«Έχουμε αφήσει μεγάλο αποτύπωμα, δε μπορούμε να το αποδυναμώσουμε» (φωτό) – ONLARISSA.GR Νέα Ειδήσεις Λάρισα

Αν μη τι άλλο το Δημοτικό Ωδείο Λάρισας απασχολεί το τελευταίο διάστημα την τοπική επικαιρότητα, μετά την απόφαση του Υπουργείου Εσωτερικών για κατάργησή του ως Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου και ενσωμάτωσή του στο Δήμο. Σύλλογοι, σωματεία, λοιποί φορείς, αυτοδιοικητικοί και βουλευτές του νομού έσπευσαν να τοποθετηθούν επί του θέματος στα ΜΜΕ της περιοχής μας, κάνοντας λόγο μεταξύ άλλων για απαξίωση και φραγμό στην πορεία ενός ιστορικού ιδρύματος, καθώς και υποδαύλιση του μέλλοντός του.

Με αφορμή τις τρέχουσες εξελίξεις το onlarissa.gr συναντήθηκε και συνομίλησε με τον διευθυντή του ΔΩΛ κ. Χρήστο Λενούτσο, σε μια προσπάθεια καταγραφής της απαρχής της μουσικής στέγης, μεταφοράς της σημερινής εικόνας της από άποψη σπουδαστών, καθηγητών, υπηρεσιών, εκδηλώσεων και σχολιασμού των όσων εκτυλίσσονται γύρω από την αυτονομία αυτής.

«Έχουμε αφήσει ένα μεγάλο και αδιαπραγμάτευτο εκπαιδευτικό και καλλιτεχνικό αποτύπωμα ιστορικής σημασίας»

Συνέντευξη στον Νίκολα Σελητσιανιώτη

Πότε ξεκινά η ιστορία του Δημοτικού Ωδείου Λάρισας;

Το Ωδείο αποτελεί φάρο πολιτισμού για την πόλη μας από την αρχή της διαδρομής του, που ξεκινά το 1927, ως τις μέρες μας. Όπως θα γνωρίζετε, η ανησυχία της Ιουλίας Σάπκα είναι η αιτία της ύπαρξής του. Με τη βοήθεια φίλων της και καθοδήγηση του δασκάλου της Μανώλη Καλομοίρη, διευθυντή του Εθνικού Ωδείου Αθηνών, ιδρύθηκε αρχικά ένα παράρτημα με τίτλο «Εθνικόν Ωδείον Λαρίσσης», ενώ το 1930 απέκτησε την ιδιότητα του Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου και μετονομάστηκε σε «Δημοτικόν Ωδείον Λαρίσσης».

Τι οδήγησε σ’ αυτή τη νέα ιδιότητα;

Η Ιουλία μαζί με φίλες της που πρωτοστάτησαν στην ιδέα, αποτελούσαν τη λεγόμενη διοικητική επιτροπή. Ξέρετε, εκείνη την εποχή η γυναικεία δραστηριότητα ήταν περιορισμένη κυρίως στα οικιακά καθήκοντα και η ενασχόληση με τα κοινά ήταν μία καινοτομία που ανήκε στις γυναίκες της αστικής τάξης, συνήθως συζύγων με υψηλά αξιώματα. Το 1930, λοιπόν, που έληγε η θητεία τους ως μέλη της επιτροπής, πολίτες που ενίσχυαν οικονομικά το Ωδείο, επεδίωκαν οι ίδιοι να το διοικήσουν. Ο Μιχαήλ Σάπκας, ως δήμαρχος και σύζυγος της Ιουλίας, αποβλέποντας ότι η κατάσταση θα οξυνόταν με απρόβλεπτες συνέπειες, σκέφτηκε ότι η μόνη λύση που μπορούσε να δοθεί ήταν να καταστεί το Ωδείο δημοτικό ίδρυμα. Αυτό είχε ως συνέπεια να διοικείται από επιτροπή, τα μέλη της οποίας θα προέρχονταν από το δημοτικό συμβούλιο, με πρόεδρο τον εκάστοτε δήμαρχο. Οπότε απέκτησε νέα νομική υπόσταση ως Ν.Π.Δ.Δ.

Ποια μουσικά όργανα δίδασκε στην αρχή; Πότε άρχισε να λάμπει ώστε να συγκαταλέγεται σήμερα στα καλύτερα Ωδεία της χώρας;

Το διάστημα του μεσοπολέμου και μέχρι το 1940 τα όργανα που διδάσκονταν ήταν μόνο το βιολί και το πιάνο μαζί με κάποια υποχρεωτικά μαθήματα. Οι μαθητές του (κυρίως μαθήτριες) δεν ξεπερνούσαν τους 90. Μάλιστα, το 1939 προσμετρούσε μόλις 74 μαθητές. Παρόλα αυτά, είχε επιδείξει ένα πολύ σημαντικό καλλιτεχνικό έργο. Είναι ουσιαστικής σημασίας ότι ο Καλομοίρης εκφραζόταν θετικά για το Ωδείο. Θεωρούσε ότι μαζί με τον Μουσικό Σύλλογο, η Λάρισα είχε αποκτήσει την όψη μιας μικρογραφικής μουσικής πόλης.

Βέβαια, το διάστημα του πολέμου διέκοψε τη λειτουργία του, ενώ από το 1946 -που επαναλειτούργησε- παρουσιάστηκε πιο δομημένο με τη διδασκαλία περισσότερων οργάνων. Θα πρέπει να σας πω ότι ενέταξε στον προγραμματισμό του και τη δραματική σχολή, από την οποία πηγάζει το θέατρο στην πόλη μας. Από εκείνο το διάστημα και μετά, η παρουσία του άρχισε να γίνεται γνωστή στο πανελλήνιο.

Οι σπουδαιότεροι καλλιτέχνες που βρέθηκαν στο Ωδείο και ερμήνευσαν επί σκηνής;

Το Ωδείο μας ανέκαθεν υποστήριζε τις μετακλήσεις μεγάλων καλλιτεχνών. Θα αναφέρω τους Γεράσιμο Μηλιαρέση, Δημήτρη Φάμπα, Άρη Γαρουφαλή, Τάκη Αποστολίδη, Ντόρα Μπακοπούλου, Βύρων Φιδετζή, Αντώνη Κοντογεωργίου, Μίσα Ικεούσι, Σόνια Θεοδωρίδου, Rosamunde Trio, Ούβε Μάτσκε, Δόμνα Ευνουχίδου, Bernard Ringeissen, Άλκη Μπαλτά, Βύρων Κολάση κ.ά.

Σίγουρα οι μαθητές που πέρασαν από τις μουσικές αίθουσες ανέρχονται σε χιλιάδες. Αν σας ζητούσα να μου προσδιορίσετε τον αριθμό τους;

Ανέκαθεν ο αριθμός των σπουδαστών μας ήταν μεγάλος. Θα φανεί απίστευτο, αλλά τολμώ να εκτιμήσω ότι από τους χώρους μας πέρασαν περισσότεροι από 20.000 σπουδαστές και σπουδάστριες.

Κάποιοι, μάλιστα, είχαν την τιμή να διακριθούν, συμβάλλοντας έτσι στη διατήρηση της δημοτικότητας του Ωδείου. Αποτελεί αυτό σημαντικό κριτήριο για εσάς;

Το Ωδείο έχει να επιδείξει σπουδαίο εκπαιδευτικό έργο. Δεκάδες βραβευμένοι απόφοιτοι έχουν διαγράψει μία λαμπρή πορεία στα σημαντικότερα μουσικά ιδρύματα του κόσμου. Να ξεκινήσουμε από την διάσημη υψίφωνο Φωφώ Κουκουτάρα, που μεσουρανούσε από το διάστημα του εμφυλίου. Στη νέα γενιά θα αναφέρω, αρχικά, την Μυρτώ Παπαθανασίου που μεταφέρει το όνομα της πόλης μας σε όλο τον πλανήτη. Σπουδαίοι καλλιτέχνες, όπως, Γιάννης Κουκουτάρας, Δημήτρης Καρακαντάς, Ήβη Παπαθανασίου, Θεοδώρα Μπάκα, Ματίνα Καραμπίνη, Μυρσίνη Μαργαρίτη, Πάττυ Κοντογιάννη, Βασίλης Σαΐτης, Δημήτρης Συριγγέλας, Σωτήρης Ζησόπουλος, Θανάσης Δεληγιάννης, Λεωνίδας Κιόσης, Δημήτρης Ανδρικόπουλος, Κωνσταντίνα Παππά, Γιώργος Σιοπούδης, Απόστολος Παληός, Αρτέμης Σαμαράς, Νίκος Τσανακάς, Ειρήνη Παντελίδου, Νίκος Ζαφρανάς, Στράτος Κακάμπουρας κ.ά., μας κάνουν καθημερινά περήφανους. Κατέχουν σημαντικές θέσεις σε πανεπιστημιακά ιδρύματα, σε μεγάλα ορχηστρικά σύνολα της χώρας μας και του εξωτερικού, ή δραστηριοποιούνται με σολιστική ιδιότητα ή ως συνθέτες.

Με πόσους καθηγητές λειτουργεί σήμερα το ΔΩΛ;

Το Ωδείο μας σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του υπουργείου πολιτισμού είναι το μεγαλύτερο της χώρας. Το διδακτικό προσωπικό του αποτελείται από 45 καθηγητές με μεγάλο εκπαιδευτικό και καλλιτεχνικό έργο. Διαθέτουμε 5 μαέστρους για τα μουσικά μας σύνολα, το καλλιτεχνικό προσωπικό της φιλαρμονικής, όπως και το διοικητικό προσωπικό. Στο σύνολό του απασχολούνται 88 άτομα.

Αλήθεια, ποιο μουσικό όργανο προτιμούν οι σπουδαστές;

Το πιάνο. Αυτό δε συμβαίνει μόνο στη Λάρισα, αλλά σε όλο τον πλανήτη. Ιστορικά οι μαθητές του πιάνου σε όλα τα μουσικά ιδρύματα του κόσμου ήταν τριπλάσιοι από τα υπόλοιπα όργανα. Και ήταν σε συντριπτική πλειοψηφία κορίτσια. Βλέπετε το πιάνο αποτελούσε δείκτη της καλής μόρφωσης, που ταίριαζε στην αστική τάξη, και ήταν ένα είδος προίκας για την εξασφάλιση ενός καλού γάμου. Αυτό βέβαια ίσχυε μέχρι την αυγή του 20ου αιώνα. Σήμερα το πιάνο αποτελεί ακόμη όργανο προτίμησης, θα έλεγα συνεχίζοντας την παράδοση. Εμείς προτρέπουμε τους νέους σπουδαστές μας να φοιτήσουν σε όργανα ορχήστρας, κυρίως έγχορδα και πνευστά ώστε να υπάρχει ισορροπία.

Έχοντας ως δεδομένο τις εγγραφές μαθητών ανά έτος, θα λέγατε πως παραμένει το ενδιαφέρον των Λαρισαίων για μουσική εκπαίδευση;

Ασφαλώς. Θα σας πω ότι προσμετρά σχεδόν χίλιους σπουδαστές/τριες. Φέτος είχαμε αύξηση 200 εγγραφών, παρά το μεγάλο πρόβλημα με τις φυσικές καταστροφές, που πλήγηκε όλη η Θεσσαλία. Οι γονείς σήμερα αντιλαμβάνονται πόσο σημαντικό είναι τα παιδιά να μαθαίνουν ένα μουσικό όργανο. Η μουσική ως τέχνη, καλύπτει την ανάγκη του ανθρώπου να εκφράσει τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ψυχικές του καταστάσεις. Σκεφτείτε την επίδραση που έχει στα παιδιά. Θέτει σε λειτουργία την ίδια χρονική στιγμή ικανότητες όπως την ακοή, την όραση, τον συντονισμό των κινήσεων, την αναγνωστική δεξιότητα και άλλα πολλά. Αυτή η διαδικασία προσφέρει τεράστια οφέλη. Επιστημονικά αποδεδειγμένα, η μουσική κάνει τα παιδιά πιο έξυπνα.

Πλην των συναυλιών που πραγματοποιούνται για την προβολή της δουλειάς σπουδαστών και καθηγητών, το Ωδείο διοργανώνει διάφορα φεστιβάλ. Μάλιστα, τυγχάνει να είστε ο εμπνευστής δύο εξ αυτών, του Μουσικότροπου και του διεθνούς φεστιβάλ Σύγχρονης Σύνθεσης. Θα ενισχυθεί στο μέλλον η προσπάθεια του Ωδείου για εξωστρέφεια μέσω αντίστοιχων εκδηλώσεων;

Η μουσική είναι η οικουμενική γλώσσα της ανθρωπότητας. Είναι από τα στοιχεία που διασώζουν τον πολιτισμό. Πράγματα που δεν μπορούν να ειπωθούν με λόγια, διηγείται με το δικό της τρόπο η μουσική. Στόχος μας είναι όχι μόνο να διατηρήσουμε αυτό που έχουμε, αλλά να το ανυψώσουμε. Υπάρχουν πολλές σκέψεις και ευχαριστώ τους συναδέλφους μου για τον πλούτο των ιδεών τους. Η δημοτική αρχή ανέκαθεν στήριζε όλες τις πρωτοβουλίες μας και η Λάρισα ξεχωρίζει. Καμία πόλη της περιφέρειας δεν προσεγγίζει το πολιτιστικό μας έργο. Πιστεύω ότι το Ωδείο μετατρέπεται σε μία κυψέλη πολιτισμού με παραγωγές που πηγάζουν από το δυναμικό μας, αλλά και σε συνδυασμό με κορυφαίους μουσικούς του κόσμου. Είναι χρέος μας να συνεχίσουμε αυτή την προσπάθεια και να ανεβάσουμε και άλλο τον πήχη στα πολιτιστικά μας δρώμενα.

Πιανίστας, καθηγητής και τον τελευταίο χρόνο διευθυντής του Ωδείου. Πόσο ικανοποιημένος είστε γι’ αυτήν την εξέλιξη;

Απλά μεγάλη τιμή. Μεγάλη ευθύνη. Αισθάνομαι τυχερός που έχω εξαιρετικούς συνεργάτες. Εδώ όλοι γνωρίζουμε ότι δεν αρκεί η εμπειρία και η γνώση που είναι βασικές παράμετροι για την επιτυχία στη διδασκαλία. Χρειάζεται φαντασία, ενέργεια, υπομονή, αλληλεπίδραση, έμπνευση, αγάπη. Η δουλειά μας είναι ευχάριστη, αλλά και συνάμα δύσκολη. Και την παίρνουμε πολύ σοβαρά. Είμαι ευγνώμων που διευθύνω αυτό το ιστορικό ίδρυμα και είμαι πεπεισμένος ότι μπορούμε να προσφέρουμε πολλά περισσότερα σε όλους τους τομείς.

Τις τελευταίες ημέρες το ΔΩΛ έρχεται αντιμέτωπο με την κατάργηση του ως Νομικό Πρόσωπο και την ενσωμάτωσή του στο Δήμο. Θα επιμείνετε στην ανάκληση της εν λόγω απόφασης;

Το Ωδείο επιβάλλεται να παραμείνει ως Ν.Π.Δ.Δ. Η λειτουργία ενός καλλιτεχνικού – εκπαιδευτικού οργανισμού έχει ιδιαιτερότητες και ιδιομορφίες. Κύριο και αναγκαίο εργαλείο είναι η ευελιξία και η ταχύτητα των αποφάσεων της διοίκησης. Μέχρι τώρα διοικείται από 11μελές συμβούλιο. Μπορούμε να ενημερώνουμε τα μέλη του για όλα τα θέματα που μας απασχολούν και να αντιδρούμε έγκαιρα. Επίσης, το έργο του διοικητικού τμήματος έχει ένα καίριο ρόλο, που είναι αποφασιστικής σημασίας για να λειτουργήσει το εκπαιδευτικό τμήμα, που είναι και ο ρόλος της ύπαρξης του Ωδείου. Ένας μεγάλος δήμος σαν τον δικό μας έχει άλλους μηχανισμούς. Φοβάμαι ότι δύσκολα τα δαιδαλώδη γρανάζια της γραφειοκρατίας θα μπορέσουν να συνεργαστούν και να κατανοήσουν το ευαίσθητο κομμάτι της τέχνης. Έχουμε αφήσει ένα μεγάλο και αδιαπραγμάτευτο εκπαιδευτικό και καλλιτεχνικό αποτύπωμα ιστορικής σημασίας. Δεν μπορούμε να το αποδυναμώσουμε. Επιβάλλεται να το ενισχύσουμε. Καλώ όλο τον πολιτικό κόσμο να συνδράμει σε αυτή την προσπάθεια. Υποστηρίζοντας το Ωδείο μας, στηρίζει τον πολιτισμό.

Θέλω να σας ευχαριστήσω γι’ αυτήν την κουβέντα!

Εγώ ευχαριστώ!

Φωτό: Κώστας Τσιάρας – onlarissa.gr