2025: 30 χρόνια μπλόκα αγροτών – Ιστορίες από τότε που η Ελλάδα κοβόταν στα δυο και οι ατάκες “φωτιά” (φωτό

«Κολλήγα γιος του παππού μου ο παππούς,
κολλήγα γιος του παππού μου ο πατέρας
κι ο παππούς μου κολλήγας κι αυτός.
Και μονάχα εγώ, του πατέρα μου γιος,
είμαι πια ένας αστός»,

τραγουδούσε ο Κηλαηδόνης πριν γεννηθώ εγώ. Και νόμιζα πως μιλούσε για μένα. Κι ας ήμουν κόρη. Όταν μπήκα πρώτη φορά στο ακροατήριο για ένα ποινικό με 25 κατηγορούμενους, πριν από είκοσι χρόνια, την ημέρα των εγκαινίων του δικηγορικού μου γραφείου, θεώρησα ότι πιστοποιήθηκε η επιβεβαίωση. Φευ! Δύσκολο να ξεφύγεις από τις ρίζες τελικά. Η υπόθεση αφορούσε το αδίκημα της παρακώλυσης συγκοινωνιών από μπλόκα αγροτών, εγώ ήμουν η δικηγόρος της ΕΑΣ που αναλάμβανε όλα τα έξοδα των άπειρων εκείνη την εποχή «αγροτοδικείων», κάποιοι από τους κατηγορούμενους ήταν οικογενειακοί γνωστοί. Το τέλος ήταν αίσιο, τους αθώωσα· ευτυχώς, φαντάζεσαι να ξεκινάς την δικηγορική σου καριέρα καταδικάζοντας 25 κατηγορούμενους το πρωί και το βράδυ να έχεις εγκαίνια;

Της Εύης Μποτσαροπούλου

Τα βασικά νομικά επιχειρήματα πάντα τα ίδια. Δεν υπήρχε δόλος, τα τρακτέρ ήταν πάντα στο έρεισμα κατά μήκος των δρόμων αφήνοντάς τους ανοιχτούς προς κυκλοφορία, η αστυνομία για προληπτικούς λόγους ασφαλείας διέταζε την διοχέτευση της κυκλοφορίας από παραδρόμους και εναλλακτικές διαδρομές. “Από το 1997 και μετά έχει αλλάξει άλλωστε ουσιαστικά η πολιτική που ακολουθούσαν οι αγρότες τις κινητοποιήσεις τους, δεν είχαν καμία πρόθεση να διαπράξουν αδικήματα, να δημιουργήσουν προβλήματα στο λοιπό κοινωνικό σύνολο, πολλώ δε μάλλω να παρακωλύσουν τις συγκοινωνίες” Αυτά λέγαμε… “Πρόκειται απλά για μια κοινωνική ομάδα η οποία αντιμετωπίζει προβλήματα και έχει αιτήματα και για τα αιτήματα αυτά του κλάδου της διαδηλώνει παρατάσσοντας τα τρακτέρ – που αποτελούν εργαλείο της δουλείας και πλέον σύμβολο – κατά μήπως των δρόμων εις ένδειξη διαμαρτυρίας!”.

Τότε έμαθα και για το άρθρο 25 του Ν. 2721/1999 που ψηφίστηκε για να τερματίσει τον καταλογισμό των ευθυνών στους αγρότες που τέλεσαν αδικήματα την περίοδο του 1997 – τότε που ο τότε εν ενεργεία πρωθυπουργός και προσφάτως αποθανών Κώστας Σημίτης, τους ξεφούσκωσε τα λάστιχα – από πεπλανημένη αντίληψη σχετικά με την άσκηση των δικαιωμάτων τους και μετά από «αίτημα συγγνώμης» εκ μέρους αυτών συνοδευόμενο με την βεβαίωση της άγνοιας των επιπτώσεων του νόμου. Αλλά οι αγρότες δεν ζήτησαν ποτέ συγνώμη. Το λέγαμε και αυτό στο δικαστήριο! «Το 1999 μετά από διακομματική συμφωνία, ο τότε υπουργός Ευάγγελος Γιαννόπουλος εισήγαγε για ψήφιση τη νομοθετική ρύθμιση που απάλλασσε τους αγρότες από τις ως τότε διώξεις, και για να τεκμηριωθεί έστω και τυπικά η παραγραφή οι συντάκτες της ρύθμισης εφηύραν τα περί συγνώμης. Η συντονιστική επιτροπή ενημερώθηκε για το θέμα εκ των υστέρων».

Τί εποχές… Πόσες ιστορίες… Δημοσιογράφοι και κάμερες πάντα εκεί. Στην συντριπτική πλειοψηφία οι δικαστικές αποφάσεις ήταν αθωωτικές, οι δίκες γίνονταν με κεκτημένη ταχύτητα, στον αυτόματο πιλότο, όλοι τα ίδια λέγαμε πάντα, όλοι· καρμπόν. Μέχρι που μια μέρα ένας εισαγγελέας στα πρώτα μόλις λεπτά της ακροαματικής διαδικασίας μας απάντησε «Εντάξει, τόσες φορές έχουν αθωωθεί, ας καταδικαστούν και μια, δεν πειράζει» όταν προσκομίσαμε πάμπολλες προγενέστερες αθωωτικές αποφάσεις ισχυριζόμενοι ότι το θέμα έχει ουσιαστικά κριθεί. Ήμασταν δύο δικηγόροι τότε γιατί εκείνο το αγροτοδικείο ήταν σοβαρό. Παραπέμπονταν ως κατηγορούμενοι και μέλη της συντονιστικής επιτροπής ως ηθικοί αυτουργοί. Μετά την καταδίκη, ο Θανάσης Κοκκινούλης, πρόεδρος τότε της ΕΑΣ Λαρίσης-Τυρνάβου-Αγίας, μέλος της πρώτης Πανθεσσαλικής Συντονιστικής Επιτροπής (ΠΑΣΕ), δήλωσε μπροστά στις κάμερες «Το ήξερα ότι η δικαιοσύνη είναι τυφλή, δεν ήξερα όμως ότι ήταν και κουφή», τραβώντας έντονα το αυτί του.

Βέβαια την «ένδοξη» εποχή από το 1995-1997 στα μπλόκα δεν την έζησα εκ των έσω. Το 1996 που για 58 ημέρες παρατάξανε τα τρακτέρ στον ιστορικό κόμβο της Βιοκαρπέτ και φύγανε στις 23 Δεκεμβρίου, ή το 1997 που έγινε η καταδρομική ενέργεια της κυβέρνησης Σημίτη στις Μικροθήβες, την ημέρα που έφτασαν εκεί τα τρακτέρ από την Καρδίτσα· τα χαράματα η αστυνομία ξεφούσκωσε τα λάστιχα των τρακτέρ και έριξε ζάχαρη στις μηχανές τους. Πήγαινα σχολείο και έδινα πανελλήνιες. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1990 οι κινητοποιήσεις ήταν πραγματικά τεράστιες, με αμέτρητα τρακτέρ· βόλευε και η χωροταξική κατάσταση των δρόμων τότε… η ΠΑΘΕ ήταν υπό κατασκευή.

O κόμβος της Bιοκαρπέτ έχει περάσει στην ιστορία, θα έλεγε κανείς, σαν τόπος αντιπαράθεσης των κοινωνικών αγώνων, απέναντι στην εξουσία. Το ίδιο και τα Τέμπη. «Είναι η πρώτη φορά μετά το B’ Παγκόσμιο Πόλεμο που Έλληνες πολίτες έπρεπε να έχουν ταξιδιωτικό έγγραφο (της συντονιστικής… επιτροπής) για να πάνε από την Aθήνα στη Θεσσαλονίκη» γράφονταν στο Τύπο της εποχής.

Τα λάτρεψε τα μπλόκα ο Τύπος… Σε ζωντανές συνδέσεις με Έλλη Στάη και Όλγα Τρέμη στα κεντρικά δελτία ειδήσεων των 8 υπήρξαν πολλές στιγμές αξιομνημόνευτες, με πιο χαρακτηριστική το υποτιθέμενο «φλερτ» μεταξύ Στάη και Γιάννη Πατάκη…

https://www.youtube.com/watch?v=xn7Q7YdhTYs

(Στο 5:30 λεπτό του βίντεο βλέπουμε το χαρακτηριστικό στιγμιότυπο)

Τότε όλα τα δελτία των καναλιών άρχιζαν στις 8 το βράδυ. Γύρω στις 7 το λοιπόν, οι αγρότες άρχιζαν να συγκεντρώνονται για να δώσουν την καθημερινή τηλεοπτική μάχη. Σε εμάς στη Λάρισα έρχονταν για ρεπορτάζ η Πόπη Τσαπανίδου, η Μαρία Σπυράκη (το Μαράκι όπως την αποκαλούσαν οι τότε της συντονιστικής), ο Δημήτρης Καμπουράκης. Ο Πάνος Παναγιωτόπουλος μετέδωσε και live την εκπομπή του «Προφίλ» από τον κόμβο της Βιοκαρπέτ και περί τα μεσάνυχτα έβγαλε ζωντανά τους Βαγγέλη Μπούτα και Γιάννη Πατάκη – τους πρώτους μεγάλους αγροτοπατέρες, ακολούθησαν και οι Θανάσης Κοκκινούλης, ο «Μαρίνος Αντύπας της Δεξιάς» κατά τον πρώην υπουργό του ΠΑΣΟΚ Δημήτρη Ρέππα, ο Νασιούλας Νασίκας, και άλλοι – με τον Στέφανο Τζουμάκα, τον τότε υπουργό Γεωργίας ο οποίος είχε ζητήσει να μην γίνει απευθείας διάλογος με τους αγροτοσυνδικαλιστές. Έχει ενδιαφέρον που σχεδόν οι μισοί από αυτούς, τους δημοσιογράφους δη, ακολούθησαν πολιτική καριέρα ή είχαν πολιτική εμπλοκή…

https://www.youtube.com/watch?v=iXxYo9sZLCI

Τα μπλόκα τα λάτρεψαν και οι πολιτικοί φυσικά, ειδικά όταν τους πετύχαιναν σε εποχή που έκαναν αντιπολίτευση. Πέρασαν πολλοί από τα μπλόκα.

Ποιος να ξεχάσει τον εν ενεργεία τότε Υπουργό Γεωργίας Σωτήρη Χατζηγάκη που ο νεοδημοκράτης αγροσυνδικαλιστής Νασιούλας Νασίκας τον ανέβασε στο τρακτέρ; Ήταν το 2009 και οι κινητοποιήσεις διοργανώθηκαν από «γαλάζιους» αγροτοσυνδιακλιστές εναντίον της τότε κυβέρνησης της ΝΔ. Σχεδόν αμέσως – μόλις μια εβδομάδα ήταν οι αγρότες στους δρόμους – έδωσε τα 500 εκατομμύρια, το περίφημο «πακέτο Χατζηγάκη», σε παραγωγούς που καλλιεργούσαν βαμβάκι, σιτάρι και καλαμπόκι. Έτσι διαλύθηκαν τα περίπου 70 μπλόκα των αγροτών σε όλη τη χώρα και έμειναν παραπονούμενοι οι αγρότες της Κρήτης οι οποίοι έκαναν στην συνέχεια την γνωστή απόβαση με τα τρακτέρ τους στο λιμάνι του Πειραιά την οποία ακολούθησε η ακόμη πιο γνωστή επίθεση με τα δακρυγόνα. Κάθε φορά που βρισκόταν μετά σε διαβουλεύσεις ο Νασίκας του έβγαζε τη φωτογραφία και τον ρωτούσε «Αυτό το θυμάσαι;»

Ή ποιος να ξεχάσει τον τέως πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα να μιλάει πάνω στα τρακτέρ το 2013 ως αρχηγός τότε της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ήταν μόλις δύο χρόνια πριν την μεγάλη απόβαση των τρακτέρ από όλη την Ελλάδα στο Σύνταγμα, το 2015 μόλις ανέλαβε η κυβέρνηση Τσίπρα.

https://www.youtube.com/shorts/22IKjHeA4Uc

Αλλά και ποιος να ξεχάσει το φωτορεπορτάζ που δημοσίευσε ο Γιώργος Παπαχρήστος στα ΝΕΑ με τους συνδικαλιστές να τα σπάνε σε μπουζούκια δίπλα από τα μπλόκα, λίγη ώρα μετά τις ζωντανές συνδέσεις των βραδινών δελτίων, γεγονός που καταδικάστηκε ομοφώνως από τις συντονιστικές επιτροπές αγώνα. Το σύνθημα ήταν πάντα «όλα τα κιλά, όλα τα λεφτά». Αφορούσε το βαμβάκι, μπορεί να λοιδορήθηκε και να παρεξηγήθηκε πολύ αλλά το φώναζαν όλοι.

Απίστευτες ατάκες έχουν ειπωθεί, απίθανες ιστορίες συνέβησαν…

Όπως τότε που ο Κώστας Λαλιώτης, εν ενεργεία υπουργός του ΠΑΣΟΚ, παρέμεινε κολλημένος για 4 ώρες στα Τέμπη. Επέστρεφε στην Αθήνα από τη Θεσσαλονίκη και δεν τον άφηναν να περάσει από το μπλόκο· έμεινε τέσσερις ώρες στον σιδηροδρομικό σταθμό της Ραψάνης και μετά συμφώνησαν οι της συντονιστικής να τον αφήσουν να φτάσει στο μπλόκο και να συναντήσει τους αγρότες. Τότε καταγράφηκε το γνωστό στιγμιότυπο με την ντουντούκα· την πήρε και άρχισε να μιλά μπροστά στα Μέσα. «Εσείς τα δ’κά σας κι εμείς τα δ’κά μας» του είπε ο Μπούτας… Το «Κύριε Υπουργέ, τώρα εμείς πάμε σιακάτ κι εσείς σιαπάν» το είπε αργότερα σε σύσκεψη στη Βουλή.

Ή όπως τότε που υπουργός Γεωργίας του ΠΑΣΟΚ Γεώργιος Δρυς είχε επισκεφτεί την Καρδίτσα. Ο τέως νομάρχης Βασίλης Αναγνωστόπουλος τον άφησε να μιλήσει χωρίς να τον διακόψει και να παρουσιάσει τα επιχειρήματά του. Όταν τελείωσε του είπε την απίστευτη ατάκα: «Κύριε Υπουργέ, η αυτοϊκανοποίηση  προσφέρει πρόσκαιρη ευχαρίστηση, αλλά δεν συμβάλει στην παραγωγικότητα»!

Οι στιγμές ορόσημα των αγροτικών κινητοποιήσεων από τη δεκαετία του ’90 μέχρι το 2016 καταγράφονται ενδελεχώς σε άρθρο του ypaithros.gr…

Ηράκλειο Κρήτης, 1991

Η πιο εμβληματική κινητοποίηση των αγροτών, τον Σεπτέμβριο του 1991, δεν καταγράφεται στον Θεσσαλικό κάμπο αλλά στο Ηράκλειο της Κρήτης. Αποτελεί και την πρώτη μετωπική αμφισβήτηση της δημοσιονομικής πολιτικής της τότε κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, ένα χρόνο μετά την ανάληψη της κυβερνητικής εξουσίας.

Η πυρπόληση και η ολοσχερής καταστροφή του κτιρίου της Νομαρχίας Ηρακλείου στην πλατεία Ελευθερίας, για πολλούς σηματοδότησε την αρχή μιας διετίας σφοδρών αντιπαραθέσεων με τις τότε κυβερνητικές πολιτικές, που οδήγησαν στην επάνοδο του Ανδρέα Παπανδρέου στην εξουσία, το 1993.

Επίκεντρο της κινητοποίησης ήταν το αίτημα των αγροτών να διατηρηθεί η κρατική συγκέντρωση σταφίδας με τιμή ασφαλείας, που ο τότε γ.γ του υπουργείου Γεωργίας, Νίκος Ψιλάκης, είχε απορρίψει, μιλώντας για αναγκαστική προσαρμογή στους κανόνες της ΕΕ και ελεύθερη αγορά των προϊόντων.

Την ημέρα της κινητοποίησης, ο γ.γ του υπουργείου, που βρισκόταν στο Ηράκλειο, επανέλαβε την πολιτική απόφαση της κυβέρνησης στη Συντονιστική Επιτροπή, προκαλώντας οργή στους αγρότες. Δυνάμεις των ΜΑΤ, αφού έκαναν εκτεταμένη χρήση χημικών για να διαλύσουν τη συγκέντρωση, βρέθηκαν μπροστά σε μια αναπάντεχη τροπή. Χιλιάδες αγρότες να αντεπιτίθενται, αφού είχαν πρώτα κόψει κάθε πρόσβαση στο κέντρο της πόλης, να καταλαμβάνουν τη Νομαρχία και να την παραδίδουν, μέσα σε ελάχιστα λεπτά, στις φλόγες.

Από θαύμα δεν υπήρξαν θύματα. Ο Ψιλάκης φυγαδεύτηκε από το φλεγόμενο κτίριο από μέλη της Συντονιστικής Επιτροπής των αγροτών, μαζί τους φορείς, που στήριζαν τον αγώνα τους. Δεν έλειψαν οι μικροτραυματισμοί.

Ο βουλευτής -τότε- του ΠΑΣΟΚ, Θανάσης Σκουλάς, μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, έχοντας χάσει τις αισθήσεις του από τη χρήση χημικών. Η πόλη έμεινε κλειστή για δύο εικοσιτετράωρα. Τα γεγονότα ήταν το κύριο θέμα συζήτησης επί εβδομάδες, ενώ όπως θυμάται ο τότε γραμματέας του ΕΚΗ και εκφωνητής των συνθημάτων καθ’ όλη την διάρκεια της συγκέντρωσης, Γιώργος Σκουλατάκης, 60-70 άτομα από το συντονιστικό αλλά και αγρότες, «σύρθηκαν» ως κατηγορούμενοι στα δικαστήρια, για να αθωωθούν, περίπου 5 χρόνια μετά.

Μπλόκο της Βιοκαρπέτ, 1996

Το 1996, η αλλαγή πολιτικής των Βρυξελλών στον πρωτογενή τομέα εξόργισε τους Θεσσαλούς αγρότες, οι οποίοι αποφάσισαν να αντιδράσουν. Σε μια αυθόρμητη και δυναμική κίνηση, παρέταξαν χιλιάδες τρακτέρ κατά μήκος του εθνικού δρόμου, στον ιστορικό έκτοτε κόμβο της Βιοκαρπέτ -τότε δεν ήταν ακόμη αυτοκινητόδρομος διπλής κατεύθυνσης-, κόβοντας την Ελλάδα στα δύο. Το αγροτικό μπλόκο, που διήρκεσε 58 μέρες, έπιασε στον ύπνο την κυβέρνηση Σημίτη και τον υπουργό Γεωργίας, Στέφανο Τζουμάκα, καθώς δεν υπήρχε εμπειρία στην αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων.

Στη Λάρισα, δημιουργήθηκε τότε η πρώτη Πανθεσσαλική Συντονιστική Επιτροπή (ΠΑΣΕ), η οποία γέννησε την πρώτη πανελλαδικά γνωστή και αναγνωρίσιμη γενιά αγροτοσυνδικαλιστών. Αυτών που σήμερα θεωρούνται η «παλιά φρουρά», όπως οι Θ. Κοκκινούλης (ΝΔ), οι αείμνηστοι, Θ. Νασίκας (ΝΔ),  Γ. Πατάκης (ΚΚΕ), ο Β. Μπούτας (ΚΚΕ) και ορισμένοι ακόμη. Το ΠΑΣΟΚ υστερούσε, καθώς είχε μόνο τους Φαρσαλινούς Θανάση Τσαλόπουλο και Βασίλη Νικολόπουλο.

Εκείνο τον Δεκέμβρη, ο καιρός ήταν κακός και η κυβέρνηση Σημίτη είχε στηρίξει την πολιτική της για τον τερματισμό τους στη βαρυχειμωνιά του κάμπου. Όμως, οι αγρότες, με σκηνές και καίγοντας λάστιχα στους δρόμους, έδειχναν ανυποχώρητοι. Τότε ζητούσαν, μεταξύ άλλων, κατάργηση του κανονισμού της ΕΕ για το βαμβάκι, με μονομερή μέτρα της κυβέρνησης, να αποκλειστούν από την ενίσχυση οι ιδιοκτήτες που φαίνονται ως συγκαλλιεργητές, να επιδοτηθούν ή ενισχυθούν, κλιμακωτά, οι μικρομεσαίοι αγρότες που κινδυνεύουν με αφανισμό, και προγραμματισμό δυναμικών καλλιεργειών. Τελικά, μετά από αλλεπάλληλες διαπραγματεύσεις, η κυβέρνηση αποφάσισε να ενισχύσει το αγροτικό εισόδημα, δίνοντας έξτρα ενισχύσεις στους αγρότες (π.χ. 40 δραχμές\στρ στο βαμβάκι), με αποτέλεσμα 23 Δεκεμβρίου, να αποχωρήσουν από τα μπλόκα.

Τέμπη-Μικροθήβες, 1997

Ένα χρόνο αργότερα τα πράγματα παρέμειναν δύσκολα στον θεσσαλικό κάμπο, κι αφού η κινητοποίηση του ΄96 κρίθηκε πετυχημένη, οι αγρότες επανέλαβαν την μορφή πίεσης προς την κυβέρνηση Σημίτη (πάλι με υπουργό Γεωργίας τον Στέφανο Τζουμάκα) και βγήκαν στους δρόμους. Οι Λαρισαίοι παρέταξαν αρχικά τα τρακτέρ στην οδό Βόλου (για δύο μέρες) και στη συνέχεια για να αυξήσουν την πίεση μεταφέρθηκαν στα Τέμπη (στο ύψος των παλιών διοδίων) όπου έκοψαν την Ελλάδα στα δύο, με βασικό αίτημα διεκδίκησης το κόστος παραγωγής.

Οι Καρδιτσιώτες παρέταξαν τα τρακτέρ στον Δρούγο (επαρχιακή οδό Δομοκού-Λαμίας), οι Βολιώτες με τους Φαρσαλινούς στον κόμβο Μικροθηβών. Αυτήν τη φορά. η κυβέρνηση ήταν αποφασισμένη να μην επιτρέψει την πολυήμερη παραμονή των αγροτών στους δρόμους, καθώς υπήρχε η πίεση από άλλες κοινωνικές τάξεις. Η αστυνομία αρχικά επιχείρησε να εμποδίσει την άφιξη των τρακτέρ στις εθνικές οδούς, αλλά οι αγρότες διασχίζοντας χωράφια, ποτάμια και βουνά κατάφεραν να βγουν στην εθνική οδό. Τότε ο υπουργός Δημόσιας Τάξης, Γ. Ρωμαίος, έβαλε σε εφαρμογή το σχέδιο «σχισμένα λάστιχα και ζάχαρη στις μηχανές των τρακτέρ».

Στις 7 Φεβρουαρίου 1997 το τμήμα Μηχανικού του Στρατού από την Πελοπόννησο έφτασε στις Μικροθήβες και ανέλαβε δράση. Η κίνηση αυτή «έριξε» λάδι στη φωτιά. Οι Λαρισαίοι από τα Τέμπη και οι Καρδιτσιώτες από το Δρούγο μετακινήθηκαν με άγριες διαθέσεις στις Μικροθήβες. Στις 9-2-97 στον Αλμυρό Βόλου πραγματοποιήθηκε εντυπωσιακή συγκέντρωση διαμαρτυρίας από 9.000 αγρότες, ενώ λίγες μέρες αργότερα η κινητοποίηση έληξε.

Τον Μάρτιο, οι αγρότες πραγματοποίησαν χοροεσπερίδα, με στόχο την οικονομική ενίσχυση των πληγέντων, από την επιδρομή της ΕΛ.ΑΣ και του στρατού στα τρακτέρ, και συγκέντρωσαν 13 εκατ. δραχμές. Ουσιαστικά, η κίνηση αυτή ήταν η τελευταία ενωτική πράξη αλληλεγγύης από τους Θεσσαλούς αγρότες. Από το 2000 και μετά οι αγροτικές κινητοποιήσεις στη Θεσσαλία ήταν διασπασμένες σε δύο μέτωπα. Αλλού ο Β. Μπούτας, κι αλλού οι γαλάζιοι αγροτοσυνδικαλιστές.

Απόβαση των Κρητικών στον Πειραιά, 2009                               

Απόβαση στην Αθήνα μέσα σε κλίμα έντασης, που διαμορφώθηκε από τις κινητοποιήσεις που είχαν ξεκινήσει μέρες πριν στην Κρήτη, έκαναν οι αγρότες του νησιού τον Φεβρουάριο του 2009.

Περίπου 2.000 άτομα, με τρακτέρ και αγροτικά οχήματα, ξεκίνησαν από το Ηράκλειο, και, φτάνοντας στο λιμάνι του Πειραιά, αποκλείστηκαν από ισχυρές δυνάμεις της Αστυνομίας. Οι σκηνές που καταγράφηκαν θύμιζαν κανονική μάχη, με τα δακρυγόνα να πέφτουν βροχή και τους αγρότες να συγκρούονται σώμα με σώμα με τους αστυνομικούς.

Οι αγρότες του νησιού διεκδικούσαν από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης το ποσό των 100 εκατ. ευρώ για στήριξη των αμπελώνων, τις θερμοκηπιακές καλλιέργειες (κατά βάση ντομάτα), τα εσπεριδοειδή, την κτηνοτροφία και το κυριότερο, τη στήριξη της τιμής του ελαιολάδου, που τότε είχε καταρρεύσει κάτω από τα 2 ευρώ το λίτρο.

Οι αντιδράσεις, μάλιστα, είχαν ενισχυθεί, με δεδομένο ότι ο τότε υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, την ώρα που η Κρήτη έμενε, όπως τόνιζαν οι παραγωγοί, εκτός σχεδιασμού, έδινε αποζημιώσεις 500 εκατομμυρίων ευρώ για τους αγρότες της ηπειρωτικής Ελλάδας.

Κοντά στους αγρότες στο λιμάνι του Πειραιά είχε βρεθεί και ο Γιώργος Παπανδρέου, πρόεδρος τότε του ΠΑΣΟΚ, που μαζί με τους συγκεντρωμένους Κρητικούς, βρέθηκε στο επίκεντρο της έντασης, και τις φωτογραφίες με τα μάτια δακρυσμένα από τα δακρυγόνα, να κάνουν το γύρω της χώρας και όχι μόνο.

Παναγροτικό Συλλαλητήριο, Αθήνα, 2015

Ήταν πρωί της 18ης Νοεμβρίου 2015, όταν στην Αθήνα περίπου 20.000 γεωργοί, κτηνοτρόφοι, αλιείς και μελισσοκόμοι από κάθε σημείο της χώρας πραγματοποίησαν μεγαλειώδες παναγροτικό συλλαλητήριο. Για περισσότερες από έξι ώρες, οι άνθρωποι της ελληνικής υπαίθρου διαδήλωναν έξω από το ελληνικό κοινοβούλιο, ενάντια στα μέτρα της κυβέρνησης. Και πριν καλά – καλά καταλάβουν τι είχε συμβεί, οι διμοιρίες των ΜΑΤ στην προσπάθειά τους να απωθήσουν τους αγρότες προς το κάτω μέρος της πλατείας, έκαναν χρήση χημικών και χειροβομβίδων κρότου λάμψης. Η έναρξη των επεισοδίων ουσιαστικά οδήγησε και στη λήξη της συγκέντρωσης. «Η Αθήνα ήταν μόνο η αρχή» διαμήνυσε τότε προς όλες τις κατευθύνσεις ο αγροτικός κόσμος.

Ματαίωση της τελετής εγκαινίων της Agrotica, Θεσσαλονίκη, 2016

Από τις πρώτες ημέρες του Ιανουαρίου άρχισαν να διαμορφώνονται τα πρώτα μπλόκα, με τα τρακτέρ στους δρόμους να αυξάνονται μέρα με τη μέρα και να καταλαμβάνουν κομβικά σημεία της χώρας. Και ήρθε η 28η Ιανουαρίου, όταν χιλιάδες άνθρωποι του πρωτογενούς τομέα έδωσαν ραντεβού έξω από τον εκθεσιακό χώρο της Agrotica στην Θεσσαλονίκη, για να δυναμώσουν ακόμη περισσότερο τη φωνή τους. Τα εγκαίνια της έκθεσης δεν πραγματοποίησε ποτέ ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Β. Αποστόλου, καθώς μία ώρα πριν την προγραμματισμένη τελετή, η Helexpo την ματαιώνει. Ήταν η πρώτη φορά στα 30 χρόνια της ιστορίας της, που η Agrotica ξεκίνησε χωρίς επίσημα εγκαίνια, αλλά με κρανοφόρους των ΜΑΤ στην είσοδό της. Τα επεισόδια που ακολούθησαν για άλλη μία φορά αμαύρωσαν το συλλαλητήριο. Οι αγρότες, όμως, είχαν ήδη στείλει το μήνυμα, με τη μαζικότητα και ενότητά τους, αλλά και τελώντας οι ίδιοι τα εγκαίνια.