Το 1999 ο ΟΗΕ αποφάσισε να ανακηρύξει την 25η Νοεμβρίου, ως Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των γυναικών, με σκοπό να αναδείξει ένα σημαντικό πρόβλημα με παγκόσμια διάσταση: Αυτό της έμφυλης βίας. Η σοβαρότητα του θέματος ενισχύεται ακόμη περισσότερο από τα στοιχεία εκείνα που αναφέρουν ότι: «..Οι γυναίκες 15-44 ετών κινδυνεύουν περισσότερο από βιασμό ή ενδοοικογενειακή βία παρά από καρκίνο, τροχαία ατυχήματα, πόλεμο ή ελονοσία, ενώ το 55%-95% θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας δεν καταγγέλλουν το πρόβλημα.»
«Σε ποιο επίπεδο πιστεύετε ότι συμβάλλει η ανακήρυξη της 25ης Νοεμβρίου, ως Διεθνής Ημέρα Εξάλειψης της βίας κατά των γυναικών;», ρωτήσαμε την Προϊσταμένη του Τμήματος Κοινωνικών Δομών του Δήμου Λαρισαίων, κα Βάσω Δοβλατανιώτη.
«Πρώτα απ’ όλα, οι Παγκόσμιες Ημέρες φέρουν έναν ισχυρό συμβολισμό για σοβαρά ζητήματα όπως είναι αυτό της έμφυλης βίας. Ως συνέπεια, αφυπνίζουν. Με αφορμή τις Παγκόσμιες Ημέρες, οι αντίστοιχες δομές και φορείς έχουν τη δυνατότητα να ενημερώσουν και να ευαισθητοποιήσουν το ευρύ κοινό, μέσα από ένα σύνολο ενημερωτικών δράσεων. Συγκεκριμένα για την 25η Νοεμβρίου, οι συγκεκριμένες δράσεις, μπορούν να αποτελέσουν ένα πολύ ισχυρό μέσο πρόληψης, απέναντι σε φαινόμενα βίας και ενδοοικογενειακής βίας.»
Οι ενημερωτικές αυτές δράσεις πραγματοποιούνται καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου;
«Πλέον ναι. Τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μετά το 2010, έχει δημιουργηθεί ένα πλαίσιο νέων θεσμών και φορέων, σε εθνικό επίπεδο, που συμβάλλει σημαντικά στην πραγματοποίηση αυτών των δράσεων. Η ουσιαστική αρχή έγινε το 2014, όταν τέθηκε σε ισχύ η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, η οποία υπογράφηκε από την ΕΕ το 2017. Είναι το πρώτο διεθνώς νομικά δεσμευτικό κείμενο του είδους του.»
Συγκεκριμένα; Σε ποιους φορείς μπορούν να απευθύνονται οι γυναίκες-θύματα στην πόλη μας;
«Σε κάθε Δήμο της χώρας λειτουργούν συμβουλευτικά κέντρα – υπό την επίβλεψη του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ-ΝΠΙΔ)- στα οποία μπορούν να απευθύνονται θύματα βίας για κάθε είδους υποστήριξη (ψυχολογική, νομική, συμβουλευτική). Επιπλέον, στα αστυνομικά τμήματα όλης της χώρας, έχουν στελεχωθεί γραφεία αντιμετώπισης ενδοοικογενειακής βίας, αποκλειστικά γι’ αυτόν τον σκοπό. Ένα τέτοιο γραφείο υπάρχει πια και στο αστυνομικό τμήμα της πόλης μας.
Σε αυτές τις δομές ανήκει και ο ξενώνας φιλοξενίας γυναικών θυμάτων βίας, στην πόλη μας;
Ναι. Δημιουργήθηκε το 2013, λειτουργεί ως κοινωνική δομή του Δήμου Λαρισαίων, και μπορεί να φιλοξενήσει γυναίκες που κακοποιούνται σωματικά η ψυχολογικά, καθώς και τα παιδιά τους, κορίτσια κάτω των 18 ετών και αγόρια κάτω των 12 ετών.»
Ποια είναι η δυναμική του ξενώνα στη Λάρισα;
«Ο ξενώνας φιλοξενίας του Δήμου Λαρισαίων, αποτελεί πρότυπο καλής πρακτικής στην Ευρώπη. Είναι στελεχωμένος με διοικητικό προσωπικό, αλλά και εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό (ψυχολόγο, παιδοψυχολόγο, κοινωνική λειτουργό), το οποίο υποστηρίζει τις γυναίκες- θύματα και τα παιδιά τους, καθ’ όλη τη διάρκεια της διαμονής τους, αλλά και αφού φύγουν από τον ξενώνα.»
Πόσα άτομα μπορεί να φιλοξενήσει ο ξενώνας;
«Μέχρι 20 τον μήνα. Η φιλοξενία αφορά διάστημα 3 μηνών με δυνατότητα παράτασης. Κατά τη διάρκεια της διαμονής καλύπτονται πλήρως οι βιοτικές ανάγκες των φιλοξενούμενων, παρέχεται απόλυτη ασφάλεια, κοινωνική και ψυχολογική υποστήριξη σε συνεχή βάση, διασύνδεση με φορείς υγείας και παιδείας».
Αν μια γυναίκα θέλει να μείνει περισσότερο διάστημα;
«Κοιτάξτε…Εμάς γενικά ο στόχος μας, μέσω του ξενώνα, και των υπολοίπων δομών, είναι να βοηθούμε τις γυναίκες-θύματα, με ή χωρίς παιδιά, να επανενταχθούν ομαλά στην κοινωνία. Η παραμονή σε ένα χώρο με πολλά άτομα, για μεγάλο διάστημα, μπορεί να αποκτήσει χαρακτηριστικά ιδρυματοποίησης, κάτι που δεν το θέλουμε. Για το λόγο αυτό, ως ξενώνας πραγματοποιούμε πια και πολλές ψυχαγωγικές δράσεις για τις γυναίκες που φιλοξενούνται στη Δομή».
Με ποιον τρόπο μπορεί μια γυναίκα – θύμα να φιλοξενηθεί στον ξενώνα;
«Θα πρέπει να υπάρξει αναφορά-αίτημα στους κοινωνικούς λειτουργούς του Δήμου, από κάποιον φορέα ή την ίδια, οι οποίοι στη συνέχεια αναλαμβάνουν να διαχειριστούν την εισαγωγή στον ξενώνα. Αυτοί οι φορείς μπορεί να είναι είτε το τμήμα ενδοοικογενειακής βίας της αστυνομίας, είτε το Νοσοκομείο, είτε το συμβουλευτικό κέντρο ΚΕΘΙ. Ο ξενώνας, ως Δομή, δεν έχει δικαίωμα να διαπιστώσει την ύπαρξη βίας, αλλά να διαχειριστεί την εκάστοτε παραπομπή – αίτημα για φιλοξενία».
Ποιας ηλικίας είναι κυρίως οι γυναίκες, που «πέφτουν» θύματα βίας;
«Κυρίως γυναίκες μεταξύ 40 έως 55 ετών».
Πως εξηγείται αυτό κατά τη γνώμη σας;
«Διότι είναι συνήθως γυναίκες, οι οποίες έχουν δημιουργήσει οικογένεια, παραμένουν σε έναν φαύλο κύκλο βίας (βία-συγχώρεση-επανάληψη), από τον οποίο είναι δύσκολο να αποχωρήσουν, και για κάποιες από αυτές, γίνεται τρόπος ζωής: Συνήθεια.»
Κατά τη γνώμη σας, ποιο είναι το όριο εκείνο, πάνω από το οποίο μια έντονη συμπεριφορά, αποκτάει χαρακτηριστικά βιαιότητας;
«Είναι πράγματι πολύ λεπτή ισορροπία. Είναι δύσκολο να διαγνωστεί, καθώς το ζήτημα της αντίστασης απέναντι στα φαινόμενα βίας, σε μεγάλο βαθμό σχετίζεται και με τα προσωπικά όρια. Ωστόσο, οι θύτες που ασκούν κάθε μορφής βία στις συντρόφους τους, έχουν κοινά χαρακτηριστικά: Έχουν την τάση να επιβάλλονται, να εξαπολύουν απειλές, να αναγκάζουν ή εξαναγκάζουν το θύμα τους να υπακούσουν. Για μένα, οποιαδήποτε συμπεριφορά μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ψυχική ή τη σωματική υγεία συντρόφου ή παιδιού μέσα σε ένα σπίτι, καταγράφεται ως βίαιη συμπεριφορά.»
Και φυσικά υπάρχουν και διακυμάνσεις στις μορφές βίας.
«Φυσικά…Από τη λεκτική, οικονομική, ψυχολογική μέχρι φυσικά την έσχατη μορφή, την αφαίρεση της ζωής, στην οποία συνήθως ο θύτης οδηγείται «για να ανακτήσει την χαμένη του εξουσία», πάνω στο θύμα. Γι’ αυτό οι περισσότερες γυναικοκτονίες συμβαίνουν στις περιπτώσεις, που οι γυναίκες-θύματα είχαν αποφασίσει να αποχωρήσουν από τη σχέση».
Ποια είναι τα μηνύματα που λαμβάνετε, από τη φιλοξενία τόσων γυναικών στον Ξενώνα του Δήμου Λαρισαίων;
«Κατά την άποψή μου ελπιδοφόρα… Πρώτα απ’ όλα έχουν αυξηθεί σημαντικά οι καταγγελίες των γυναικών. Επίσης, αρκετές από τις γυναίκες που αποχωρούν από τον ξενώνα, με την υποστήριξη των δομών του Δήμου, έχουν καταφέρει να ανεξαρτητοποιηθούν επαγγελματικά και να αποχωρήσουν από το νοσηρό περιβάλλον. Ωστόσο, αρκετές είναι και οι γυναίκες, που επιστρέφουν στην κοινή εστία με τον θύτη. Σε αυτές τις περιπτώσεις, κάποιες σχέσεις βελτιώνονται. Όμως, κάποιες από αυτές τις γυναίκες επιστρέφουν στον ξενώνα για 2η φορά».
Γιατί πιστεύετε ότι μια γυναίκα επιλέγει να επιστρέψει στον ξενώνα για 2η φορά, αντί να αποχωρήσει από μια νοσηρή σχέση;
«Θεωρώ ότι σε αυτό παίζουν σημαντικό ρόλο τα έμφυλα στερεότυπα: Του στενού και του ευρύτερου κοινωνικού κύκλου. Κατά την άποψή μου, τα έμφυλα στερεότυπα είναι μία από τις κύριες πηγές της έμφυλης βίας.»
Έχουν αυξηθεί οι εισαγωγές γυναικών τα τελευταία χρόνια στον Ξενώνα;
«Είναι σημαντικός ο αριθμός των γυναικών που αναφέρει περιστατικά βίας, κάθε χρόνο και στην πόλη μας. Το 2019 φιλοξενούσαμε 51 άτομα (γυναίκες και παιδιά), το 2020, λόγω πανδημίας, η διαδικασία των εισαγωγών έγινε πολύ πιο δύσκολη οπότε ο αριθμός μειώθηκε, αν και αυξήθηκαν σημαντικά οι καταγγελίες για περιστατικά βίας. Και για το 2022, μέχρι τώρα έχουν ήδη φιλοξενηθεί 30 άτομα.»
Με αφορμή την 25η Νοεμβρίου, υπάρχουν κάποιες σχετικές δράσεις που θα θέλατε να κοινοποιήσετε;
«Πραγματοποιήθηκε ήδη στις 24 Νοεμβρίου από τον Δήμο Τυρνάβου ημερίδα ενημέρωσης για την έμφυλη βία, στην οποία συμμετείχαν και τα στελέχη του ξενώνα μας. Ομοίως, θα συμμετέχουν και σε μια αντίστοιχη ημερίδα που διοργανώνεται από την Επιτροπή Ισότητας του Δήμου Ελασσόνα στις 26 και 27 Νοεμβρίου».
Κυρία Δοβλατανιώτη σας ευχαριστώ πολύ!
Πανελλήνια γραμμή υποστήριξης θυμάτων βίας: 15900
Γραμμή ψυχοκοινωνικής και νομικής στήριξη γυναικών θυμάτων βίας, Λάρισα: 2410 535840
Πληροφορίες: Βάσω Δοβλατανιώτη, Κοινωνική Λειτουργός, Προϊσταμένη του Τμήματος Κοινωνικών Δομών του Δήμου Λαρισαίων
Ελάτε στην ομάδα μας στο viber για να ενημερώνεστε πρώτοι για τις σημαντικότερες ειδήσεις
