Παρακολουθούμε πλέον με αδιάλειπτη αγωνία και ιδιαίτερη προσοχή, μία προσωπικότητα που ξεδιπλώνεται εμπρός μας ως μία πολυσχιδής αλλά και αινιγματική φιγούρα. Βρίσκουμε σε αυτήν, στοιχεία άκρατου θυμού, ταυτόχρονα όμως μίας παιδικότητας αλλά και μίας θυμώδους αρρενωπότητας. Βλέπουμε το απόλυτα άξεστο να συνδυάζεται με το ακραία επιδέξιο στο αγγελικό πρόσωπο ενός ανθρώπου 24 ετών.
Βλέπουμε με τα μάτια μας, ακούμε με τα αυτιά μας, ωστόσο το συναίσθημα μας, δεν αποκωδικοποιεί με επάρκεια ή και με αυτοκαθησυχασμό όσα αντιλαμβάνεται και προσλαμβάνει. Δεν μπορούμε να τοποθετηθούμε μέσα μας, διχαζόμαστε. Γιατί;
Η Ειρήνη Μουρτζούκου δείχνει να υπηρετεί πολλές πτυχές του εαυτού της. Δείχνει να έχει στοιχεία κοινωνιοπάθειας (αντικοινωνικής διαταραχής προσωπικότητας), στοιχεία μετατραυματικού στρες, ναρκισσιστικά στοιχεία αλλά και εκείνα μίας πολύ χειριστικής προσωπικότητας. Ο λόγος της είναι άκρως χειριστικός, πληροί όλα τα κριτήρια του λεγόμενου gaslighting, δηλαδή μεθόδου χειραγώγησης του άλλου μέσω κάποιων τεχνοτροπιών οπως πχ. να εκτρέπω το θέμα, να τριγωνίζω τη συζήτηση, να υποτιμώ την ανάγκη του άλλου, να επικαλούμαι υποτιθέμενα κενά μνήμης και σχετικά. Πρόσφατα ακούσαμε για απάτες, κλοπές και παραβατική συμπεριφορά. Την είδαμε να κλαίει γοερά για την αποδοχή της μητέρας της σε τηλεοπτική εκπομπή, διαπιστώσαμε μία εντονη σεξουαλικότητα σε φωτογραφίες των social media, αλλά κυρίως, αντιμετωπίσαμε μία γυναίκα ως παιδί, μία μάνα ως γυναίκα, ένα παιδί ως άρρεν στη συμπεριφορά και ένα άρρεν που σχεδόν ξεχνάς πως εμπεριέχει θηλυκότητα. Αυτά, όλα μαζί σε ένα χαρακτηριολογικο κοκτέιλ που αφήνει προβληματισμούς ακόμη και στους πιο έμπειρους ειδικούς της ψυχικής υγείας.
Κρατούμε το ιστορικό μίας βαθιάς εναντιωματικότητας (χρήση ψεμάτων, εξαπάτησης) αλλά και ακόμη περισσότερο, μίας πιο αδιαπραγμάτευτης αποσύνδεσης καθώς η ίδια δείχνει καθολικά αποκομμένη από την ενσυναίσθηση (παράγωγο της αντικοινωνικής συμπεριφοράς) πράγμα που καταδεικνύει την πορεία μίας ολόκληρης κοινωνίας. Ίσως τελικά το στοίχημα της κοινωνίας, πρέπει να είναι πρωτίστως η επαφή με έναν αληθινό εαυτό και όχι απλώς μία φροντιστική μέριμνα για το μέλλον. Η αυθεντικότητα του χαρακτήρα χρίζεται στη βιβλιογραφία ως μία από τις πιο σημαντικές παραμέτρους της ψυχικής μας υγείας.
Η Ειρήνη Μουρτζούκου εμφανίζει άμυνες όταν ζορίζεται, άμυνες επιθετικές όταν μετατρέπεται σε κάποιον με οργή, άμυνες παθητικές όταν κρατάει τη σιωπή ως όπλο για να αναγκάσει τον άλλον να την «κυνηγήσει» όπως θα αναζητούσε ένας γονέας το ‘χαμένο’ παιδί του αλλά και άμυνες αποσυνδετικές όταν η φράση «Δε θυμάμαι» γίνεται αυτοματοποιημένα και σταθερά φράση αντίστασης για οτιδηποτε ρεαλιστικό γύρω της. Όλο αυτό, μοιάζει με κυνήγι φαντασμάτων και όχι μαγισσών τελικά.
Όσο για την αρχαία τραγωδία, το σύνδρομο της νεκρής μάνας (Andre Green, 1980) που κρούει τον κώδωνα απειλητικά στην κοινωνία μας, γίνεται μία επικίνδυνη κανονικότητα που πρέπει να αναρωτηθούμε μέσα μας, γιατί. Είναι μία από τις πιο θεμελιώδεις πραγματικότητες στην ψυχαναλυτική σκέψη, όταν μία μάνα, νεκρώνει τον εαυτό της ψυχικά προς το παιδί της, και αυτό έχει ως συνέπεια, να μεταδίδεται η σκυτάλη του θανάτου από χέρι σε χέρι, άλλοτε με ένα παγωμένο βλέμμα που δεν χάρηκε ποτέ κι άλλοτε με νεκρά μωρά. Το σύνδρομο της Νεκρής μάνας είναι τελικά η μάγισσα, παιδιά σαν την Ειρήνη το φάντασμα και στο τέλος, όλοι εμείς, θεατές σε σκηνή αρχαίας τραγωδίας.
Δρ. Μπογιατζή Χριστίνα, Παιδοψυχολόγος ΜΑ, Ph.D, Λογοπαθολόγος ΜΑ
