Ένα μικρό αφιέρωμα σε έναν ξεχωριστό Έλληνα, τον καθηγητή Αρχαίας Ιστορίας στο Ινστιτούτο Προηγμένων Μελετών του Princeton Άγγελο Χανιώτη, φιλοξένησε το σημερινό Ο3. Συζητώντας για τις επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού, για τα συναισθήματα και το ρόλο τους στη ζωή των σύγχρονων Ελλήνων και των προγόνων μας αλλά και για την κοινωνικότητα στον καιρό των social media ο κ. Χανιώτης αναφέρθηκε και στον στρεβλό τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε ως έθνος το ένδοξο παρελθόν μας. Ο διακεκριμένος καθηγητής πήρε σαφή θέση και για την ανάδειξη των αρχαίων στον υπό κατασκευή σταθμό του μετρό της Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη.
«Σε μία κοινωνία της οποίας η ταυτότητα στηρίζεται στο ένδοξο παρελθόν και τα επιτεύγματά του, είναι επόμενο να είναι επιλεκτική η μνήμη μας», είπε ο κ. Χανιώτης επισημαίνοντας όμως την ανάγκη να μαθαίνουμε από το παρελθόν και κυρίως από τις παθογένειες του.
Όπως ανέφερε, τη φράση «Η Ελλάδα είναι το λίκνο της Δημοκρατίας» την ακούμε συχνά όχι όμως και τη φράση «Η Ελλάδα είναι το λίκνο της δημαγωγίας» κάτι το οποίο μπορεί να φανεί πιο χρήσιμο σήμερα που τα fake news κυριαρχούν στο διαδίκτυο.
Αναφερόμενος ξεχωριστά στα συναισθήματα και το ρόλο που διαδραματίζουν ανά τους αιώνες ο κ. Χανιώτης ξεκαθάρισε ότι τα συναισθήματα είναι διαχρονικά.
Βέβαια πάντα οι άνθρωποι λειτουργούν ανάλογα με τα χαρακτηριστικά και τις αξίες ενός τόπου. Το παράδειγμα που έδωσε εξηγεί ακριβώς τι εννοεί: «Αν είσαι Σπαρτιάτης και σου δίνει η μητέρα σου μία ασπίδα και σου λέει ή θα τη φέρεις πίσω ή θα σε φέρουν πάνω σε αυτή, τότε ο φόβος του θανάτου είναι μικρότερος μπροστά στο φόβο της κοινωνικής απαξίωσης». Η αηδία, η οργή, η αγάπη, ο φόβος, η αγανάκτηση είναι πάντα ίδια σύμφωνα με τον καθηγητή, το ζήτημα είναι οι λόγοι που σε οδηγούν σε αυτά και αν αποφασίζεις να τα εκφράσεις και πώς. Ως χαρακτηριστικά παραδείγματα χρησιμοποίησε το πρόσφατο κίνημα των Αγανακτισμένων όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά πανευρωπαϊκά καθώς και το φόβο που ένιωσε ολόκληρη η ανθρωπότητα με τον κορονοϊό.
Η πανδημία όμως δίνει και ένα μάθημα στους λαούς και τις κυβερνήσεις, όπως υπογράμμισε ο καθηγητής, και αυτό είναι ότι δεν υπάρχουν τοπικές λύσεις για παγκόσμια προβλήματα. Δεν μπορεί κανείς να αντιμετωπίσει την Covid-19 στη χώρα του ή να είναι ευχαριστημένος που πέτυχε την ανοσία εντός των συνόρων του αν κάτι ανάλογο δεν επιτευχθεί παγκοσμίως.
Ιδιαίτερη μνεία έκανε όμως ο κ. Χανιώτης στα αρχαία που βρέθηκαν στο σταθμό της Βενιζέλου του μετρό τονίζοντας με έμφαση την ανάγκη να αναδειχθούν στον τόπο τους γιατί πρόκειται για εξαιρετικής σημασίας ευρήματα. «Πρόκειται για αρχαιολογικό εύρημα ευρωπαϊκής εμβέλειας στην καρδιά της Θεσσαλονίκης που τότε ήταν μία από τις πρωτεύουσες της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, ένα εύρημα εξαιρετικά διατηρημένο». Ο καθηγητής εκτιμά πως είναι κατανοητή η κόπωση των Θεσσαλονικέων και η αγωνία μήπως χαθούν τα 700 εκατ. από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων όμως πιστεύει πως τα ευρήματα της υστερορωμαϊκής εποχής, της πρώιμης Βυζαντινής Θεσσαλονίκης τα οποία κάποιοι ειδικοί έχουν χαρακτηρίσει ελληνική Πομπηία πρέπει να διατηρηθούν in situ.
Αν βρίσκαμε τον τάφο της Θεσσαλονίκης, της αδερφής του Μεγάλου Αλεξάνδρου θα κάναμε παρελάσεις πανηγυρισμούς και καταθέσεις στεφάνων ανέφερε χαρακτηριστικά, τώρα όμως το συζητάμε.
Καταλήγοντας υπογράμμισε ότι δεν διακυβεύονται μόνο χρήματα αλλά η ίδια η υπόληψη του ελληνικού κράτους. «Δεν είναι δυνατόν αν κάποιος χτίζει ένα σπίτι και βρει αρχαία να τον υποχρεώνει το κράτος να τα διατηρήσει ή να απαλλοτριώνεται το οικόπεδό του και να μην λειτουργεί έτσι το ίδιο το κράτος. Δεν μπορούμε να ζητάμε τα Ελγίνεια, είπε, και να μην φροντίζουμε για τη διατήρηση της ίδιας της πολιτιστικής μας κληρονομιάς».
