Οι σημερινοί 45άρηδες είναι οριακά η τελευταία φουρνιά Λαρισαίων που έζησε την έννοια του ραντεβού μπροστά από ένα συγκεκριμένο σημείο, σαν αφετηρία για μια βόλτα στην πόλη. Μιλάμε για την εποχή προ κινητών, και ακόμη πιο πίσω, προ σταθερών τηλεφώνων, όπου έφηβοι και ενήλικες δίναν ραντεβού στην Κεντρική Πλατεία – και σήμερα εκεί δίνουν – και σε άλλα τοπόσημα της πόλης για να αποφασίσουν επί τόπου που θα πάνε και τι θα κάνουν.
Όσο πιο πίσω στις δεκαετίες εστιάζει κάποιος, τόσο πιο έντονο ρόλο παρατηρεί ότι παίζουν τα τοπόσημα – μεταφραστικό δάνειο από το αγγλικό landmark· ο νεολογισμός που αναφέρεται σε χαρακτηριστικά σημεία αναφοράς σε μια περιοχή ή έναν τόπο. Μιλάμε για χαρακτηριστικά κτίρια δημόσια και μη, συνήθως ξενοδοχεία, σινεμά, καφέ, εμπορικά, πλατείες και συμβολές οδών, σε σημεία κλειδιά του κέντρου της μεταπολεμικής Λάρισας, της Λάρισας όπως διαμορφώθηκε μετά το σεισμό του ‘41, κατά τον οποίο «τραυματίστηκε» το μεγαλύτερο τμήμα της πόλης και ισοπεδώθηκε μέρος αυτής.
Σε αυτή τη διάρκεια των 70 ετών, οι Λαρισαίοι εξακολουθούν να δίνουν τα ραντεβού τους πάνω κάτω στα ίδια σημεία.
Τι κι αν κάποτε πριν πολλές δεκαετίες, ήταν το καφέ «Μικρό Ολύμπιον» στην Κεντρική Πλατεία εκεί που τώρα είναι στη θέση του το πολυκατάστημα Public; Τι κι αν στην δεκαετία του ΄60 ήταν ο κινηματόγραφος Ορφέας στην γωνία Κούμα και Μεγάλου Αλεξάνδρου και τη δεκαετία του ΄90 το Stefani’s λίγα μέτρα πιο δίπλα επί της Μεγ. Αλεξάνδρου στη γωνία της στοάς που τη συνδέει με τον πεζόδρομο της Ρούσβελτ; Τα τοπόσημα ακριβώς τα ίδια. Η αφετηρία ίδια, η βόλτα σχεδόν ίδια. Κάποτε για να βγεις στην αγορά έδινες ραντεβού στη Ρούσβελτ έξω από το Σιρινιάν (το πρώτο εμβληματικό πολυκατάστημα) και τώρα έξω από το Zara …
Της Εύης Μποτσαροπούλου
Κάθε δύο δεκαετίες, κάθε μία γενιά δηλαδή περίπου, τα ονόματα αλλάζουν αλλά τα τοπόσημα παραμένουν. Είναι, θα μπορούσε να πει κανείς, σαν η ίδια η πόλη να «επιβάλλεται» στους κατοίκους της, με τα κτίριά της και την πολεοδομική ανάπτυξη του ιστορικού κέντρου.
Η Λάρισα αλλάζει, παραμένοντας κατά βάθος η ίδια. Έτσι κάνουν οι πόλεις, συνήθως, άλλωστε…
Πίσω στο χρόνο τα σημεία συνάντησης ήταν πέριξ της Κεντρικής Πλατείας, και δη το Μεγάλο Ολύμπιον του Κονταρούλη επί της Κύπρου, εκεί σήμερα είναι τράπεζα Eurobank, και το Μικρό Ολύμπιον, στο κτίριο που σήμερα, όπως προαναφέρθηκε στεγάζεται το Public. Μόλις το 1938, ο έμπορος Ανδρέας Κουτσίνας έκτισε το ξενοδοχείο «Ολύμπιον» στη γωνία των οδών Κύπρου και Μεγ. Αλεξάνδρου, μετέφερε και τις δύο επιχειρήσεις του σε ένα κατάστημα του ισογείου του «Ολύμπιον» με πρόσοψη προς την πλατεία, αλλά με διαφορετικές εισόδους. Το ομώνυμο θρυλικό ζαχαροπλαστείο «πολυτελείας» του ξενοδοχείου Ολύμπιον για τις δεκαετίες του ΄60 & του΄70, αποτέλεσε το πιο χαρακτηριστικό και άτυπο σημείο συνάντησης για πολλούς Λαρισαίους και Λαρισαίες.
Την ίδια εποχή, στα 60’s και 70’s, τοπόσημα συνάντησης αποτελούν και τα δύο καφενεία Πανελλήνιον και Νέος Κόσμος επίσης στην Κεντρική Πλατεία. Το πρώτο είναι πιο αστικό, εκεί συναντιούνται οι Λαρισαίοι γιατροί και δικηγόροι, ενώ το δεύτερο το προτιμά ο πιο απλός κόσμος, εργάτες και εργαζόμενοι της εποχής.
Τις Κυριακές βέβαια, το άτυπο σημείο συνάντησης όλων των Λαρισαίων είναι το πάρκο Αλκαζάρ. Μικροί και μεγάλοι, οικογένειες και φίλοι βρίσκονται, χωρίς να έχουν απαραίτητα συνεννοηθεί εκ των προτέρων και επί του τούτου στο πάρκο, για την κλασική κυριακάτικη βόλτα… Τότε οι άνθρωποι για να συνεννοηθούν, μια και δεν είχαν όλοι τηλέφωνα και γιατί τα ήθη της εποχής το επέτρεπαν, περνούσαν ο ένας από τα σπίτι του άλλου. Χωρίς προηγούμενη επικοινωνία χτυπούσαν το κουδούνι στο συγγενικό ή φιλικό σπίτι – όλες σχεδόν μονοκατοικίες ήταν ακόμη και επομένως πολύ πιο εύκολη η πρόσβαση – για να κανονίσουν. Ή φώναζαν τα ονόματα, και βγαίναν οι νοικοκυρές συνήθως στα παράθυρα και στα μπαλκόνια για να μιλήσουν για τη βόλτα τους.
Είναι η εποχή της βόλτας. Στο κέντρο, η οδός Κούμα μεσουρανεί στα Λαρισαϊκά απογευματινό/βραδινά δρώμενα. Από την οδό Παπαναστασίου (τότε λεγόταν Βασιλίσσης Σοφίας) μέχρι την Παναγούλη (τότε λεγόταν Βασιλέως Κωνσταντίνου– οι Λαρισαίοι κάνουν βόλτα κατ΄ επανάληψη, πάνω κάτω· συνωστίζονται και για να χωρέσουν κινούνται και στον δρόμο που ουσιαστικά κλείνει και μετατρέπεται για κάποιες ώρες σε πεζόδρομο. Πως αλλιώς να χωρέσει το λεγόμενο νυφοπάζαρο; Και οι γονείς μου στην Κούμα δίναν τα πρώτα τους ερωτικά ραντεβουδάκια. Όποιος έφτανε πρώτος άρχιζε να πηγαινοέρχεται μέχρι να πετύχει τον άλλο ή να συναντήσει κάποιο γνωστό που θα μεταφέρει το μήνυμα. «Την είδα, έχει έρθει…».
Από το ΄70 και μετά τα πράγματα αρχίζουν να αλλάζουν· λίγο. Η Κεντρική Πλατεία και η Κούμα εξακολουθούν να πρωτοστατούν, αλλά νέα σημεία συνάντησης έρχονται να προστεθούν. Χαρακτηριστικό γίνεται και το ραντεβού στο ρολόι στον λόφο του Φρουρίου. Όταν δε, η βόλτα στην Κούμα αρχίζει να ξεπερνιέται αρχίζουν τα ραντεβού στις γωνίες. Οι Λαρισαίοι συναντιούνται μπροστά στον κινηματογράφο Ορφέα, στα Διονύσια, στο Παλλάς. Η πλατεία Ταχυδρομείου αρχίζει και μπαίνει στη ζωή της πόλης. Τα ραντεβού δίνονται εκεί που ήταν το Κτελ Φαρσάλων και σήμερα η πολυκατοικία με το κατάστημα αθλητικών ειδών Cougar, στα σινεμά Βικτώρια και Ολύμπια. Κλασικό σημείο συνάντησης το ξενοδοχείο Αστόρια. Για δύο περίπου δεκαετίες, οι νεαροί και όχι μόνο Λαρισαίοι κάθονταν στα τραπεζάκια της καφετέριας του Αστόρια, τα οποία ήταν στημένα στην πλατεία, και πίνανε το καινούργιο για την εποχή φραπέ. Σήμερα στο ισόγειο και στον πρώτο όροφο στεγάζεται το Hondos Center, που αποτελεί και αυτό με τη σειρά τοπόσημο, κλασικό σημείο που δίνονται ραντεβού.
Φτάνουμε πια στις δεκαετίες του 1980 και 1990. Από το 1985 το κέντρο ξεκινά να πεζοδρομείται. Η Λάρισα αλλάζει όψη και οι Λαρισαίοι συνήθειες. Ή μήπως όχι και τόσο;
Τα ραντεβού στην Κούμα γίνονται στο Ολυμπιάκι, το μικρό σουβλατζίδικο που το βαραίνει το όνομα του Ολύμπιον που υπήρξε τόσο επιδραστικό στην πόλη.
Στην Κεντρική Πλατεία, η νεολαία συναντιέται σύσσωμη στα σκαλιά μπροστά στο Δικαστικό Μέγαρο στην Κεντρική Πλατεία και στο όμορο στενό της Μαρίνου Αντύπα. Εκεί που ήταν το Ολύμπιον δηλαδή κάποτε… Πολλοί δε, δεν δίνουν καν ραντεβού. Πολλοί συναντιούνται στη στάση του ΚΤΕΛ επί της πλατείας. Οι περισσότεροι δίνουν το ραντεβού τους μπροστά στο καφέ/ζαχαροπλαστείο Stefani’s, επί της Μεγάλου Αλεξάνδρου στην οικοδομή παραπλεύρως του πάλαι ποτέ σινέ Ορφέα σε νεόδμητη για εποχή πολυκατοικία που άρχισε να ανεγείρεται στις αρχές του ’70.
Η επόμενη γενιά μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ‘ 90, και πάλι στην Κεντρική Πλατεία συρρέει να συναντηθεί. Στα Goody’s, δίπλα από το παλιό καφενείο Πανελλήνιον και στα Wendy’s, στην δηλαδή γωνία που παλιά βρισκόταν ο κινηματογράφος Ορφέας και σήμερα στεγάζεται κατάστημα αθλητικών ειδών Zakcret. Η νεολαία συναντιέται στην Κεντρική Πλατεία, χωρίς όμως απαραιτήτως να παραμένει εκεί, όπως συνέβαινε την προηγούμενη δεκαετία που τα σκαλιά του Δικαστικού Μεγάρου και η πλατεία μπροστά γέμιζε με κόσμο. Τα Goody’s και τα Wendy’s παραμένουν μια σταθερή επιλογή συναναστροφής και όχι μόνο συνάντησης, αλλά οι επιλογές στη διασκέδαση πλέον είναι πολλές και διάσπαρτες στο κέντρο και στα πέριξ αυτού.
Έχει έρθει άλλωστε η εποχή μια άλλη πλατεία να πρωταγωνιστήσει στην πόλη. Η Ταχυδρομείου από τη δεκαετία του ΄90 και έπειτα, καθώς και οι πεζόδρομοι που διακλαδώνονται μαζί της, γεμίζουν με καφέ, μπαρ, και εστιατόρια. Τα ραντεβού δίνονται στην Ιατρική Σχολή, στο κτίριο Κατσίγρα, και στην πιτσαρία Corner επί της Παναγούλη στο ύψος της πλατείας. Το Hondos Center, το πολυκατάστημα καλλυντικών, επί της Πρωτοπαπαδάκη, στο ισόγειο του παλιού ξενοδοχείο Αστόρια δεν έχει ακόμη μεταφερθεί από το αρχικό του σημείο επί της οδού Λάμπρου Κατσώνη, εκεί που σήμερα στεγάζεται το σούπερ μάρκετ Βασιλόπουλος και δίπλα από τα Victoria Cinemas. Βέβαια, όσο ήταν εκεί αποτελούσε ένα ξεχωριστό σημείο συνάντησης των Λαρισαίων, όπως συμβαίνει και σήμερα με τον παρακείμενο κινηματογράφο.
Μετά το milleniun πολλά έχουν αλλάξει. Τα κινητά έχουν μπει για τα καλά στη ζωή μας και τα social media ετοιμάζονται να ακολουθήσουν και να κυριαρχήσουν. Οι πεζόδρομοι είναι πολλοί περισσότεροι, χαρακτηριστικά κτίρια έχουν αλλάξει χρήση, η ζωή και η διασκέδαση απλώθηκε πέραν των δύο πλατειών δημιουργώντας νέες πιάτσες συνάντησης, με πιο χαρακτηριστική περίπτωση τον λόφο του Φρουρίου.
Οι χαρακτηριστικές όμως ζώνες συνάντησης των Λαρισαίων παραμένουν διαχρονικά τελικά οι ίδιες. Η Κεντρική Πλατεία περνά τα τελευταία χρόνια την τρίτη της ακμή με τους μαθητές και τη νεολαία να δίνουν ραντεβού, που αλλού στο ίδιο τοπόσημο, τα Public. Εκεί που συναντιόνται οι προηγούμενες γενιές για τόσες δεκαετίες. Το ίδιο συμβαίνει και με την Πλατεία Ταχυδρομείου. Το ίδιο και με τον λόφο του Φρουρίου· μπορεί το σημείο συνάντησης να μην είναι σήμερα το ρολόι, το οποίο άλλωστε περί τα τέλη της δεκαετίας του ’90 κατεδαφίστηκε, και το free grass που ακολούθησε σαν μόδα, αλλά είναι παραπλεύρως, η πλατεία Λαμπρούλη, η οποία δέχτηκε την μεγαλύτερη νεανική κοσμοσυρροή τα χρόνια της πανδημίας.
*Φωτογραφία εξωφύλλου: Το ζαχαροπλαστείο Ολύμπιον του Δ. Γκονταρούλη, φωτογραφία της δεκαετίας 1960. Ιστοσελίδα Δήμου Λαρισαίων.
Ελάτε στην ομάδα μας στο viber για να ενημερώνεστε πρώτοι για τις σημαντικότερες ειδήσεις
