Ανταπόκριση Στρασβούργο Κώστας Δαβάνης
Για πρώτη φορά από το 1950 μειώθηκε στα δύο πρώτα χρόνια της πανδημίας, το προσδόκιμο ζωής του παγκόσμιου πληθυσμού. Σύμφωνα με υπολογισμούς στην Ανασκόπηση Πληθυσμού και Ανάπτυξης, κυμάνθηκε στα 0,92 έτη το 2020 και 0,72 έτη το 2021. Από το τέταρτο τρίμηνο του 2021 σημειώθηκε και πάλι ελαφρά αύξηση.
Οι μεγαλύτερες μειώσεις στο προσδόκιμο της ζωής
Έτσι το προσδόκιμο ζωής μειώθηκε κατά περισσότερο από 4 χρόνια σε 8 χώρες. Μεταξύ αυτών ήταν 5 χώρες της Αμερικής όπως το Περού το οποίο έχασε 5,6 χρόνια, η Γουατεμάλα 4,8 χρόνια, η Παραγουάη 4,7 χρόνια, η Βολιβία 4,1 χρόνια και το Μεξικό 4,0 χρόνια. Στην Ευρώπη, η Ρωσία έχασε 4,3 χρόνια, η Βουλγαρία 4,1 χρόνια και η Βόρεια Μακεδονία 4,1 χρόνια.
Οι μικρότερες μειώσεις κάτω των 2 ετών καταγράφηκαν σε χώρες της Ανατολικής Ασίας, της Αυστραλίας, της Νέας Ζηλανδίας και της Δυτικής Ευρώπης, με τη διαχωριστική γραμμή να είναι μεταξύ της Βαλτικής και των Βαλκανίων. Στις ΗΠΑ, η απώλεια ήταν πάνω από 2 χρόνια.
Αντιθέτως από το 1950 έως το 2019, το παγκόσμιο προσδόκιμο ζωής αυξήθηκε κατά μέσο όρο κατά 0,39 χρόνια κάθε χρόνο, από 45,7 χρόνια σε 72,6 χρόνια. Η μεγαλύτερη αύξηση ήταν 0,7 χρόνια μεταξύ 1964 και 1968, η οποία αποδίδεται σε παγκόσμιες εκστρατείες εμβολιασμού στα παιδιά.
Η COVID-19 επισκίασε έτσι το AIDS. Ενώ η ανοσοανεπάρκεια μείωσε την αύξηση του παγκόσμιου προσδόκιμου ζωής σε 0,2 χρόνια ετησίως μεταξύ 1990 και 1995, δεν υπήρξε ποτέ παγκόσμια μείωση του προσδόκιμου ζωής. Σε ορισμένες περιοχές αυτό ήταν διαφορετικό. Στην Εσβατίνη (πρώην Σουαζιλάνδη), το προσδόκιμο ζωής μειώθηκε κατά 2,10 χρόνια ετησίως στα τέλη της δεκαετίας του 1990.
Οι μεγαλύτερες μειώσεις στην ιστορία
Οι μεγαλύτερες μειώσεις στο προσδόκιμο ζωής από το 1950 ήταν αποτέλεσμα πολιτικών καταστροφών και περιορίστηκαν σε περιφερειακό επίπεδο: Κατά τη διάρκεια του μεγάλου κινεζικού λιμού του 1957-59, που προκλήθηκε από την αναγκαστική κολεκτιβοποίηση της γεωργίας που ξεκίνησε από τον Μάο Τσε Τουνγκ (“Μεγάλο άλμα προς τα εμπρός”), το προσδόκιμο ζωής στην Κίνα μειώθηκε κάτω από 12 χρόνια.
Σύμφωνα με παλαιότερους υπολογισμούς η μαζική δολοφονία του ίδιου του πληθυσμού της από το καθεστώς των «Κρυζ των Χμερ» τα έτη 1975-1978 μείωσε το προσδόκιμο ζωής για τους άνδρες κατά 8,1 χρόνια και για τις γυναίκες κατά 16,7 χρόνια. Σύμφωνα με άλλες μελέτες, η γενοκτονία στη Ρουάντα το 1994 οδήγησε σε μείωση του προσδόκιμου ζωής κατά 5,02 χρόνια στην αφρικανική χώρα. Λιμοί όπως ο πρόσφατος στο Νταρφούρ έχουν μικρή επίδραση στο μέσο προσδόκιμο ζωής σε μια χώρα, καθώς συνήθως επηρεάζονται μόνο ορισμένες περιοχές.
Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι οι αριθμοί που δημοσίευσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για την COVID-19 υποτιμούν το μέγεθος της πανδημίας. Ο ΠΟΥ είχε υπολογίσει 5,4 εκατομμύρια θανάτους στο τέλος του 2021. Το Κέντρο Έρευνας Πληθυσμού της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες καταλήγει με βάση τους υπολογισμούς του, ότι σημειώθηκαν τουλάχιστον 15 εκατομμύρια θάνατοι παγκοσμίως. Ο αριθμός βασίζεται σε στοιχεία θνησιμότητας για περισσότερες από 100 χώρες που δημοσιεύονται τακτικά από τη «Βάση δεδομένων ανθρώπινης θνησιμότητας». Οι ερευνητές προσπάθησαν επίσης να λάβουν υπόψη τις ανακρίβειες από μεμονωμένες χώρες.
