Πολύτιμη και μοναδική, ζωντανή πολιτισμική κληρονομιά, δεξαμενές γενετικής βιοποικιλότητας, χαρισματικοί σύντροφοι και ανεκτίμητοι συνεργάτες, οι Ελληνικοί Σκύλοι, λόγω απουσίας πολιτειακής μέριμνας και κυνοτεχνικής παιδείας στα νεότερα χρόνια, καταδικάζονται στην αφάνεια και οδηγούνται με μαθηματική ακρίβεια στην εξαφάνισή τους. Τους παραλάβαμε από τους προηγούμενους, τους οφείλουμε στους επόμενους και πάνω απ’ όλα έχουν κερδίσει το δικαίωμα της ύπαρξής τους, είναι λοιπόν καθήκον μας να μην τους αφήσουμε να χαθούν, τόνισαν οι ομιλητές της Ημερίδας «Οι Ελληνικοί Σκύλοι Που Χάνονται», που διοργάνωσαν το πρωί του Σαββάτου 18 Ιουνίου 2022, οι φοιτητές του Τμήματος Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και η Ομάδα Μελέτης & Μέριμνας για τις Αλωπεκίδες και άλλες αυτόχθονες φυλές σκύλων (Ο.Μ.Μ.Α ΑΜΚΕ), υπό την αιγίδα του Δήμου Λαρισαίων, στο συγκρότημα Γαιόπολις του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στη Λάρισα.
Το στίγμα της Ημερίδας, στην οποία καλωσόριζε μικρούς και μεγάλους το κοκόνι ο Άντι(δοτος), που εικονίζονταν στην αφίσα της, έδωσε η Δημοσιογράφος, Φωτορεπόρτερ και Φοιτήτρια Γεωπονίας-Αγροτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Βασιλική Πασχάλη που συντόνισε την εκδήλωση, λέγοντας χαρακτηριστικά:
«Μαζευτήκαμε εδώ για να ξεχάσουμε για λίγο την 10ετή οικονομική κρίση, την 3ετή υγειονομική κρίση του κορωνοιού, τον πολύμηνο πόλεμο, τις πολύχρονες απειλές πολέμου, την τωρινή ενεργειακή κρίση, την αυριανή επισιτιστική. Μαζευτήκαμε εδώ για να θυμηθούμε τις ρίζες μας που είναι γερές και ζωογόνες και με αυτές να αντλήσουμε στοιχεία θρέψης και καρπόδεσης. Οι ρίζες μας, η πολιτιστική μας κληρονομιά είναι οι λέξεις, τα αρχαία μάρμαρα που μας έκλεψαν, μα και οι ζωντανοί συνοδοιπόροι μας δια μέσου των αιώνων, οι Ελληνικοί Σκύλοι, που δεν πρέπει να αφήσουμε να κλαπούν, ούτε να χαθούν. Μία πρόταση που ο κοινός νους διατυπώνει και η Πολιτεία θα μπορούσε να μεριμνήσει προς αυτή την κατεύθυνση είναι, πως όταν φτάνει στην πόρτα ενός Κυνοκομείου ένα αδέσποτο, να ελέγχεται για τα τυπικά χαρακτηριστικά των Ελληνικών Σκύλων που απειλούνται με εξαφάνιση και αν πληροί τα παραπάνω, να υπάρχει άμεση επικοινωνία με την ΟΜΜΑ. Έτσι με μία κίνηση θα μπορούσαν να λυθούν δύο προβλήματα, της υιοθεσίας των αδέσποτων και της ενίσχυσης της βιοποικιλότητας.»
Την σπουδαιότητα αυτής της βιοποικιλότητας και της Ημερίδας υπογράμμισε και ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος & Ενέργειας κ. Γιώργος Αμυράς, ο οποίος σε συνέντευξη που έδωσε στην κα Πασχάλη όταν παραβρέθηκε πριν λίγες μέρες στην εκδήλωση της Περιφέρειας Θεσσαλίας για την παραλαβή σκύλων εκπαιδευμένων να εντοπίζουν φόλες, είπε μεταξύ άλλων ότι:
«Οι Ελληνικές αυτόχθονες φυλές ζώων είναι ένας σημαντικότατος κρίκος της βιοποικιλότητας που αυτός ο ευλογημένος τόπος διαθέτει. Επομένως η διατήρησή τους είναι ένας πάρα, πάρα πολύ σημαντικός παράγοντας για την ισορροπία των οικοσυστημάτων και σαφέστατα εκδηλώσεις, ημερίδες και πρωτοβουλίες που συντείνουν προς αυτή την κατεύθυνση είναι ευπρόσδεκτες.»
Στα 30 χρόνια που βρίσκομαι στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας τόνισε ο Πρύτανης κ. Ζήσης Μαμούρης, είναι η πρώτη φορά που διοργανώνεται Ημερίδα με τέτοιο θέμα και αυτό με συγκινεί ιδιαίτερα ως γενετιστή, αλλά και ως ένθερμο υποστηρικτή του τμήματος Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής, ενός εξαιρετικού τμήματος που η διοίκηση στηρίζει και θα στηρίζει, ώστε να συνεχίσει να διαπρέπει. Συγχαίρω τους διοργανωτές για την εξαιρετική ιδέα της συγκεκριμένης Ημερίδας και θέλω να υπογραμμίσω ότι τις επόμενες δεκαετίες θα γίνει επιτακτική η ανάγκη διατήρησης της βιοποικιλότητας του ζωικού κεφαλαίου, την οποία έχει θέσει και ως πυλώνα της η ΕΕ, καθώς χάνοντας την βιοποικιλότητα, χάνουμε το γενετικό υλικό και πολλά στοιχεία των ιδιοτήτων των ζώων.
Στην ευχάριστη έκπληξη του πρωτόγνωρου θέματος που διαπραγματεύεται η Ημερίδα, στο έργο από πλευράς τους και στην θετική διάθεση συνεργασίας σύμφωνα με την νομοθεσία, αναφέρθηκαν ο αντιδήμαρχος Δήμου Λαρισαίων, Γιάννης Αλεξούλης και η διευθύντρια του Κυνοκομείου Λάρισας, Βάια Σπηλιώτη.
Στην συνέχεια ο Καθηγητής και Πρόεδρος του τμήματος Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής κ. Δημήτρης Καντάς, αφού ευχαρίστησε τους παρευρισκόμενους, τόνισε τη σημασία της διοργάνωσης μιας τέτοιας ημερίδας από την ΟΜΜΑ και τους φοιτητές του τμήματος, γεγονός που δείχνει όχι απλά τη δίψα για μάθηση, αλλά και την αναζήτηση και εμβάθυνση στους τομείς της επιστήμης που θα υπηρετήσουν. Στη συνέχεια αναφέρθηκε στην σημασία που έχει το τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής τόσο για το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, όσο και για την Περιφέρεια και τη Χώρα, αλλά και στην αυξημένη ζήτηση επιστημόνων ειδικευμένων στη ζωική παραγωγή, με αποτέλεσμα την γρήγορη απορρόφηση από την αγορά εργασίας.
«Η σημασία των αυτόχθονων φυλών για την βιωσιμότητα του παραγωγικού τομέα» ήταν το θέμα της ομιλίας του Επίκουρου Καθηγητή του τμήματος Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής κ. Θεμιστοκλή Γιαννούλη, ο οποίος αναφέρθηκε στη βιοποικιλότητα και τους παράγοντες που την επηρεάζουν, στη σημασία διατήρησης της γενετικής ποικιλότητας, τόσο λόγω της κλιματικής αλλαγής αλλά και της επισιτιστικής επάρκειας και ολοκλήρωσε με την κατάθεση προτάσεων, όπως: 1ον Εκτενή μελέτη αυτόχθονων φυλών σε γονιδιωματικό επίπεδο, 2ον Αποκάλυψη μοριακών μηχανισμών που σχετίζονται με την προσαρμογή, 3ον Ελεγχόμενες διασταυρώσεις με άλλες φυλές για γενετικό εμπλουτισμό και 4ον Δημιουργία τραπεζών διατήρησης γενετικού υλικού αυτόχθονων φυλών για μελλοντική χρήση.
Την επιτακτική ανάγκη της δημιουργίας δεξαμενής γενετικού υλικού, ως συνεργασία της ΟΜΜΑ ,του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Συλλόγων-Φορέων, ώστε να διαφυλαχθεί η επιβίωση των ελληνικών φυλών σκύλων επισήμανε η κεντρική ομιλήτρια της Ημερίδας, διεθνής κριτής μορφολογίας σκύλων, συγγραφέας και ιδρυτικό μέλος της, κα ΜαρίαΓκινάλα. Η κα Γκινάλα αφού ανάλυσε τα χαρακτηριστικά όλων των Ελληνικών Αυτόχθονων Σκύλων, όπως, η Αλωπεκίς, το Κοκόνι, ο Μολοσσός της Ηπείρου, ο Λακωνικός Σκύλος, ο Ελληνικός Αγριοχοιροθήρας, το Κορδολούρι Σκύρου, ο Σκύλος του Σουλίου, το Κρικελιώτικο, το Κουλουρόσκυλο Τήνου, το Ταμπακόσκυλο, τους Ελληνικοί Ιχνηλάτες και άλλα, υπογράμμισε ότι:
«Περίπου 28 γηγενείς πληθυσμοί σκύλων και μια φυλή γάτας είναι άμεσα απειλούμενοι και άγνωστοι στο πλατύ κοινό. Η επιβίωση, η προστασία και ανάπτυξη αυτών των γηγενών τύπων σκύλων είναι πια στα χέρια μας!
Στο καταστατικό ίδρυσης της νεοσύστατης ΟΜΜΑ αναφέρεται ρητά ότι δεν έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα, όλα τα σκυλάκια που διασώζονται δίνονται δωρεάν στον κηδεμόνα με τσιπ και οδηγίες για την φυλή που ανήκουν και το πώς να τα διαχειριστούν με τον καλύτερο τρόπο . Βασικός στόχος είναι να γίνει η μελέτη του DNA όλων των ελληνικών αυτόχθονων φυλών σκύλων και γάτας από Έλληνες επιστήμονες. Δηλαδή δίνει βάση στην επιστημονική προσέγγιση των φυλών για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Αυτό θα βοηθήσει να απαντηθούν πολλά ερωτήματα που χρόνια τώρα μένουν αναπάντητα στην ελληνική κυνοφιλία, όπως πότε εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στον ελλαδικό χώρο, ποια η σχέση των πρωτόγονων τύπων με την σημερινή εξέλιξη τους, πληροφορίες για τη γονιδιακή τους σύσταση, τις συγγένειες μεταξύ τους και με άλλες φυλές, την ιστορία τους και τους γενετικούς τους πόρους. Χωρίς αυτά τα δεδομένα δεν μπορούμε να καταστρώσουμε ένα συστηματικό πρόγραμμα για την διαχείριση των πληθυσμών και την επιβίωσή τους. Είναι καθήκον και νόμος της Πολιτείας, όπως ορίζει η Διεθνής Συνθήκη για την Βιοποικιλότητα (Νόμος υπ’ αριθ. 2204/1994 ΦΕΚ 59/Α/15-4-1994), να προστατεύει όλους τους αυτόχθονες πληθυσμούς της Ελλάδας, κάτι που αποτελεί συνταγματικό δικαίωμα και υποχρέωση όλων των πολιτών.
Η Πανεπιστημιακή Μελέτη που πιστοποίησε τον πληθυσμό της Αλωπεκίδας και δημοσιεύθηκε το 2013, κατέληξε σε τρία βασικά συμπεράσματα, κοινά για όλους τους Ελληνικούς αυτόχθονες πληθυσμούς: 1ον Την εξαίρεση όλων των Ελληνικών αυτόχθονων φυλών από τις υποχρεωτικές στειρώσεις, γιατί όλοι ανεξαιρέτως είναι άμεσα απειλούμενοι. 2ον Την παροχή κινήτρων στους πολίτες για την διατήρηση αυτών των ζώων. 3ον Την παροχή πληροφόρησης και ενημέρωσης στο ευρύ κοινό και την εισαγωγή σχετικών μαθημάτων και διαλέξεων σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης για την σημασία των γηγενών πληθυσμών και της βιοποικιλότητας για τον πολιτισμό, την οικονομία, και την κτηνοτροφική παραγωγή του τόπου.
Για κάποιες από αυτές τις φυλές είμαστε κυριολεκτικά η τελευταία γενιά που δύναται να κάνει κάτι για την επιβίωσή τους, η ιστορία των οποίων είναι παλαιότερη από την Ακρόπολη και τους Δελφούς!»
Χαιρετισμό απέστειλε ο π. υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, Βουλευτής Ν.Λάρισας του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. κ.Βασίλης Κόκκαλης:
«Χαιρετίζω την σημερινή ξεχωριστή ημερίδα, καθώς ανειλημμένες υποχρεώσεις δεν επέτρεψαν την σημερινή φυσική μου παρουσία .Η διατήρηση των γενετικών πόρων και των εθνικών φυλών ζώων, εξασφαλίζουν τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της Εθνικής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα. Δεδομένου ότι οι εθνικές φυλές ζώων συμπεριλαμβανομένων και των σκύλων, αποτελούν γενετικό απόθεμα αιώνων, η διάσωση τους, η επιβίωση τους, η προστασία και ανάπτυξη γηγενών τύπων παραμένει υποχρέωση και χρέος όλων μας. Συγχαίρω θερμά όλους τους διοργανωτές και συντελεστές, οι οποίοι με τις καταλυτικές τους ενέργειες αναδεικνύουν ένα πολύ σημαντικό τμήμα της ζωντανής εθνικής πολιτισμικής μας κληρονομιάς και εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες της τόσο σημαντικής ημερίδας.»
Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν καθηγητές και φοιτητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, και τίμησαν με την παρουσία τους μεταξύ άλλων, o Πρόεδρος του ΓΕΩ.Τ.Ε.Ε. κ. Δημήτρης Ντογκούλης, ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Κτηνιατρικής & Κριτής Ελληνικού Ποιμενικού κ. Χριστόδουλος Δρίβας, η π.Πρόεδρος του Κυνολογικού Ομίλου Ελλάδας κα Βούλα Παπουτσάνη, ο Πρόεδρος του Ομίλου Φυλής Ελληνικού Ποιμενικού κ. Χριστόδουλος Δρίβας, το μέλος του ΟΦΕΠ, Διευθυντής Λυκείου Δομένικου κ. Αστέριος Φανίκος, ζωοτέχνες, γενετιστές, εκπαιδευτές σκύλων, εκτροφείς και κτηνοτρόφοι, ενώ το catering επιμελήθηκε ο Γυναικείος Συνεταιρισμός «Αντιγονίδες».
