Σουμέλη)
Η Μαριαλένα μιλάει με την αδερφή της στο τηλέφωνο καθώς ετοιμάζονται να πάνε στην κηδεία της μητέρας τους.
17. Every Sunday (Καίτη Παπαδήμα)
Μια ομάδα Φιλιππινέζων οικιακών εργατριών στην Κύπρο προετοιμάζει έναν διαγωνισμό ομορφιάς, επαναπροσδιορίζοντας παράλληλα τη θέση τους στην κυπριακή κοινωνία. Στο μεταξύ, η αποκάλυψη της δράσης ενός κατά συρροή δολοφόνου με θύματα ξένες εργάτριες προκαλεί τις αντιδράσεις της φιλιππινέζικης κοινότητας.
18. A Summer Place (Αλεξάνδρα Μαθαίου)
Το καλοκαίρι είναι η μόνιμη νοοτροπία στη Λεμεσό –την παραθαλάσσια πόλη της Κύπρου που έχει μετατραπεί σε ολιγαρχικό παράδεισο της Μεσογείου. Θύμα του μετασχηματισμού αυτής της πόλης, η Τίνα έχει κατάθλιψη. Την ημέρα των γενεθλίων της είναι έτοιμη να εγκαταλείψει τα πάντα, ώσπου μια ασυνήθιστη συνάντηση της αλλάζει τη ζωή.
Πορτραίτα γυναικών
Τέλος, στο πλαίσιο συνεργασιών του Φεστιβάλ WIFT GR με άλλους φορείς, θα προβληθούν δυο πορτραίτα γυναικών:
19. CharactHer: Olympia Mytilinaiou (Collectif 50/50, 3 min), στα ελληνικά
Η Collectif 50/50 είναι ένας γαλλικός οργανισμός για την ισότητα και τη διαφορετικότητα στην οπτικοακουστική βιομηχανία. Με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πραγματοποιούν την καμπάνια CharactHer. Στο πλαίσιο αυτής της καμπάνιας, φτιάχνουν τα πορτραίτα 12 Ευρωπαίων γυναικών επαγγελματιών στη βιομηχανία του κινηματογράφου και των οπτικοακουστικών μέσων, σε καριέρες που παραδοσιακά θεωρούνται «ανδρικές». Ανάμεσά τους, η Ελληνίδα διευθύντρια φωτογραφίας Ολυμπία Μυτιληναίου.
20. Over to Her: The Film (Global Girl Media Greece, 25 min), στα αγγλικά χωρίς υποτίτλους
Οι Global Girl Media είναι ένας διεθνής οργανισμός που ενδυναμώνει τη φωνή των γυναικών, χτίζοντας γέφυρες μεταξύ πολιτισμών και διδάσκοντας στις νέες γυναίκες οπτικοακουστικές δεξιότητες. Με την ευκαιρία του 2021 Generation Equality Forum των Ηνωμένων Εθνών, το ελληνικό παράρτημα του οργανισμού πραγματοποίησε το project “Over to Her” [Ο λόγος σε εκείνη], που ερευνά τον φεμινισμό, το φεμινιστικό κίνημα στην Ελλάδα, καθώς και την εξέλιξη του #MeToo στη χώρα μας. Στο πλαίσιο του project, φτιάχτηκε και η ταινία, που αποτελείται από πορτραίτα οργανισμών που δραστηριοποιούνται με γυναικεία θεματική στην Ελλάδα – συμπεριλαμβανομένου του WIFT GR.
Στρογγυλό τραπέζι «Όχι, δεν είναι η ιδέα σου!»
Tην Παρασκευή 26 Νοεμβρίου, στις 20:00, μέσω zoom, θα διεξαχθεί μια συζήτηση για την κακοποίηση, την παρενόχληση και τις άλλες μορφές της έμφυλης βίας, και πώς να τις αντιμετωπίζουμε. Τιμητική καλεσμένη μας είναι η ολυμπιονίκης Σοφία Μπεκατώρου, της οποίας η γενναία καταγγελία έφερε το κίνημα #MeToo και στη χώρα μας. Θα συμμετέχουν επίσης, η δικηγόρος Κλειώ Παπαπαντολέων, η Άννα Μιχαλακέλη, project coordinator του Κέντρου Γυναικείων Μελετών και Ερευνών «Διοτίμα», η Αλεξία Τσούνη, ιδρυτικό μέλος και μέλος της συντακτικής επιτροπής του Σωματείου Γυναικείων Δικαιωμάτων «Το Μωβ», και η Κάρμεν Ζωγράφου, συνδιευθύντρια του «Φεμινιστικού Αυτόνομου Κέντρου Έρευνας». Θα συντονίσει η πρόεδρος του WIFT GR Ρέα Βαλντέν.
Masterclass Kim Longinotto
Η διοργάνωση θα κορυφωθεί το Σάββατο 27 Νοεμβρίου, στις 17:00 διαδικτυακά (μέσω zoom), με το masterclass της Kim Longinotto. Το κοινό θα έχει την ευκαιρία να ακούσει και να μιλήσει με την σπουδαία δημιουργό, για το έργο της.
