Η ιδιάζουσα αυτή σχολική χρονιά έφτασε στο τέλος της και οι γονείς προβληματίζονται για το πώς είναι καλύτερο να αξιοποιήσουν τα παιδιά τον χρόνο τους το καλοκαίρι. Είτε ετοιμάζεστε σιγά σιγά για διακοπές, είτε σκοπεύετε να στείλετε τα παιδιά στο χωριό, είτε ψάχνετε τρόπους να τα απασχολήσετε στο σπίτι, είναι κάποια πράγματα που δεν πρέπει να ξεχάσετε ότι χρειάζονται, ίσως φέτος περισσότερο από ποτέ.
Ζητήσαμε από την Παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια Ελίντα Καλπογιάννη να μας μιλήσει για αυτά και τα μοιραζόμαστε μαζί σας:
1) Ξεγνοιασιά
Η αίσθηση της ξεγνοιασιάς, της ελευθερίας και της έλλειψης προγράμματος, αποτελούν βασικές αναμνήσεις από τα παιδικά μας καλοκαίρια! Τα τελευταία χρόνια όμως, ο καλοκαιρινός χρόνος των παιδιών αντιμετωπίζεται όλο και περισσότερο προγραμματισμένα. Ειδικά φέτος, μετά από μια χρονιά μεγάλης πίεσης και συναισθηματικής φόρτισης, είναι πολύ σημαντικό να δημιουργήσουμε συνθήκες ελευθερίας, χωρίς την πίεση και τους περιορισμούς στο χώρο και στο χρόνο που συχνά επιβάλει η καθημερινότητα, ώστε τα παιδιά να περάσουν ένα καλοκαίρι γεμάτο ξεγνοιασιά και ανεμελιά.
Ας αφήσουμε τους μαθησιακούς στόχους στην άκρη και ας εμπιστευτούμε τα παιδιά να παίξουν!
2) Παρέα
Το παιχνίδι με άλλα παιδιά είναι ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία που στερήθηκαν τα παιδιά όλο το προηγούμενο διάστημα. Η έλλειψη κοινωνικής συναναστροφής, ιδιαίτερα στις μικρές ηλικίες, αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα για την κοινωνικοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών και την εξέλιξη της κοινωνικοποίησής τους. Η συναναστροφή με άλλα παιδιά ξεκλειδώνει τη φαντασία και αναπτύσσει το παιχνίδι των παιδιών με τρόπους πολύ διαφορετικούς από την επαφή με τους ενήλικες.
Στις διακοπές τα παιδιά μπορούν πιο εύκολα να οργανωθούν σε μεγάλες παρέες, συχνά με ποικιλία ηλικιών. Οι μικρότεροι μπορούν να μάθουν από τους μεγαλύτερους και οι μεγαλύτεροι να αναλάβουν πιο υπεύθυνους ρόλους. Όλα μαζί τα παιδιά οργανώνουν τη δική τους μικρή κοινωνία, με τους κανόνες της και βρίσκουν τους δικούς τους τρόπους να επιλύουν τα προβλήματα και τις συγκρούσεις. Αυτός ο φυσικός τρόπος κοινωνικοποίησης, χωρίς τη συνεχή παρέμβαση των ενηλίκων, είναι πολύ σημαντικός για όλα τα παιδιά.
3) Παιχνίδι έξω
Το παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους και στη φύση είναι σημαντικό για τα παιδιά όλες τις εποχές του χρόνου. Το καλοκαίρι όμως, με το χαλαρότερο πρόγραμμα και τις μεγαλύτερες μέρες, μας διευκολύνει ώστε να τους δώσουμε ακόμη περισσότερες ευκαιρίες να παίξουν έξω, σε ποικίλα περιβάλλοντα και για περισσότερο χρόνο. Ειδικά μετά από μια χρονιά εγκλεισμού, τα παιδιά έχουν ακόμη περισσότερη ανάγκη να παίξουν έξω, να κινηθούν, να ενεργοποιήσουν τις αισθήσεις τους, να βρεθούν με τους φίλους τους, να χρησιμοποιήσουν το σώμα τους με διάφορους τρόπους, να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους και να χαρούν τη φύση.
Ακόμη κι όταν δεν μπορούμε να βρεθούμε εκτός της πόλης, ας προσπαθήσουμε να εκμεταλλευτούμε τις ευκαιρίες που μας δίνουν τα πάρκα, οι παιδικές χαρές, αλλά και οι κοντινοί φυσικοί χώροι, στη θάλασσα ή στο βουνό. Και βέβαια, ας μην ξεχνάμε τις αυλές και τα μπαλκόνια και τις ευκαιρίες που μπορούν να δώσουν στα παιδιά. Μερικές λεκάνες με νερό, μια γωνιά που μπορούν να σκάψουν στη λάσπη, ή μία μπασκέτα, μπορούν να κάνουν τη διαφορά, ακόμη κι όταν είναι δύσκολο να απομακρυνθούμε από τον χώρο του σπιτιού.
4) Εξερεύνηση
Εκμεταλλευτείτε τις δυνατότητες που δίνει το καλοκαίρι για να εξερευνήσετε το περιβάλλον γύρω σας μαζί με τα παιδιά σας. Αυτή η εξερεύνηση μπορεί να αφορά τόσο το φυσικό περιβάλλον, αλλά και το πολιτιστικό περιβάλλον του τόπου στον οποίο βρίσκεστε.
Το φυσικό περιβάλλον προκαλεί τα παιδιά να το εξερευνήσουν και να μάθουν μέσα από αυτό. Στην παραλία μην περιοριστείτε στην ξαπλώστρα σας πάνω στην άμμο, αλλά εξερευνήστε τα βραχάκια ή τον μώλο για θαλάσσια φυτά ή ζώα, όπως πεταλίδες, καβούρια, σαλιγκάρια ή αχινούς. Παρατηρήστε το βυθό με μάσκες μαζί με το παιδί σας και χαρείτε το κολύμπι από μια άλλη οπτική!
Αν είστε στο βουνό, ελάτε σε επαφή με τη φύση, χωρίς να διστάσετε να λερωθείτε με χώματα και λάσπες. Εξετάστε τα φυτά γύρω σας, τα φύλλα και τους καρπούς τους, αλλά ακόμη και τα έντομα, όταν αυτό είναι ασφαλές. Ένας μεγεθυντικός φακός ή ακόμη και ένα διαφανές κουτί για να συλλέγουν αντικείμενα, μπορεί να μετατρέψει τα παιδιά σε μικρούς επιστήμονες! Ακόμη και στην πόλη όμως, υπάρχουν ευκαιρίες για εξερεύνηση που μπορούν να γίνουν ένα εξαιρετικό σκηνικό παιχνιδιού φαντασίας!
5) Χρόνο χωρίς οθόνες
Αν είναι ένα πράγμα που χαρακτήρισε τη χρονιά που μας πέρασε, ήταν η εκτεταμένη χρήση των ηλεκτρονικών συσκευών από τα παιδιά και τους ενήλικες, για μια πλειάδα καθημερινών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβάνοντας την εκπαίδευση, την επικοινωνία και τη διασκέδαση.
Όσο κι αν οι οθόνες εξυπηρέτησαν κάποιες βασικές λειτουργίες το προηγούμενο διάστημα, είναι σημαντικό να υπάρχουν στη ζωή μας σε μία ισορροπία με άλλου τύπου δραστηριότητες που συμβαίνουν στον πραγματικό κόσμο, όπως η κοινωνική συναναστροφή, το παιχνίδι στη φύση, η χρήση ποικίλων υλικών, η φυσική δραστηριότητα, ή ακόμη και η βαρεμάρα, που αποτελεί συχνά προπομπό της δημιουργικότητας. Ας κλείσουμε λοιπόν τις τηλεοράσεις, τα τάμπλετ και τα κινητά και ας περάσουμε όλοι ένα παιχνιδιάρικο καλοκαίρι!
Λίγα λόγια για την Ελίντα Καλπογιάννη
Η Ελίντα Καλπογιάννη είναι Παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια με 25 χρόνια κλινικής εμπειρίας με παιδιά και οικογένειες.
Είναι επιστημονικά υπεύθυνη της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας ‘ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ’, που στόχο έχει την προαγωγή του παιχνιδιού και τη διασφάλιση του δικαιώματος των παιδιών στο παιχνίδι.
Ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό της στην παιδιατρική εργοθεραπεία το 2000, στο University of East London και στην παρούσα φάση εκπονεί τη διδακτορική της διατριβή στο Institute of Education του University of Reading.
Έχει εργαστεί στο Εθνικό Σύστημα Υγείας της Ελλάδας και της Μεγ. Βρετανίας, σε δομές στην κοινότητα και σε εκπαιδευτικά πλαίσια. Είναι μητέρα δίδυμων αγοριών.
