Σύνδρομο κόπωσης συμπόνιας: Όταν οι γιατροί «καταρρέουν» από τον πόνο των ασθενών

Για το «σύνδρομο κόπωσης συμπόνιας» μίλησαν σε συνέντευξη στο ΕΡΤNews η Έφη Σίμου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Επικοινωνίας, ΜΜΕ και Δημόσιας Υγείας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής και ο Μιχάλης Νικολάου, Παθολόγο-Ογκολόγο και Αντιπρόεδρο της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας.

Είναι σημαντικό να τονίσουμε είπε η κ. Σίμου ότι «το σύνδρομο αυτό δεν αφορά μόνο τους γιατρούς αλλά και τους νοσηλευτές, που συχνά αντιμετωπίζουν ακόμη μεγαλύτερη καταπόνηση, καθώς βρίσκονται σε άμεση επαφή με τους ασθενείς. Αυτό το θέμα συχνά μένει στο περιθώριο, παρότι αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση. Το πώς οι γιατροί μπορούν και πρέπει να παραμένουν παραγωγικοί στα νοσοκομεία είναι ζωτικής σημασίας» και πρόσθεσε ότι «αφορά όλους τους γιατρούς, ανεξαρτήτως ειδικότητας. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες ειδικότητες που επηρεάζονται περισσότερο, όπως οι ογκολόγοι, αλλά και οι ψυχίατροι, οι παιδίατροι, οι γιατροί των επειγόντων περιστατικών, οι οικογενειακοί γιατροί που διαχειρίζονται χρόνια νοσήματα, και φυσικά οι εντατικολόγοι».

Σύμφωνα με τον κ. Νικολάου, ως «αύνδρομο κόπωσης και συμπόνιας» ορίζουμε «την κατάσταση που βιώνουν άτομα τα οποία εργάζονται σε περιβάλλοντα υψηλής συναισθηματικής φόρτισης ή έντασης, όπως τα νοσοκομεία. Τα άτομα αυτά εμφανίζουν βαριά συναισθηματική και σωματική κόπωση. Είναι σημαντικό να διευκρινίσουμε ότι αυτό το σύνδρομο διαφέρει από την επαγγελματική εξουθένωση. Εδώ μιλάμε για άτομα που εκτίθενται συνεχώς σε καταστάσεις δυστυχίας, πόνου ή τραύματος άλλων, χωρίς να έχουν χρόνο για συναισθηματική αποφόρτιση. Σύμφωνα με διεθνείς μελέτες, το πρόβλημα είναι διαδεδομένο. Για παράδειγμα, έρευνα στη Μεγάλη Βρετανία έδειξε ότι 7 στους 10 γενικούς γιατρούς δηλώνουν ότι πάσχουν από παρόμοιο σύνδρομο. Παρόμοια αποτελέσματα έχουν προκύψει και από μελέτες στην Κίνα».

Τα συμπτώματα του συνδρόμου

Τα συμπτώματα είναι πολλά και μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως εξής:

• Σωματικά συμπτώματα: Κόπωση, πονοκέφαλοι, αϋπνία ή συχνές αφυπνίσεις κατά τη διάρκεια της νύχτας.
• Συναισθηματικά συμπτώματα: Άγχος, κατάθλιψη, αίσθημα λύπης και απελπισίας, καθώς και αποστασιοποίηση.
• Συμπεριφορικά συμπτώματα: Έλλειψη διάθεσης για κοινωνικές επαφές ή εργασιακή συμμετοχή.
• Γνωσιακά συμπτώματα: Συχνά λάθη, έλλειψη συγκέντρωσης, τα οποία μπορεί να οδηγήσουν σε περαιτέρω προβλήματα στον χώρο εργασίας.
• Πνευματικά συμπτώματα: Απώλεια νοήματος για τη ζωή και τη δουλειά.

Σχετικά με το πόσο σημαντική είναι η αναγνώριση αυτών των συμπτωμάτων ο κ. Νικολάου υπογράμμισε ότι «η αναγνώριση είναι το πρώτο και πιο κρίσιμο βήμα για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Πολλές φορές οι άνθρωποι μπερδεύουν το σύνδρομο κόπωσης και συμπόνιας με την επαγγελματική εξουθένωση. Ωστόσο, πρόκειται για κάτι βαθύτερο, που σχετίζεται με την ενσυναίσθηση και τη συναισθηματική νοημοσύνη. Είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε ότι η συναισθηματική νοημοσύνη, δηλαδή η ικανότητα να αναγνωρίζουμε και να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας, καθώς και αυτά των άλλων, είναι κλειδί για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του συνδρόμου».