Τα πλέον χρησιμοποιούμενα στον κόσμο εμβόλια κατά της COVID-19 που βασίζονται σε αδρανοποιημένο ιο, προσφέρουν σύμφωνα με δημοσίευση ερευνητών στο επιστημονικό περιοδικό Nature, ελάχιστη έως καθόλου προστασία έναντι της μόλυνσης με την ταχέως εξαπλούμενη παραλλαγή Ομικρον, όπως αποκαλύπτουν νέα εργαστηριακά στοιχεία.
Τα εμβόλια αδρανοποιημένου ιού περιέχουν σωματίδια SARS-CoV-2 που έχουν υποστεί χημική επεξεργασία ,ώστε να είναι αδύνατο να προκαλέσουν μόλυνση. Τα εμβόλια αυτά που είναι σχετικά εύκολα στην κατασκευή, χρησιμοποιούνται ήδη ευρέως ως μέρος της παγκόσμιας διπλωματίας εμβολίων της Κίνας, βοηθώντας να εντατικοποιηθούν οι εμβολιασμοί σε πολλές χώρες. Ωστόσο, σύμφωνα με τους επιστήμονες, μια πληθώρα πειραμάτων δείχνουν ότι η παραλλαγή τα καταργεί σταθερά.
Τα εργαστηριακά στοιχεία που δημοσιεύτηκαν, δείχνουν οτι πολλοί άνθρωποι που λαμβάνουν δύο δόσεις εμβολίου από αδρανοποιημένο ιό, αποτυγχάνουν να παράγουν ανοσολογικά μόρια που μπορούν να αντιμετωπίσουν τη μετάδοση της παραλλαγής Όμικρον. Και ακόμη και μετά από μια τρίτη δόση ενός αδρανοποιημένου εμβολίου, τα επίπεδα των εξουδετερωτικών αντισωμάτων ενός ατόμου, τα οποία παρέχουν μια ισχυρή προστασία έναντι της ιογενούς μόλυνσης των κυττάρων, τείνουν να παραμένουν χαμηλά. Όμως ένα τρίτο εμβόλιο ενός άλλου τύπου εμβολίου, όπως αυτά που βασίζονται σε αγγελιοφόρο mRNA ή καθαρές πρωτεΐνες, φαίνεται να προσφέρoυν καλύτερη προστασία έναντι της Όμικρον.
Ο ρόλος των κινεζικών εμβολίων
Τα αδρανοποιημένα εμβόλια συνεχίζουν να διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην εκστρατεία για την παγκόσμια κάλυψη εμβολίων. Περιλαμβάνουν αυτά που κατασκευάζονται από την κινεζική Sinovac και τη Sinopharm, οι οποίες μαζί αντιπροσωπεύουν σχεδόν 5 δις από τις περισσότερες από 11 δις δόσεις εμβολίων COVID-19 που έχουν παραδοθεί παγκοσμίως μέχρι στιγμής, σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από την εταιρεία παρακολούθησης δεδομένων Airfinity στο Λονδίνο. Έχουν επίσης παραδοθεί περισσότερες από 200 εκ. δόσεις άλλων αδρανοποιημένων εμβολίων, όπως το Covaxin της Ινδίας, το COVIran Barekat του Ιράν και το QazVac του Καζακστάν. Τα εμβόλια αυτά παραμένουν ζωτικής σημασίας για την πρόληψη νοσηλείας και θανάτου από την COVID-19 και μπορούν ακόμα να εξυπηρετήσουν την πολύτιμη λειτουργία ανοσοποίησης σε άτομα που δεν έχουν ακόμη εμβολιαστεί.
Ωστόσο, ένα πρώιμο σημάδι ότι τα αδρανοποιημένα εμβόλια μπορεί να μην αντιμετωπίζουν την παραλλαγή Όμικρον, ήρθε τον Δεκέμβριο, όταν ερευνητές στο Χονγκ Κονγκ ανέλυσαν αίμα από 25 λήπτες του εμβολίου δύο δόσεων CoronaVac, που παρασκευάστηκε από την εταιρεία Sinovac με έδρα το Πεκίνο. Κανένα άτομο δεν είχε ανιχνεύσιμα εξουδετερωτικά αντισώματα κατά της νέας παραλλαγής, αυξάνοντας την πιθανότητα ότι όλοι οι συμμετέχοντες ήταν εξαιρετικά ευάλωτοι στη μόλυνση από την Όμικρον.
Οι κινέζοι αμφισβητούν τα αποτελέσματα των ερευνών
Η Sinovac αμφισβήτησε αυτό τα ευρήματα, επισημαίνοντας ότι εσωτερικά της δεδομένα δείχνουν ότι 7 στα 20 άτομα που έχουν λάβει το εμβόλιο της εταιρείας είχαν επαρκή θετικά αντισώματα ικανά να εξουδετερώσουν την παραλλαγή Όμικρον. Άλλες μελέτες που αφορούσαν άτομα που έχουν ανοσοποιηθεί με την Covaxin 2, το οποίο παρασκευάζεται από την Bharat Biotech στο Hyderabad, στην Ινδία, και το BBIBP-CorV 3 , που παράγεται από την κρατική κινεζική εταιρεία Sinopharm, κατέληξαν επίσης στο ίδιο συμπέρασμα, ότι τα αδρανοποιημένα εμβόλια διατηρούν κάποια ισχύ έναντι της Όμικρον.
Μια τρίτη δόση αδρανοποιημένου εμβολίου θα μπορούσε να βοηθήσει στην αποκατάσταση της δραστηριότητας εξουδετέρωσης σε πολλά άτομα. Μια μελέτη 292 ατόμων από ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Σαγκάης Jiao Tong στην Κίνα, για παράδειγμα, εντόπισε εξουδετερωτικά αντισώματα κατά της παραλλαγής Όμικρον σε μόλις 8 άτομα που εξετάστηκαν 8-9 μήνες μετά την αρχική θεραπεία. Μετά από μια τρίτη λήψη του ίδιου εμβολίου, ο αριθμός αυτός αυξήθηκε στα 228.
Τα επίπεδα εξουδετερωτικών αντισωμάτων στο αίμα κάθε ατόμου παρέμειναν βέβαια χαμηλά, αλλά όπως επισημαίνει μοριακός ιολόγος στο Καθολικό Πανεπιστήμιο του Σαντιάγο της Χιλής υπάρχουν και άλλα μέρη της ανοσολογικής απόκρισης που παίζουν επίσης ρόλο, όπως τα Τ κύτταρα που καταστρέφουν τα μολυσμένα κύτταρα και τα Β κύτταρα που θυμούνται παλαιότερες λοιμώξεις και ενισχύουν τις ανοσολογικές αποκρίσεις για το μέλλον, ενώ τα δεσμευτικά αντισώματα συμβάλλουν στον έλεγχο του ιού.
Δημιουργία άμυνας
Αυτού του είδους τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι λήπτες αδρανοποιημένων εμβολίων, αν και δεν προστατεύονται απαραίτητα από μόλυνση με την Όμικρον, θα πρέπει να εξακολουθούν να προστατεύονται από τις συνέπειες της COVID-19 που προκαλεί η παραλλαγή.
Παρόλα αυτά, μια επιπλέον δόση εμβολίου θα μπορούσε να προσφέρει κάποια απαραίτητη προστασία του ανοσοποιητικού. Πειράματα που διεξήχθησαν από την Pan-Hammarström και τους συνεργάτες της διαπίστωσαν ότι, μετά από δύο δόσεις αδρανοποιημένου εμβολίου, ένα συμπλήρωμα εμβολίου mRNA αυξάνει τα επίπεδα δεσμευτικών αντισωμάτων, κυττάρων Β μνήμης και των Τ κυττάρων. Και μελέτες δειγμάτων από την Κίνα και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έδειξαν ότι ένα ενισχυτικό εμβόλιο με βάση την πρωτεΐνη ενεργοποιεί ακόμη υψηλότερους αριθμούς εξουδετερωτικών αντισωμάτων από ότι ένα τρίτο εμβόλιο ενός αδρανοποιημένου εμβολίου.
Διπλή ενίσχυση;
Αλλά μια μόνο ενίσχυση με διαφορετικό τύπο εμβολίου μπορεί να μην είναι αρκετό για να υποτάξει την Όμικρον, προειδοποίησε ανοσολόγος στο Yale School of Medicine στο New Haven του Κονέκτικατ.
Η ερευνήτρια και οι συνεργάτες της μελέτησαν δείγματα αίματος από 101 άτομα που έλαβαν δύο δόσεις CoronaVac ακολουθούμενες από ενισχυτή mRNA. Πριν από την ενίσχυση, τα δείγματα δεν έδειξαν ανιχνεύσιμη εξουδετέρωση της Όμικρον. Στη συνέχεια, το 80% των δειγμάτων που αναλύθηκαν έδειξαν κάποια δραστηριότητα αποκλεισμού της παραλλαγής. Αλλά οι ποσότητες των αντισωμάτων που είχαν δυνατότητα εξουδετέρωσης της Όμικρον δεν ήταν πολύ μεγαλύτερες σε αυτήν την ομάδα από ό,τι σε έναν ξεχωριστό πληθυσμό που είχε λάβει δύο δόσεις εμβολίου mRNA και κανένα αναμνηστικό.
«Ο πήχης συνεχίζει να ανεβαίνει από τις παραλλαγές», σημείωσε η ίδια και συμπλήρωσε λέγοντας πως «παίζουμε catch up όλη την ώρα».
Ανταπόκριση Στρασβούργο Κώστας Δαβάνης
