Ο παγκόσμιος πληθυσμός έφτασε τα οκτώ δισεκατομμύρια, μόλις 11 χρόνια αφότου πέρασε το ορόσημο των επτά δισεκατομμυρίων.
Είναι δύσκολο να υπολογίσει κανείς με ακρίβεια τον αριθμό των ανθρώπων στον κόσμο, και ο ΟΗΕ παραδέχεται ότι οι εκτιμήσεις του θα μπορούσαν να πέφτουν έξω κατά ένα ή δύο χρόνια. Όμως, η 15η Νοεμβρίου 2022 είναι η καλύτερη εκτίμηση για την υπέρβαση του ορίου των οκτώ δισεκατομμυρίων.
Τα προηγούμενα χρόνια, ο ΟΗΕ επέλεξε μωρά για να εκπροσωπήσουν το πέμπτο, το έκτο και το έβδομο δισεκατομμυριοστό παιδί. Τι μπορούν να μας πουν οι ιστορίες τους για την αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού; Η δημοσιογράφος του BBC Stephanie Hegarty έψαξε και τα βρήκε.
As the 8 billionth child is born, who were 5th, 6th and 7th? https://t.co/nadeklCs5D
— BBC News (UK) (@BBCNews) November 15, 2022
Ο Matej στην Κροατία το 1987, το μωρό υπ’αριθμόν 5 δισ.
Λίγα λεπτά μετά την άφιξή του στον κόσμο τον Ιούλιο του 1987, ο Matej Gaspar είχε μια κάμερα να αναβοσβήνει μπροστά στο μικροσκοπικό πρόσωπό του και ένα σωρό πολιτικούς να περιβάλλουν την εξουθενωμένη μητέρα του.
Καθηλωμένος στο πίσω μέρος μιας αυτοκινητοπομπής απ’ έξω, ο Βρετανός αξιωματούχος των Ηνωμένων Εθνών Άλεξ Μάρσαλ ένιωσε μερικώς υπεύθυνος για το στιγμιαίο χάος που είχε επιφέρει σε αυτό το μικροσκοπικό μαιευτήριο στα προάστια του Ζάγκρεμπ.
«Βασικά εξετάσαμε τις προβλέψεις και ονειρευτήκαμε την ιδέα ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός θα ξεπερνούσε τα πέντε δισεκατομμύρια το 1987», λέει. «Και η στατιστική ημερομηνία ήταν 11 Ιουλίου». Έτσι, αποφάσισαν να βαφτίσουν το συγκεκριμένο μωρό.
Όταν πήγε στους δημογράφους του ΟΗΕ για να περάσει την ιδέα, εξοργίστηκαν.
«Εξήγησαν σε εμάς τους αδαείς ότι δεν ξέραμε τι κάναμε. Και πραγματικά δεν θα έπρεπε να διαλέγουμε ένα άτομο ανάμεσα σε τόσα πολλά.»
Αλλά το έκαναν έτσι κι αλλιώς. «Θέλαμε να δώσουμε ένα πρόσωπο στους αριθμούς», λέει. «Μάθαμε πού θα ήταν ο γενικός γραμματέας εκείνη την ημέρα και το πιάσαμε από εκεί».
Τριάντα πέντε χρόνια αργότερα, το πέμπτο δισεκατομμυριοστό μωρό στον κόσμο προσπαθεί να ξεχάσει την πανηγυρική είσοδό του στον κόσμο. Η σελίδα του στο Facebook δείχνει ότι ζει στο Ζάγκρεμπ, είναι παντρεμένος και εργάζεται ως χημικός μηχανικός. Αλλά αποφεύγει τις συνεντεύξεις και αρνήθηκε να μιλήσει στο BBC.
«Λοιπόν, δεν τον κατηγορώ», λέει ο Άλεξ, ενθυμούμενος το τσίρκο των ΜΜΕ της πρώτης μέρας της ζωής του Matej.
Από τότε, τρία δισεκατομμύρια περισσότεροι άνθρωποι προστέθηκαν στην παγκόσμια κοινότητά μας. Όμως, τα επόμενα 35 χρόνια αναμένεται να δούμε μια αύξηση μόνο δύο δισεκατομμυρίων – και τότε ο παγκόσμιος πληθυσμός είναι πιθανό να σταθεροποιηθεί, προτού αρχίσει να πέφτει.
Μάλιστα, πρόσφατη έρευνα από Institute for Health Metrics and Evaluation (IHME), που δημοσιεύτηκε στο The Lancet, υποδηλώνει ότι ο αριθμός των ανθρώπων στον πλανήτη μπορεί τελικά να αρχίσει να συρρικνώνεται πολύ πριν από το έτος 2100.
Η Oishee στο Μπαγκλαντές το 2011, ένα από τα μωρά υπ’αριθμόν 7 δισ.
Λίγο έξω από την Dhaka στο Μπαγκλαντές, η Sadia Sultana Oishee βοηθά τη μαμά της, καθαρίζοντας πατάτες για δείπνο. Είναι 11 ετών και θα προτιμούσε να είναι έξω παίζοντας ποδόσφαιρο, αλλά οι γονείς της είναι μάλλον αυστηροί.
Η οικογένεια αναγκάστηκε να μετακομίσει εδώ όταν η επιχείρησή της, που πουλούσε υφάσματα και σάρι, χτυπήθηκε από την πανδημία. Η ζωή στο χωριό είναι λιγότερο δαπανηρή, έτσι μπορούν ακόμα να πληρώσουν τα δίδακτρα για να πηγαίνουν σχολείο οι τρεις κόρες τους.
Η Oishee είναι το νεότερο μέλος και το γούρι της οικογένειας. Γεννημένη το 2011, κατονομάστηκε ως ένα από τα επτά δισεκατομμυριοστά μωρά στον κόσμο.
Η μαμά της δεν είχε ιδέα τι επρόκειτο να συμβεί. Δεν περίμενε καν να γεννήσει εκείνη την ημέρα. Μετά από επίσκεψη σε γιατρό, την έστειλαν για επείγουσα καισαρική τομή.
Η Oishee έφτασε ένα λεπτό μετά τα μεσάνυχτα, περιτριγυρισμένη από τηλεοπτικά συνεργεία και τοπικούς αξιωματούχους να γέρνουν ο ένας πάνω στον άλλο για να τη δουν. Η οικογένεια ήταν έκπληκτη, αλλά ευχαριστημένη.
Ενώ ο πατέρας της ήλπιζε για ένα αγόρι, τώρα είναι ευτυχισμένος με τις τρεις σκληρά εργαζόμενες, έξυπνες κόρες του. Η μεγαλύτερη είναι ήδη στο πανεπιστήμιο και η Oishee είναι αποφασισμένη να γίνει γιατρός. «Δεν είμαστε τόσο ευκατάστατοι και ο Covid έχει κάνει τα πράγματα πιο δύσκολα», λέει. «Αλλά θα κάνω τα πάντα για να κάνω το όνειρό της πραγματικότητα».
Από τότε που γεννήθηκε η Oishee, άλλα 17 εκατομμύρια άνθρωποι προστέθηκαν στον αυξανόμενο πληθυσμό του Μπαγκλαντές.
Αυτή η ανάπτυξη είναι μια μεγάλη ιατρική επιτυχία, αλλά ο ρυθμός με τον οποίο επεκτείνεται το Μπαγκλαντές έχει επιβραδυνθεί πάρα πολύ. Το 1980 η μέση γυναίκα θα είχε περισσότερα από έξι παιδιά, ενώ τώρα λιγότερα από δύο. Και αυτό χάρη στην εστίαση που έχει δώσει η χώρα στην εκπαίδευση. Καθώς οι γυναίκες γίνονται πιο μορφωμένες, επιλέγουν να έχουν μικρότερες οικογένειες.
Αυτό είναι ουσιώδες προκειμένου να κατανοήσουμε πού είναι πιθανό να φτάσει ο παγκόσμιος πληθυσμός. Οι σχετικές προβλέψεις των τριών κύριων φορέων που ασχολούνται με το θέμα – τα Ηνωμένα Έθνη, το Ινστιτούτο Μετρήσεων και Αξιολόγησης Υγείας (IHME) στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον και το Κέντρο IIASA-Wittgenstein στη Βιέννη – ποικίλλουν ανάλογα με τα κέρδη που αναμένουν από την εκπαίδευση.
Ο ΟΗΕ λέει ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός θα κορυφωθεί τη δεκαετία του 2080 στα 10,4 δισεκατομμύρια, αλλά IHME και Wittgenstein πιστεύουν ότι θα συμβεί νωρίτερα – μεταξύ 2060 και 2070, με πληθυσμό λιγότερο από 10 δισεκατομμύρια.
Αλλά αυτά είναι απλώς προβλέψεις. Από τότε που γεννήθηκε η Oishee το 2011 έχουν αλλάξει πολλά στον κόσμο και οι δημογράφοι εκπλήσσονται συνεχώς.
«Δεν περιμέναμε ότι η θνησιμότητα από AIDS θα έπεφτε τόσο χαμηλά, ότι η θεραπεία θα έσωζε τόσους πολλούς ανθρώπους», λέει ο Samir KC, δημογράφος στο IIASA. Χρειάστηκε να αλλάξει το μοντέλο του επειδή η βελτίωση στον τομέα της παιδικής θνησιμότητας έχει μακροπρόθεσμο αντίκτυπο, καθώς τα επιζώντα παιδιά συνεχίζουν και κάνουν τα ίδια παιδιά.
Και έπειτα υπάρχουν οι συγκλονιστικές πτώσεις στη γονιμότητα.
Οι δημογράφοι σοκαρίστηκαν όταν ο αριθμός των παιδιών που γεννιόντουσαν ανά γυναίκα στη Νότια Κορέα μειώθηκε κατά μέσο όρο στο 0,81, λέει ο Samir KC. «Λοιπόν, πόσο χαμηλά θα πάει; Αυτό είναι το μεγάλο ερώτημα για εμάς.»
Είναι κάτι το οποίο όλο και περισσότερες χώρες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν.
Ενώ οι μισοί από τους επόμενους 1 δισεκατομμύριο ανθρύπους θα προέρχονται μόνο από οκτώ χώρες – οι περισσότερες από αυτές στην Αφρική – στις πιο πολλές χώρες το ποσοστό γονιμότητας θα είναι χαμηλότερο από 2,1 παιδιά ανά γυναίκα, τον απαρίατητο αριθμός για τη διατήρηση ενός πληθυσμού.
Ο Adnan στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη το 1999, το μωρό υπ’αριθμόν 6 δισ.
Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, έναν από τους πληθυσμούς που μειώνονται πιο γρήγορα στον κόσμο, ο 23χρονος Adnan Mevic το σκέφτεται πολύ αυτό.
«Δεν θα μείνει κανείς για να πληρώσει τις συντάξεις των συνταξιούχων», λέει. «Όλοι οι νέοι θα φύγουν».
Έχει μεταπτυχιακό στα οικονομικά και ψάχνει για δουλειά. Αν δεν βρει, θα μετακομίσει στην ΕΕ. Όπως πολλά μέρη της Ανατολικής Ευρώπης, η χώρα του έχει πληγεί από το διπλό χτύπημα της χαμηλής γονιμότητας και της υψηλής μετανάστευσης.
Ο Αντνάν ζει έξω από το Σεράγεβο με τη μαμά του, Φατίμα, η οποία έχει σουρεαλιστικές αναμνήσεις από τη γέννησή του.
«Συνειδητοποίησα ότι κάτι ήταν ασυνήθιστο επειδή μαζεύονταν γιατροί και νοσοκόμες, αλλά δεν μπορούσα να καταλάβω τι συνέβαινε», λέει η Φατίμα. Όταν έφτασε ο Αντνάν, ο τότε Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Κόφι Ανάν ήταν εκεί για να τον βαφτίσει ως το έκτο δισεκατομμυριοστό μωρό του κόσμου. «Ήμουν τόσο κουρασμένη, δεν ξέρω πώς ένιωθα», θυμάται η Φατίμα γελώντας.
Ο Αντνάν και η μαμά του ξεφυλλίζουν άλμπουμ φωτογραφιών. Σε μία από αυτές, ένα μικροσκοπικό αγόρι κάθεται μπροστά από μια γιγάντια τούρτα, πλαισιωμένο από άντρες με κοστούμια και στρατιωτικά ρούχα. «Ενώ άλλα παιδιά έκαναν πάρτι γενεθλίων, εμένα με επισκέπτονταν πολιτικοί», λέει ο Adnan.
Υπήρχαν όμως και προνόμια. Το ότι ήταν το έκτο δισεκατομμυριοστό μωρό του άνοιξε το δρόμο στο όνειρο να συναντήσει τον ήρωά του, Κριστιάνο Ρονάλντο, στη Ρεάλ Μαδρίτης, όταν ήταν 11 ετών.
Θεωρεί εκπληκτικό το γεγονός ότι σε 23 χρόνια ο παγκόσμιος πληθυσμός έχει αυξηθεί κατά δύο δισεκατομμύρια ανθρώπους.
«Είναι πραγματικά πολλοί», λέει. «Δεν ξέρω πώς θα τα βγάλει πέρα ο όμορφος πλανήτης μας».
Πηγή: BBC
Διαβάστε επίσης:
