Οι αθλητικές συγκροτήσεις των προσφύγων του 1918 και του 1922 – Ο Α.Σ. Σουρμένων

30 Οκτωβρίου 2021

Χαρακτηριστικό παράδειγμα της δημιουργικής δράσης και της προσφοράς στον αθλητισμό των προσφύγων της Μικράς Ασίας, αποτελεί η ομάδα του Αθλητικού Συλλόγου Σουρμένων. Επισκεφτήκαμε τις εγκαταστάσεις της και η διοίκηση του συλλόγου, μας έδωσε χρήσιμα ιστορικά στοιχεία.

Σπύρος Ξαρχουλάκος αντιπρόεδρος, Bασίλης Βάσσιος πρόεδρος, Καράγιωργας Θανάσης Γενικός Αρχηγός

Αρχικά ήταν η εγκατάσταση στην περιοχή. Το πρώτο κύμα προσφύγων στην περιοχή ήταν αυτό του 1918 αποτελούμενο από Θρακιώτες, ενώ το δεύτερο ήταν Πόντιοι από τη Μικρασιατική καταστροφή του 1922. Η περιοχή λόγω κτημάτων του Χασάν μπέη από την εποχή της τουρκοκρατίας, ονομάζονταν Χασάνι. Σύντομα στην περιοχή δημιουργήθηκαν «δύο κόσμοι». Ο ένας ήταν αυτός των προσφύγων που στεγάστηκαν, όπως συνέβη και σε άλλες περιοχές κάτω από άθλιες συνθήκες, σε σκηνές και παράγκες, μέχρι να προχωρήσει η διαδικασία αποκατάστασής τους, με διανομή οικοπέδων και σταδιακής ένταξης στον κοινωνικό ιστό, ενώ στο Ελληνικό δημιουργήθηκε μία «ζώνη παραθερισμού» των πλουσίων των αριστοκρατικών περιοχών της Αθήνας, που εκεί έφτιαξαν βίλες για τον καλοκαιρινό τους παραθερισμό κοντά στη θάλασσα.Τέσσερις ήταν οι επιλογές τα βήματα των προσφύγων για τη συγκρότησή τους, η κατασκευή εκκλησίας, η κατασκευή σχολείου, η ίδρυση ποντιακού συλλόγου και η ίδρυση αθλητικού σωματείου, βήματα αναγκαία για την κοινωνικοποίησή τους.

**έντονη η αθλητική παρουσία των προσφύγων**

Αρχικά οι Θρακιώτες φτιάχνουν την ποδοσφαιρική ομάδα του Σαρωνικού Χασανίου το 1924 που αγωνίστηκε σαν ανεξάρτητη ομάδα, έξω από επίσημες διοργανώσεις, με φιλικούς αγώνες και συμμετοχή σε τουρνουά και είχε πράσινο χρώμα.

***φωτογραφία της ποδοσφαιρικής ομάδας «Αθλητική Ένωση Κομνηνών», Κομνηνά (Χασάνι) 1935-1939***
Στη φωτογραφία διακρίνονται, από δεξιά, πρώτος με το κουστούμι ο Περικλής Σιταρίδης, τρίτος ο Πρόεδρος της ομάδας Βάρφης. Όρθιοι από αριστερά, δεύτερος ο Κώστας Λούκος, τρίτος με το κασκέτο ο τερματοφύλακας Χωματάς. Καθιστοί από αριστερά, πρώτος ο Βασίλης Αμαραντίδης, δεύτερος ο Δημήτρης Περπερίδης (Τσίφτος), τρίτος ο Παναγιώτης Παντικίδης, τέταρτος ο Γιώργος Εφραιμίδης και τελευταίος δεξιά ο Γιώργος Καράγιωργας. Η παράγκα πίσω ήταν η εκκλησία του Χασανίου που χτίστηκε πρόχειρα μετά την καταστροφή της αρχικής από ανεμοστρόβιλο.

Ακολουθεί η Α.Ε. Κομνηνών, με το όνομα να επιλέγεται λόγω της Κόμνης της Θράκης και με χρώμα το μπλέ.

**και μία γειτονική ομάδα 26-4-1939 εφημ.ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ**

Το σημερινό γήπεδο των Σουρμένων βρίσκεται στην περιοχή που ονομάζονταν Κομνηνά.
Το πρώτο γήπεδο στην περιοχή είχε στη μέση του μία κολόνα, που «συμμετείχε» στους αγώνες, καθώς όποια φάση γίνονταν κοντά της, σήμαινε ότι ο παίκτης έπρεπε να την «ντριπλάρει» και αυτή. Ακολούθως έγινε γήπεδο εκεί που σήμερα είναι ο σταθμός του μετρό «Ελληνικό». Μετά εκεί που είναι η πλατεία των Σουρμένων. Τέλος, δημιουργήθηκε το σημερινό δημοτικό γήπεδο, σε μία περιοχή που είχε δίπλα της ένα ρέμα.

Τα Σούρμενα δημιουργούνται το 1928, ενώ η προϋπάρχουσα Α.Ε. Κομνηνών στις 25-4-1939 φτιάχνει επίσημο καταστατικό και μπαίνει στην ΕΠΣΑ.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1920 η ποδοσφαιρική ομάδα Χασάν (από το Χασάνι όπως προαναφέραμε, συμμετέχει σε αγώνες ομάδων που ανήκουν στο ρεύμα του εργατικού αθλητισμού, στο οποίο έχουμε αναφερθεί αναλυτικά σε προηγούμενες έρευνές μας. Αρκετοί αγώνες φιλοξενούνται και στην περιοχή του Χασανίου.

Στο Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, οι Γερμανοί δημιουργούν ψεύτικο αεροδρόμιο για να ξεγελούν τους συμμάχους και να βομβαρδίζουν στο βρόντο και οι κάτοικοι της περιοχής ξαναγίνονται πρόσφυγες μετακινούμενοι προς Καλλιθέα και Ηλιούπολη για να αποφύγουν τις βόμβες. Στον πόλεμο χάνει το ένα του πόδι ο ποδοσφαιριστής της ομάδας Περικλής Σιταρίδης (πρώτος κάτω αριστερά στη φωτο του Σαρωνικού).

Μεταπολεμικά μετά από συγχωνεύσεις στις αρχές της δεκαετίας του 1960 δημιουργήθηκε η Αθλητική Ένωση Κομνηνών Σουρμένων. Επόμενη συγχώνευση προκύπτει από τις εκτεταμένης κλίμακας παρεμβάσεις της δικτατορίας του 1967-1974, που υποχρεώνει την ομάδα να αγωνίζεται μαζί με την Τερψιθέα.Η μεταπολίτευση, επίσης όπως συνέβη σε αρκετές άλλες περιπτώσεις οδηγεί τα σωματεία να επανέλθουν στην προδικτατορική τους μορφή.

Σήμερα τα Σούρμενα έχουν κόκκινο χρώμα (από το αίμα των ανθρώπων που χάθηκαν στον ξεριζωμό) και μαύρο για το πένθος των χαμένων πατρίδων και έμβλημα το δικέφαλο αετό. Διαθέτουν ανδρική ομάδα ποδοσφαίρου και τμήματα υποδομών, ενώ στο παρελθόν είχαν και τμήμα μπάσκετ που δεν υπάρχει πια.

Δύο φορές το 90-91 και το 2004-2005 κέρδισαν την άνοδο στην τότε Δ’ Εθνική κατηγορία και δύο φορές το 1997 και το 2017 κατέκτησαν το κύπελλο της ΕΠΣΑ.