Πόλεμος στην Ουκρανία: Πώς τα παιδιά των προσφύγων διατηρούν ζωντανή τη μνήμη της πατρίδας τους

Από την έναρξη του πολέμου τον Φεβρουάριο του 2022, εκατομμύρια Ουκρανοί έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τη χώρα τους για να γλιτώσουν από τα δεινά των πολεμικών συγκρούσεων, με τη χώρα να βιώνει τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση στην Ευρώπη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Οι περισσότεροι από αυτούς που έχουν εγκαταλείψει την Ουκρανία είναι γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένοι, καθώς οι άνδρες σε ηλικία στράτευσης υποχρεώνονται να παραμείνουν στην Ουκρανία λόγω της επιστράτευσης.

Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και άλλα κράτη, έδειξαν από την αρχή αλληλεγγύη παρέχοντας καταφύγιο και ανθρωπιστική βοήθεια. Η Πολωνία, η Ρουμανία, η Σλοβακία και η Ουγγαρία είναι μερικές από τις χώρες που έχουν υποδεχτεί τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων, όμως και άλλες ευρωπαϊκές χώρες επίσης φιλοξενούν σήμερα μεγάλο αριθμό προσφύγων.

Μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, που ανταποκρίθηκε από την πρώτη στιγμή στην ανθρωπιστική κρίση, παρέχοντας καταφύγιο στους πρόσφυγες από την Ουκρανία. Εκτός όμως από στέγαση και παροχή προσωρινής προστασίας, η χώρα μας παρέχει στους πρόσφυγες και πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη, εκπαίδευση για τα παιδιά και την δυνατότητα να εργαστούν. Η κυβέρνηση ανέλαβε επίσης δράσεις για να διευκολύνει τη διαδικασία των αιτήσεων ασύλου και να προετοιμάσει ειδικούς χώρους για την υποδοχή τους, ενώ τοπικές οργανώσεις και η κοινωνία των πολιτών έχουν συμβάλλει ενεργά στην υποστήριξή τους, κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα όπως η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, όπου έχουν καταφύγει οι περισσότεροι εκτοπισμένοι.

Όμως πέρα από την αρωγή του ελληνικού κράτους, σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν και οι κοινότητες των Ουκρανών που προϋπήρχαν στην Ελλάδα. Αριθμώντας περίπου 100.000 άτομα, οι ήδη υπάρχουσες ουκρανικές κοινότητες ήταν καθοριστικές στο να προσφέρουν βοήθεια, ενημέρωση και υποστήριξη στους νέους πρόσφυγες.

Πολλές ουκρανικές οικογένειες πρόσφεραν προσωρινά καταλύματα στους πρόσφυγες ή τους βοήθησαν να βρουν ενοικιαζόμενα σπίτια. Η υποδοχή σε προσωπικό επίπεδο από μέλη των κοινοτήτων ήταν ιδιαίτερα σημαντική όχι μόνο αναλαμβάνοντας τη διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας, όπως τρόφιμα, ρούχα και φάρμακα, αλλά και προσφέροντας ψυχολογική υποστήριξη για την ομαλή μετάβαση και ενσωμάτωση των προσφύγων στη νέα χώρα.

Επίσης, οι περισσότεροι Ουκρανοί μετανάστες που ζουν στην Ελλάδα γνωρίζουν τη γλώσσα και βοηθούν σε μεγάλο βαθμό τους πρόσφυγες να επικοινωνούν με τις ελληνικές αρχές για διαδικαστικά θέματα, όπως η καταγραφή και η αίτηση για την προσωρινή προστασία ή το άσυλο, καθώς και την πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη και εκπαίδευση.

Ασφαλώς, μια από τις πιο σημαντικές δράσεις υποστήριξης είναι η εκπαιδευτική υποστήριξη των παιδιών των Ουκρανών προσφύγων, οργανώνοντας διδακτικά προγράμματα για τα παιδιά, προκειμένου να διευκολύνουν την προσαρμογή τους στην ελληνική κοινωνία, αλλά και να διατηρήσουν τη σύνδεση με την ουκρανική τους πολιτιστική και γλωσσική κληρονομιά.

Σε αυτό το πλαίσιο, κάποιες ουκρανικές κοινότητες στην Ελλάδα προσφέρουν μαθήματα για τα παιδιά των προσφύγων που περιλαμβάνουν μαθήματα για την ουκρανική γλώσσα και για την ουκρανική ιστορία και πολιτισμό, βοηθώντας τα παιδιά να διατηρήσουν την πολιτιστική τους κληρονομιά και τη σύνδεση με την πατρίδα τους.

Παράλληλα, οι ουκρανικοί σύλλογοι διοργανώνουν για τα παιδιά διάφορες δημιουργικές δραστηριότητες, όπως εργαστήρια ζωγραφικής, μουσικής, χορού και θεάτρου,  με στόχο την ψυχαγωγία τους και την ενίσχυση της κοινωνικοποίησής τους, ενώ την ίδια ώρα έρχονται πιο κοντά οι οικογένειες των προσφύγων που βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση.

Τέλος, διάφορες κοινότητες οργανώνουν δράσεις αλληλεγγύης για να ενισχύσουν την υποστήριξή τους προς τα παιδιά των προσφύγων, όπως τη συγκέντρωση χρημάτων ή ειδών πρώτης ανάγκης, ώστε να διασφαλίζεται ότι τα παιδιά δεν θα στερηθούν των βασικών αγαθών που απαιτούνται για τη μάθηση και την ανάπτυξή τους.