Στον καιρό της πανδημίας, οι πλουσιότερες χώρες αποτυγχάνουν σε μια «στοιχειώδη» δοκιμασία παγκόσμιας αλληλεγγύης σε ό,τι αφορά την προμήθεια και τη διανομή των εμβολίων κατά του κορονοϊού. Η προσέγγιση «ο καθένας για τον εαυτό του» τιμωρεί τις πιο αδύναμες χώρες και επιδεινώνει τις ανισότητες ως προς την εξασφάλιση της υγείας για όλους. Η παραπάνω ανησυχία αποτυπώνεται στην έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας για την περίοδο 2020-2021. Η Μη Κυβερνητική Οργάνωση για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων προτρέπει τη διεθνή κοινότητα να συνεργαστεί για την άμβλυνση των ανισοτήτων και των αρνητικών επιπτώσεων που συνεπάγεται η παγκόσμια υγειονομική κρίση.
Όπως υπογραμμίζει στο προοίμιο του κειμένου της έκθεσης η Agnes Callamard, η Γαλλίδα που στα τέλη Μαρτίου ανέλαβε καθήκοντα γενικής γραμματέως της Οργάνωσης, «η πανδημία έριξε σκληρό φως στην ανικανότητα του κόσμου να συνεργαστεί με τρόπο αποτελεσματικό και ισότιμο.
»Οι πλουσιότερες χώρες έχουν δημιουργήσει σχεδόν μονοπώλιο ως προς την προμήθεια εμβολίων στον κόσμο, αφήνοντας τις χώρες με τους λιγότερους πόρους αντιμέτωπες με τις χειρότερες συνέπειες όσον αφορά την υγεία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, κατά συνέπεια με τις πιο μακρές οικονομικές και κοινωνικές διασπάσεις».
Από το ξέσπασμα της πανδημίας του νέου κορονοϊού στην Κίνα, στα τέλη του 2019, o SARS-COV2 έγινε η αιτία να χάσουν τη ζωή τους τουλάχιστον 2,8 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως, από τα 130 και πλέον εκατομμύρια εκείνων που μολύνθηκαν συνολικά, όπως έχει καταγραφεί.
Ωστόσο, όπως επισημαίνεται, η πανδημία δεν οδήγησε στην εξάπλωση ενός κύματος αλληλεγγύης διεθνώς. Αντίθετα, όξυνε τις αντιθέσεις και διεύρυνε το χάσμα ανάμεσα στα χώρες που έχουν πρόσβαση στα εμβόλια κατά του κορονοϊού και σε εκείνες που δεν έχουν. Σύμφωνα με καταμέτρηση του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων, βασισμένη στα επίσημα στοιχεία, οι μισές από τις περίπου 680 εκατομμύρια δόσεις εμβολίων που έχουν χορηγηθεί στον κόσμο έχουν γίνει σε χώρες με «υψηλό εισόδημα» -κατά τους υπολογισμούς της Παγκόσμιας Τράπεζας (16% του παγκόσμιου πληθυσμού)- ενώ στις χώρες με «χαμηλό εισόδημα» (το 9% της ανθρωπότητας) έχει χορηγηθεί μόλις το 0,1% των δόσεων.
Πρωτοβουλίες όπως η πλατφόρμα C-TAP, που δημιούργησε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, με σκοπό την διάδοση πληροφοριών και τεχνογνωσίας γύρω από θέματα υγείας επιδοκιμάζονται από τη Διεθνή Αμνηστία. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, η πρωτοβουλία αυτή θα μπορούσε να συμβάλει στην εξεύρεση παραγωγικών δυνατοτήτων, στην κατασκευή επιπλέον εγκαταστάσεων παραγωγής εμβολίων, ιδιαίτερα στην Ασία, στην Αφρική και στη Λατινική Αμερική.
Πέρα από το ζήτημα της άνισης διανομής των εμβολίων, η ΜΚΟ κάνει αναφορά και στις ευθύνες διαφόρων χωρών αναφορικά με τη διαχείριση της πανδημίας. Μέσα σε αυτές και η Κίνα, της οποίας η «μεγάλη ανευθυνότητα» όπως αναφέρεται από τη Διεθνή Αμνηστία, αφορά στη φίμωση γιατρών και δημοσιογράφων, οι οποίοι επιχειρούσαν να προειδοποιήσουν για τον κίνδυνο, όταν εμφανίστηκε ο νέος κορονοϊός. Από την Οργάνωση στηλιτεύεται επίσης η απόφαση του πρώην προέδρου της Αμερικής, Donald Trump, να αποσύρει τις ΗΠΑ από τον ΠΟΥ. Η απόφαση αυτή ακυρώθηκε από τον τωρινό πρόεδρο, Joe Biden. Επιπλέον, η Οργάνωση απορρίπτει τα «ημίμετρα», όπως η απλή αναστολή της αποπληρωμής των δημόσιων χρεών για τις (77) αναπτυσσόμενες χώρες του κόσμου από την G20.
«Οι κυβερνήσεις μας δεν πέρασαν το τεστ του 2020, οι διεθνείς θεσμοί δεν μπόρεσαν να περάσουν το τεστ του 2020. Τι θα κάνουν για να αντιμετωπίσουν τη σημαντικότερη πανδημία που γνωρίσαμε; Τι θα κάνουν για την κλιματική κρίση;», διερωτήθηκε η Agnes Callamard μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Όπως καταγγέλλεται από τη Διεθνή Αμνηστία, η πανδημία χειροτέρεψε την καταστολή και τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δυσκολεύοντας ακόμα περισσότερο τους ανθρώπους που ήδη αντιμετώπιζαν αποκλεισμούς, όπως οι μετανάστες ή οι γυναίκες. Ακόμα, όπως αναφέρεται, σε χώρες όπως η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Ουγγαρία, η ανελευθερία της έκφρασης διευρύνθηκε, καθώς οι κριτικές για τη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης τίθενται στο περιθώριο και χαρακτηρίζονται «ψευδείς ειδήσεις».
Στην έκθεσή της, η Οργάνωση κάνει επίσης αναφορά στην κλιμάκωση της αστυνομικής βίας στη Βραζιλία και στη Νιγηρία ενάντια σε διαδηλώσεις διαμαρτυρίας. Όπως τονίζεται στην έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, ορισμένοι ηγέτες χωρών προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν «αυταρχικά μέτρα», τα οποία επιβλήθηκαν εν ονόματι της αντιμετώπισης της πανδημίας, ως «μια ευκαιρία να εδραιώσουν την εξουσία τους».
Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ/ AFP
Φωτογραφία: Associated Press
