Ο παγκόσμιος πληθυσμός των ανθρώπων που έκλεισαν έναν αιώνα ζωής άγγιξε τους 500.000 το 2015, τετραπλάσιος από το 1990. Εκτιμάται ότι μέχρι το 2050 θα υπάρχουν 3,2 εκατομμύρια αιωνόβιοι σε όλον τον κόσμο, ενώ στο κλείσιμο του αιώνα αναμένεται να έχουν ξεπεράσει τα 19 εκατομμύρια!
Στο πλαίσιο της ίδιας αυξητικής τάσης κινείται και η χώρα μας, στην οποία ζουν αυτήν την στιγμή περισσότεροι από 2600 αιωνόβιοι, ενώ το προσδόκιμο ζωής έχει ξεπεράσει τα 82 έτη.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, ο αριθμός των ανθρώπων άνω των 100 ετών στην Ελλάδα αναμένεται να ξεπεράσει τους 49.000 στο τέλος του αιώνα.
Ποια είναι τα μυστικά της μακροζωίας;
Οι αιωνόβιοι έχουν προσελκύσει το ερευνητικό ενδιαφέρον, στην προσπάθεια κατανόησης των συνθηκών που εξασφαλίζουν μακροζωία.
Η Ικαρία έχει το προνόμιο να είναι μέσα στις πέντε περιοχές του πλανήτη με τους μακροβιότερους κατοίκους. Γι’αυτό και βρέθηκε στο ερευνητικό στόχαστρο της 1ης Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής του ΕΚΠΑ, με επικεφαλής τον καθηγητή Χριστόδουλο Στεφανάδη.
Τα τελευταία 11 χρόνια η μελέτη ΙΚΑΡΙΑ (IKARIA Study), καταγράφει τους παράγοντες που “χαρίζουν” στους κατοίκους της Ικαρίας όχι μόνον μακροζωία, αλλά και ευζωία.
“Το περιβάλλον, η κοινωνικότητα, η συντροφικότητα, ο τρόπος ζωής, τα πανηγύρια με την πολύ στενή επαφή των ανθρώπων, η λιτή διατροφή, ο μεσημεριανός ύπνος, το περπάτημα, η άσκηση είναι στοιχεία που δεν τα βρίσκεις εύκολα σε άλλα μέρη φαίνεται ότι επηρεάζουν την ευζωία των κατοίκων”, λέει μιλώντας στην ΕΡΤ Αιγαίου και στον Γιώργο Βιτσαρά ο κ. Στεφανάδης.
“Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι οι μικρές δόσεις της ραδιενέργειας στο βόρειο τμήμα του νησιού μας. Ενώ ξέρουμε ότι η ραδιενέργεια προκαλεί καρκίνο και άλλες βλάβες φαίνεται ότι πολύ μικρές δόσεις ευνοούν την καλή υγεία. Αυτά τα στοιχεία έχουν καταγραφεί από τον Δημόκριτο”.
Το ertnews μίλησε με μερικούς από τους αιωνόβιους σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας και σας τους παρουσιάζουμε.
Η Ικαριώτισσα «Κυρά» του αργαλειού» έγινε 110 ετών
της Δήμητρας Λαχουρή – ΕΡΤ Βορείου Αιγαίου
H κ. Ιωάννα Πρωίου Δημητριάδου είναι μια από τις μακροβιότερες γυναίκες στον κόσμο καθώς στις 2 Ιουλίου του 2021 κλείνει τα 110 χρόνια.
Γεννήθηκε το 1911 στις Ράχες Ικαρίας, είναι μητέρα τριών παιδιών και γιαγιά με πέντε εγγόνια και ένα δισέγγονο.
Ήταν το 12ο μεταξύ δεκατριών παιδιών. Και εκείνο που την ξεχώριζε από νωρίς ήταν το πάθος και η αγάπη της για ζωή.
Την διακρίνει η δύναμη ψυχής γιατί κατάφερε να ξεπεράσει όλες τις δυσκολίες που βρέθηκαν στον δρόμο της και σήμερα μοιράζεται μαζί μας το μυστικό της μακροζωίας.
Να μην τα παρατάς ποτέ. Να δουλεύεις, να έχεις καλή καρδιά. Να μη ζηλεύεις τίποτα απ’ τον άλλον. Η ζήλεια είναι αρρώστια, τονίζει.
Η μητέρα της ήταν από τις καλύτερες υφάντρες του νησιού και της έμαθε από τα 15 της χρόνια την υφαντική τέχνη την οποία δεν εγκατέλειψε ούτε καν στον πόλεμο. Αγάπησε τόσο πολύ τον αργαλειό που άργησε να παντρευτεί. Στα 30 της χρόνια αποφάσισε να δεσμευτεί και να κάνει οικογένεια.
Πέρασε πολλές δυσκολίες. Με τον άντρα της γύρισαν όλη την Πελοπόννησο… «Φθάσαμε μέχρι το Ταϋγετο για να μπορέσουμε να ζήσουμε» μας εξομολογείται.
Στην Ικαρία δημιούργησε το «Το σπίτι του Αργαλειού» και κάθε καλοκαίρι μαθαίνει στα παιδιά πώς να υφαίνουν.
Αγαπά τη ζωή και κυρίως τη ζωή στην Ικαρία που της λείπει τόσο πολύ, καθώς λόγω της πανδημίας παραμένει στην Αθήνα. Είναι ωραία η Ικαρία, μας λέει με τα έθιμα της, τα πανηγύρια της, τους ανθρώπους της.
Παρά τα 110 χρόνια ζωής που κουβαλά στις πλάτες της η κ. Ιωάννα έχει πλήρη διαύγεια, ενώ η βιολογική της κατάσταση είναι καλή. Θυμάται με λεπτομέρειες τη ζωή της όπως θα ακούσετε από την τηλεφωνική επικοινωνία που είχαμε μαζί της λίγο πριν από τα γενέθλιά της, την Δευτέρα 28 Ιουνίου 2021.
Θανάσης Πανδίρης, ετών 101 από τον Έβρο
της Μαρίας Μανάκα – ΕΡΤ Ορεστιάδας
«Μια ζωή που δεν έχει άκρη, που πάει όπως την πας», έζησε ο κυρ Θανάσης Πανδίρης από το Αμόριο Έβρου, που αισίως πάτησε τα 101 χρόνια.
Με τα καλά και τα άσχημα, την πείνα, τους πολέμους, τις ζημιές, που του “κέρασε” η ζωή και μια φιλοσοφία που τον κρατά όρθιο γιατί όπως λέει, «η στενοχώρια και το γλέντι πάνε μαζί! Θα διαλέξεις και θ΄αντέξεις».
Χρόνια στα έγκατα της γης, βγάζοντας κάρβουνο στο Βέλγιο και λιώνοντας σίδερο στην Ελβετία, όλα, για να κτίσει ένα σπιτάκι στο χωριό.
Μόνος από νωρίς, έχασε παιδιά και σύζυγο, αλλά βράχος γιατί «τα δύσκολα της ζωής ξεχνιούνται όταν έρθει το καλό»!
Μετρημένος στον τρόπο που αντιμετωπίζει τα συμβαίνοντα. Χωρίς άγχος, χωρίς πανικό, έδινε λύσεις, πάντα μπροστά από την εποχή του.
Γνώστης της επικαιρότητας, με θάρρος δηλώνει πως δεν φοβάται την αρρώστια (κορονοϊό), ελπίζοντας πως όλα θα στρώσουν σύντομα.
Λιτοδίαιτος και ολιγαρκής στην διατροφή του. Ελίτσες, τραχανάς αλλά και κρεατάκι για να στυλώνεται, όλα σε μισή μερίδα!
Σήμερα απολαμβάνει την φροντίδα της εγγονής του, ζώντας σαν άρχοντας στο σπιτικό της, με ένα χαπάκι να τον συντροφεύει, για τη “φωτιά” που έχει στο στομάχι του, αλλά και με την πεποίθηση ότι θα ήταν «ξοφλημένος», αν κατέληγε να ζει στο Γηροκομείο.
Κάθε επέτειο γενεθλίων τον βρίσκει με λιγότερη ακοή και αδυναμία στην κίνηση. Όμως δεν απελπίζεται. Στέκει δυνατός για να τα βγάλει πέρα, γιατί ελπίζει μια μέρα να επιστρέψει στο χωριό και την εκκλησία που υπηρέτησε χρόνια!
Εύχεται υγεία και ομόνοια στον κόσμο, γιατί μόνο το χρήμα ποτέ δεν έφερε την ευτυχία!
Δημήτρης Σκανδάλης, ετών 103 από την Άρτα
του Βασίλη Παππά – ΕΡΤ Ιωαννίνων
Είναι ο Δημήτρης Σκανδάλης από την Άρτα, ετών 103, που νίκησε τον χρόνο, καθότι παραμένει ακμαίος, δυνατός, μετέχοντας ακόμα και σήμερα στην κοινωνική ζωή της πόλης.
Η πανδημία ήταν αυτή που στέρησε την επικοινωνία με τους φίλους του και συμπατριώτες, διότι πριν την εξάπλωση του κορονοϊού έπινε καθημερινά το καφεδάκι στην αγαπημένη του κεντρική πλατεία της πόλης, συζητούσε με την παρέα του θέματα της τρέχουσας τοπικής και πανελλαδικής επικαιρότητας, χωρίς να εξαιρείται η πολιτική. Ποτέ δεν έχασε τα ενδιαφέροντά του και ποτέ δεν εγκατέλειψε την προσοχή του από την αυτοδιοίκηση, την οποία υπηρέτησε με πάθος και αφοσίωση.
Ο Δημήτρης Σκανδάλης υπήρξε για 17 χρόνια πρόεδρος του χωριού του Καστανιά, που συνεχίζει να επισκέπτεται κάθε καλοκαίρι, αλλά και γραμματέας της κοινότητας επί σειρά ετών. Σήμερα διαμένει στην πόλη της Άρτας κοντά στα οικογένεια της κόρης του. Χάρη στην έντονη δραστηριότητα στον χώρο της αυτοδιοίκησης είχε εκλεγεί Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Διατελεσάντων Προέδρων Κοινοτήτων, όπως και πρόεδρος του Συλλόγου διατελεσάντων προέδρων Κοινοτήτων της Άρτας, θέση που διατηρεί μέχρι σήμερα. Όταν τον ρωτήσαμε για τον αριθμό των μελών, απάντησε: «Οι περισσότεροι έχουν πεθάνει».
Μπορεί κανείς να μιλά ώρες ατέλειωτες μαζί του και μέσα από την πλήρη διαύγεια που τον διακρίνει, την καθαρή και σταθερή φωνή, τον χειμαρρώδη λόγο, το χάρισμα της επικοινωνίας, το πείσμα για ζωή, να σε μεταφέρει σε παλαιότερες εποχές που δεν ήταν και τόσο εύκολες. Όπως για παράδειγμα πόλεμοι που έζησε, η φροντίδα της οικογένειας, η καθημερινή βιοπάλη, ο αγώνας να σταθούν όρθιοι. Όμως τα κατάφερε και νιώθει υπερήφανος για τους γιους του που ο ένας είναι γιατρός και ο άλλος δικηγόρος (στην Αθήνα και οι δύο), ενώ η κόρη του διαμένει στην Άρτα. Και υπερηφανεύεται διπλά διότι η παράδοση συνεχίζεται, καθότι «έξω» όπως λέει «πέντε δικηγόρους», εννοώντας εγγονές και εγγονούς. Το πιο σημαντικό είναι ότι τα παιδιά και τα εγγόνια του ξεκινούν την ημέρα τους με την πρώτη «καλημέρα» στον πατέρα και παππού, κι αυτό είναι που τού χαρίζει δύναμη. Τους νιώθει όλους κοντά του να τον περιβάλλουν με στοργή και αγάπη, κάτι που αποδίδει στην μακροζωία και μακροημέρευσή του.
Όσο για την διατροφή τήν προσέχει μεν αλλά «όλα με μέτρο» όπως τονίζει.
Ο Δημήτρης Σκανδάλης ήταν από τους πρώτους που προσήλθε για εμβολιασμό (21 Ιανουαρίου 2021), κάνοντας και τις δύο δόσεις. Μιλώντας στην ΕΡΤ Ιωαννίνων όταν είχε προσέλθει για εμβολιασμό, εξέφρασε την επιθυμία να μάς γνωρίσει από κοντά, κάτι που πρόκειται να γίνει τώρα που χαλάρωσαν τα μέτρα για τον περιορισμό της πανδημίας. Μετά την συνέντευξη αυτή διατηρεί ζωντανή την επικοινωνία μαζί μας, παίρνοντάς μας τηλέφωνο σε τακτά χρονικά διαστήματα, ένδειξη κι αυτό του ενδιαφέροντός του για δίψα για ζωή.
Έναν αιώνα και τρία χρόνια κουβαλά ζωντανό στην ψυχή του ο αειθαλής Δημήτρης Σκανδάλης και πραγματικά υποκλινόμαστε στη δύναμη και την φρεσκάδα που αποπνέει, την οποία και μεταδίδει σ’ όλους μας.
Πανταλός Ανδρόνικος, ετών 100 από την Κρήτη
του Δημήτρη Καρυωτάκη – ΕΡΤ Ηρακλείου
Ήταν από τους πρώτους Κρητικούς που εμβολιάστηκαν τον περασμένο Ιανουάριο, όταν ξεκινούσε στη χώρα μας, το πρόγραμμα «Ελευθερία».
Ο 100ετής κ. Πανταλός Ανδρόνικος, από τον Φουρφουρά Ρεθύμνου ούτε μια στιγμή δεν το σκέφτηκε να μην κάνει το εμβόλιο και με τη συνδρομή της κόρης του, στις πρώτες κιόλας μέρες του εμβολιαστικού προγράμματος, κατέβηκε από τον Ψηλορείτη και πήγε στο Νοσοκομείο Ρεθύμνου, για το εμβόλιο, δίνοντας το πιο τρανταχτό παράδειγμα και στους νεώτερους για να ακολουθήσουν τα βήματα του!
Ο Ανδρόνικος Πανταλός είναι πρότυπο αρχέτυπου κρητικού. Για χρόνια βοσκός, ανεβοκατέβαινε τον Ψηλορείτη σαν το… κριάρι, κάτι που φαίνεται πως αποτελεί το ελιξίριο για τη ζωή!
Ξυπνά πρωί και μ’ ένα ποτήρι γάλα, θα διαβάσει – χωρίς γυαλιά όπως μας διαβεβαιώνει ο γιος του, δεν τά ‘βαλε πότε στη ζωή του- τα αγαπημένα του ιστορικά βιβλία. Σπάνια τρώει κρέας και τρέφεται κυρίως με όσπρια, κι εξακολουθεί να είναι και σήμερα αδύνατος και λιτοδίαιτος όπως στα πρώιμα χρόνια της ζωής του.
Και εκτός από πρότυπο κρητικής διατροφής ένα ακόμη κλειδί της μακροζωίας του, είναι σύμφωνα με τους δικούς του ανθρώπους, το σταθερό ωράριο στα γεύματα του: πάντα γύρω στη 1.30 το μεσημέρι και λίγο μετά τις 6 για βραδινό.
Επίσης ο αγαπημένος του περίπατος που κάνει ακόμα και τώρα, υπενθυμίζοντας σε όλους μας, πως γερνάς μόνον όταν αφήνεσαι και βάζεις το σώμα σου σε αχρηστία, κάτι που ξορκίζει ο θαλερός Ανδρόνικος!
Ο κ. Ανδρόνικος, με τα δυο παιδιά, τα 4 εγγόνια και τα τέσσερα δισέγγονα, εξακολουθεί να χαίρεται τη ζωή και μέσω του ertnews στέλνει ένα μήνυμα στους συμπατριώτες του, να ακολουθήσουν το παράδειγμα του και να μην το σκεφτούν ούτε στιγμή: πηγαίνετε να εμβολιαστείτε, προστατέψτε τη ζωή σας, αλλά και τους δικούς σας ανθρώπους.
*Για το ρεπορτάζ της Ικαρίας, ευχαριστούμε τον κ. Θοδωρή Παπασιμάκη για την παραχώρηση των video και τον Νάσο Μπράτσο για τις φωτογραφίες.