Ήταν πέρυσι ίδια ημέρα, 3 Μαρτίου 2021. Το ρολόι έδειχνε 12:16:10 όταν ο νομός Λάρισας χτυπήθηκε ισχυρά από τον Εγκέλαδο, καθώς έλαβε χώρα ένας σεισμός μεγέθους 6.3 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ στην περιοχή του Τυρνάβου.
Σύμφωνα με το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης των ΗΠΑ, το επίκεντρο του σεισμού ήταν 10 χιλιόμετρα δυτικά του Τυρνάβου με εστιακό βάθος 8,5 χιλιόμετρα, ενώ η μέγιστη αντιληπτή έντασή του ανήλθε στο επίπεδο VIII, ήταν δηλαδή «καταστροφικός», στη 12-βάθμια Κλίμακα Μερκάλι. Σύμφωνα με το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, το μέγεθός του ήταν 6 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ.
Ο σεισμός είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια ενός ανθρώπου, τρεις ελαφρούς τραυματισμούς και σοβαρές ζημιές σε ένα παλιό σχολείο, δύο εκκλησίες και πολλές κατοικίες στην Ελασσόνα, το Μεσοχώρι, το Δαμάσι, το Αμούρι, το Δομένικο, το Ζάρκο, και στη Λάρισα.
Αρχικά, ο σεισμός είχε αναφερθεί με μέγεθος 5,9 βαθμών, ωστόσο αργότερα αναθεωρήθηκε στα 6 ρίχτερ από το Αστεροσκοπείο Αθηνών και στα 6,3 από το USGS. Ο σεισμός έγινε αισθητός σε ολόκληρη την κεντρική και βόρεια Ελλάδα και στην αρχή ειπώθηκε ότι προήλθε από το ρήγμα του Τυρνάβου, το οποίο είχε δώσει καταστροφικό σεισμό το 1892 ωστόσο αργότερα έγινε γνωστό ότι πρόκειται για ένα νέο, αχαρτογράφητο, άγνωστο μέχρι τo 2021 ρήγμα της περιοχής. Σύμφωνα με την κλίμακα Μερκάλι, ο σεισμός κατατάσσεται επίσημα στο επίπεδο VIII.
Ο σεισμός προκάλεσε παραμορφώσεις του εδάφους, οι οποίες περιλάμβαναν την βύθιση του εδάφους κατά 30 εκατοστά στην Ποταμιά και αύξηση της απόστασης Ζάρκου και Κουτσοχέρου κατά 40 εκατοστά. Επίσης μεταξύ Κουτσόχερου και Πηνειάδας και στην κοιλάδα του Τιταρήσιου κοντά στο Βλαχογιάννι παρατηρήθηκαν φαινόμενα ρευστοποίησης, τα οποία εκδηλώθηκαν ως πίδακες νερού, κρατήρες και ροές άμμου.
Προσεισμοί και μετασεισμοί
Πριν τον κύριο σεισμό, υπήρξε μια σεισμική δραστηριότητα με σεισμούς της τάξης του 2 Ρίχτερ. Σύμφωνα με το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο, η προσεισμική ακολουθία ξεκίνησε στις 28 Φεβρουαρίου, με έναν σεισμό 1,8 Ρίχτερ. Ακολούθησαν 29 άλλοι προσεισμοί μέχρι το μεσημέρι της 3ης Μαρτίου, με τον μεγαλύτερο να είναι 2,9 Ρίχτερ, μισή ώρα πριν από τον κύριο σεισμό.
Μετά τον σεισμό, έλαβαν χώρα και αρκετοί μετασεισμοί, με ισχυρότερο αυτόν τις 4 Μαρτίου ώρα 20:38:19 με ένταση 5,9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, και εστιακό βάθος τα 11,3 χιλιόμετρα. Λίγα λεπτά αργότερα στις 21:23:52, ακολούθησε άλλος ένας 5,5 Ρίχτερ. Ο ισχυρός μετασεισμός της 4ης Μαρτίου πιθανόν προήλθε από ένα άλλο ρήγμα στον χώρο της μετασεισμικής ακολουθίας ή ένα άλλο μέρος του ίδιου ρήγματος με τον πρώτο, και οδήγησε τον σεισμολόγο Άκη Τσελέντη να κάνει λόγο για δίδυμο σεισμό, μιας και είχε περίπου το ίδιο μέγεθος με τον κύριο.
Βίντεο: Η “βιβλική καταστροφή” στο Δαμάσι
Μάλιστα, σύμφωνα με μερικές μετρήσεις, ο σεισμός της 4ης Μαρτίου είχε και αυτός μέγεθος 6.3 Ρίχτερ. Το ακριβές μέγεθος του σεισμού της 4ης Μαρτίου ήταν δύσκολο να υπολογιστεί καθώς την ίδια ώρα περίπου, συνέβη ένας πολύ μεγάλος σεισμός στην Νέα Ζηλανδία, του οποίου τα κύματα επικάλυψαν αυτά του σεισμού στον Τύρναβο, δυσκολεύοντας τον καθορισμό του ακριβούς μεγέθους του.
Στις 12 Μαρτίου 2021 ένας ακόμα ισχυρός μετασεισμός, που σύμφωνα με το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης των ΗΠΑ αυτήν τη φορά είχε μέγεθος 5.6 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, έλαβε μέρος στις 14:57:50 και ακολούθησε πλήθος νέων μετασεισμών, με μεγαλύτερο αυτόν των 4.9 Ρίχτερ στις 15 Μαρτίου (4.4 Ρίχτερ σύμφωνα με το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο).
Βίντεο: Η σεισμική ακολουθία σε animation
Σύμφωνα με το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο, στην περιοχή σημειώθηκαν συνολικά πέντε μετασεισμοί >5 Ρίχτερ (έξι σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Μεσογειακό Σεισμολογικό Κέντρο και το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης των ΗΠΑ), οι οποίοι επειδή ήταν πολύ επιφανειακοί, έγιναν ιδιαίτερα αισθητοί σε ολόκληρη την Θεσσαλία, την Δυτική Μακεδονία, και σε πολλά μέρη της Ηπείρου. Μάλιστα, οι μεγαλύτεροι από αυτούς έγιναν αισθητοί και σε περιοχές της Αττικής, στην Θεσσαλονίκη και στην Πάτρα. Μέχρι τις 16 Μαρτίου, έχουν καταγραφεί περίπου 200 μετασεισμικές δονήσεις μικρότερες των 3 Ρίχτερ, 30 μετασεισμοί μικρότεροι των 4 Ρίχτερ, και από τις 28 Φεβρουαρίου όπου άρχισε η προσεισμική ακολουθία και έπειτα, το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο στην μετασεισμική ζώνη κατέγραψε περισσότερους από 1000 σεισμούς συνολικά.
Στις 25 Φεβρουαρίου 2022 ακόμη ένας μετασεισμός μεγέθους 4,4 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ σημειώθηκε λίγο πριν τη 1 τα ξημερώματα στην Ελασσόνα. Ο σεισμός έγινε αισθητός σε Λάρισα, Τρίκαλα, Καρδίτσα και Πιερία.
Θύματα και καταστροφές
Από τον σεισμό ένας άνθρωπος πέθανε έπειτα από τέσσερις ημέρες στο νοσοκομείο. Ο ηλικιωμένος άνδρας είχε απεγκλωβιστεί από το σπίτι του στο Μεσοχώρι, από όπου και δεν πρόλαβε να βγει λόγω κινητικών προβλημάτων. Τα προβλήματα υγείας επιδεινώθηκαν μετά τον απεγκλωβισμό του. Τρεις άνθρωποι τραυματίστηκαν ελαφρά από τον σεισμό, οι δύο όταν πήδηξαν από το κτίριο που βρίσκονταν.
Από τα 4.533 σπίτια τα 1.820 κρίθηκαν μη κατοικήσιμα στις σεισμόπληκτες περιοχές της Λάρισας, της Ελασσόνας, του Τυρνάβου, της Φαρκαδόνας και του Κιλελέρ. Επίσης από τους 148 επαγγελματικούς χώρους που ελέγχθηκαν οι 49 κρίθηκαν ακατάλληλοι, όσον αφορά τους ιερούς ναούς και τα δημόσια κτίρια, «κίτρινα» χαρακτηρίστηκαν τα 66 από τις 132 αυτοψίες, ενώ σε 247 άλλα κτίρια (αποθήκες, στάβλους) τα 211 κρίθηκαν ακατάλληλα προς χρήση.
Ο σεισμός προκάλεσε την πλήρη κατάρρευση του ναού του Αγίου Νικολάου στο Κουτσόχερο, ενώ έπεσε η κορυφή του καμπαναριού του ναού του Αγίου Νικολάου στον Τύρναβο. Επίσης ο ναός του Αγίου Νικολάου των Βλάχων παρουσίασε αποκόλληση της βορειοδυτικής και βορειοανατολικής πλευράς και τμήμα της τοιχοδομίας του κατέρρευσε. Ο ναός του Αγίου Αντωνίου εμφάνισε ρωγμές τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά. Ο ναός της Αγίας Παρασκευής στον Τύρναβο παρουσίασε κλίση και μεγάλες ρωγμές. Ο ναός της Παναγίας Φανερωμένης εμφάνισε ρωγμές στο κωδωνοστάσιο. Η μονή Προφήτη Ηλία Τυρνάβου υπέστη επίσης σημαντικές ζημίες, με αποκόλληση του βόρειου τοίχου και ρωγμές στον τρούλο και τις καμάρες. Ο ναός του Αγίου Δημητρίου στο Μεσοχώρι υπέστη επίσης σημαντικές ρωγμές.
Ο ναός του Αγίου Νικολάου στην Αμυγδαλέα παρουσίασε ρωγμές και αποκόλληση των τοιχογραφιών. Ο ναός του Αγίου Αθανασίου στο κοιμητήριο του χωριού εμφάνισε ρωγμή στο βόρειο τμήμα του ιερού. Ο ναός του Αγίου Νικολάου στην Ελασσόνα εμφάνισε σοβαρές ρωγμές. Σοβαρές ζημιές παρατηρήθηκαν επίσης στον κοιμητηριακό ναό του Αγίου Αθανασίου Ελασσόνας και του Αγίου Γεωργίου στη Μαγούλα. Επίσης, μικρές ρωγμές και πτώσεις κεραμιδιών παρατηρήθηκαν στο Γενί Τζαμί στη Λάρισα. Σημαντικές ρωγμές και καταρρεύσεις υπέστη ο ναός της Αγίας Παρασκευής στο Αμούρι, ενώ φθορές παρατηρήθηκαν και στο κοιμητήριο του χωριού.
Το δημοτικό σχολείου Δαμασίου, κατασκευής 1938, υπέστη σημαντικές ζημιές, με αποτέλεσμα να κατεδαφιστεί 8 ημέρες μετά τον σεισμό.
