«Η Παγκόσμια Ημέρα Τροφίμων δεν είναι μόνο μία υπενθύμιση της σπουδαιότητας των τροφίμων για κάθε άτομο στον πλανήτη. Είναι επίσης μία έκκληση για δράση προκειμένου να πετύχουμε την διατροφική ασφάλεια σε όλο τον κόσμο», τονίζει σε μήνυμά του ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
«Σήμερα, σχεδόν το 40% της ανθρωπότητας, περίπου τρία δισεκατομμύρια άνθρωποι, δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να τρέφονται υγιεινά. Καθώς η πείνα, ο υποσιτισμός και η παχυσαρκία αυξάνονται, οι οικονομικές επιπτώσεις της COVID-19 έχουν αυξήσει κατά 140 εκατομμύρια τους ανθρώπους που δεν έχουν πρόσβαση στην τροφή που χρειάζονται. Την ίδια στιγμή, ο τρόπος που παράγουμε, καταναλώνουμε και σπαταλούμε τρόφιμα, έχει βαρύ αντίκτυπο στον πλανήτη. Ασκεί πρωτοφανή πίεση στους φυσικούς μας πόρους, στο κλίμα και στο φυσικό περιβάλλον κοστίζοντας τρισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο», προειδοποίησε ο επικεφαλής του ΟΗΕ.
«Μετατρέψτε τις δεσμεύσεις σε πράξεις»
Τον περασμένο μήνα, οι χώρες-μέλη συμμετείχαν στη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για τα επισιτιστικά συστήματα, η οποία αποτέλεσε ορόσημο για τον μετασχηματισμό των επισιτιστικών συστημάτων παντού, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης (SDGs) έως το 2030.
Ο επικεφαλής του ΟΗΕ υπενθύμισε ότι κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής, «οι χώρες ανέλαβαν τολμηρές δεσμεύσεις» για να καταστήσουν τις υγιεινές δίαιτες πιο προσιτές και προσβάσιμες και τα συστήματα τροφίμων «πιο αποτελεσματικά, ανθεκτικά και βιώσιμα».
«Μπορούμε όλοι να αλλάξουμε τον τρόπο που καταναλώνουμε τρόφιμα και να κάνουμε πιο υγιεινές επιλογές – για εμάς τους ίδιους και για τον πλανήτη μας», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας. «Υπάρχει ελπίδα για τα διατροφικά μας συστήματα».
Αγροδιατροφικό σύστημα
Ένα αγροδιατροφικό σύστημα περιλαμβάνει όλες τις δραστηριότητες που σχετίζονται με την παραγωγή, την επεξεργασία, τη διανομή, την προετοιμασία και την κατανάλωση τροφίμων.
Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) των ΗΠΑ, είναι κάτι στο οποίο παίζουμε ρόλο, κάθε φορά που τρώμε: «Τα τρόφιμα που επιλέγουμε και ο τρόπος με τον οποίο τα παράγουμε, τα προετοιμάζουμε, τα μαγειρεύουμε και τα αποθηκεύουμε, μας καθιστούν αναπόσπαστο και ενεργό μέρος του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί ένα αγροδιατροφικό σύστημα».
Σε ένα υγιές και βιώσιμο αγροδιατροφικό σύστημα, τα ράφια των τοπικών αγορών είναι γεμάτα με θρεπτικά τρόφιμα, αλλά σπαταλώνται λιγότερα και η αλυσίδα εφοδιασμού είναι πιο ανθεκτική σε σοκ, όπως ακραία καιρικά φαινόμενα, αυξήσεις τιμών ή πανδημίες – και όλα αυτά χωρίς να επιδεινώνεται η περιβαλλοντική υποβάθμιση ή η κλιματική αλλαγή.
«Στην πραγματικότητα, τα βιώσιμα αγροδιατροφικά συστήματα παρέχουν επισιτιστική ασφάλεια και διατροφή για όλους, χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές βάσεις, για τις επόμενες γενιές», δήλωσε η γεωργική υπηρεσία του ΟΗΕ. «Οδηγούν σε καλύτερη παραγωγή, καλύτερη διατροφή, καλύτερο περιβάλλον και καλύτερη ζωή για όλους».
Η πείνα να γίνει «πρόβλημα του παρελθόντος»
Ο πρόεδρος του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου (ECOSOC), Κόλλεν Κέλαπαϊλ, σημείωσε ότι η ημέρα αναδεικνύει πώς η αλλαγή νοοτροπίας – μέσω της δύναμης της επιστήμης, της τεχνολογίας και της καινοτομίας, των έξυπνων επενδύσεων και της συνεργασίας – μπορεί να κάνει την πείνα «πρόβλημα του παρελθόντος».
«Ας μην παραβλέπουμε τις δυνατότητες που κρύβονται πίσω από κάθε μεμονωμένη δράση, ώστε να οδηγηθούμε σε ένα μέλλον όπου κανείς δεν θα μένει χωρίς γεύμα και όπου τα διατροφικά μας συστήματα θα συνεργάζονται με τα οικοσυστήματα του πλανήτη μας και όχι εναντίον τους», είπε.
Η Ελλάδα 3η στον κόσμο στη σπατάλη τροφίμων
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, η Ελλάδα κατατάσσεται 3η στον κόσμο στη σπατάλη τροφίμων αφού κάθε κάτοικος πετά 142 κιλά τροφίμων κάθε χρόνο.
Αυτή η κακή συνήθεια έχει και τεράστιο κόστος κάπου 1000-1400 ευρώ τον χρόνο από τα τρόφιμα που καταλήγουν στα σκουπίδια, υπολογίζοντας ότι κάθε κιλό του στοιχίζει 7 ευρώ. Επιπλέον, υπάρχει και η περιβαλλοντική διάσταση αφού τα τρόφιμα καταλήγουν να θάβονται εκλύοντας και θερμοκηπιακά αέρια.
Τα λάθη, σύμφωνα με το ρεπορτάζ του ertnews.gr, εντοπίζονται τόσο στην καταναλωτική κουλτούρα όσο και στις παραγωγικές διαδικασίες των εταιριών που συχνά τοποθετούν πολύ σύντομη ημερομηνία λήξης ενώ τα τρόφιμα παραμένουν κατάλληλα και μετά το πέρας της.
Για την αντιμετώπιση της σπάταλης χρειάζεται στρατηγική. Έτσι πρέπει τα ψώνια να είναι μελετημένα, να επιλέγουμε και τα «άσχημα» λαχανικά που συχνά διατίθενται σε φθηνότερη τιμή, να εξαντλούμε την ημερομηνία λήξης, να κάνουμε δημιουργικό μαγείρεμα με υλικά που περισσεύουν, να καταψύχουμε προϊόντα και να δωρίζουμε τα τρόφιμα που δεν έχουμε σκοπό να χρησιμοποιήσουμε.
Σύμφωνα με τον Αντιπρόεδρο Ελληνικής Εταιρίας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, Γιώργο Ηλιόπουλο, «με αυτούς τους τρόπους μπορούμε να μειώσουμε την σπατάλη τροφίμων κατά νοικοκυριό πάνω από 30-40% που σημαίνει εξοικονόμηση πάνω 400 ευρώ το χρόνο».
Το περίεργο είναι ότι στην Ελλάδα, που κάθε κάτοικος πετά 142 κιλά τροφίμων το χρόνο, το 13% του πληθυσμού βρίσκεται σε επισιτιστική ανασφάλεια, συνολικά 1,4 εκατ. άνθρωποι.
Το Υπ. Περιβάλλοντος φέρνει στη δημόσια διαβούλευση Οδικό Χάρτη για την Κυκλική Οικονομία, όπου θα αντιμετωπίζεται και η σπατάλη τροφίμων σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα. Παράλληλα θα διευκολυνθούν και οι δωρεές τροφίμων σε ευάλωτες ομάδες, έτσι ώστε να μειωθεί η ποσότητα των τροφίμων που καταλήγουν στα σκουπίδια από τα νοικοκυριά, τις λαϊκές αγορές, την εστίαση, τα σουπερμάρκετ και τα ξενοδοχεία.
