Σχεδόν 9.500 μίλια από το Κίεβο, η ουκρανική σημαία κυματίζει πάνω από διάσπαρτα κτίρια σε ένα νησί μήκους μισού χιλιομέτρου στην άκρη της Ανταρκτικής που αποτελεί την μοναδική ερευνητική βάση της Ουκρανίας στην περιοχή φιλοξενώντας 12 επιστήμονες, μηχανικούς και προσωπικό υποστήριξης που πλησίαζαν στο τέλος μιας 13μηνης αποστολής όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία. Σύμφωνα με το περιοδικό Wired, το προσωπικό αυτό έχει κολλήσει σε ένα από τα πιο απομακρυσμένα σημεία της Γης, ενώ πίσω στο σπίτι οι φίλοι και η οικογένειά τους κρύβονται σε καταφύγια βομβών ή ετοιμάζονται να πολεμήσουν ενάντια στις ρωσικές δυνάμεις εισβολής.
Οδυνηρά συναισθήματα
«Είναι πραγματικά οδυνηρό να είμαι εδώ ανίκανος να πολεμήσω την κατοχή της πατρίδας μου», είπε ο Αντρίι Κιτίρι, αναισθησιολόγος και γιατρός επειγόντων περιστατικών από την Πολτάβα στην κεντρική Ουκρανία. Ως γιατρός της αποστολής, το κύριο καθήκον του είναι να παρακολουθεί τη σωματική και ψυχική κατάσταση των άλλων μελών της ομάδας. Κυρίως η υγεία τους «αντέχει», τόνισε, αλλά μερικές φορές η πίεση της αδυναμίας να βοηθήσουν τους αγαπημένους τους και τη χώρα τους γίνεται δύσκολο να περιοριστεί. «Για κάποιους είναι σχεδόν αφόρητο. Μερικές φορές το άγχος είναι τόσο δυνατό που χρειάζεται να βοηθήσω τους συναδέλφους μου με φάρμακα για να ομαλοποιήσουν την αρτηριακή πίεση ή την αϋπνία».
Ο ίδιος αισθάνεται απελπισμένος και θέλει να επιστρέψει στην Ουκρανία και να βοηθήσει να υπερασπιστεί τη χώρα του. «Πιστεύω ότι θα ήμουν πολύ πιο χρήσιμος να περιθάλψω τους τραυματίες σε χειρουργείο ή σε ΄χώρους έκτακτης ανάγκης ή στο χωράφι», είπε χαρακτηριστικά. Όμως ο γιατρός που επρόκειτο να τον αντικαταστήσει στο πλαίσιο της επόμενης αποστολής αγωνίζεται τώρα στην Ουκρανία με αποτέλεσμα να χρειαστεί να περάσει άλλον ένα χρόνο στην Ανταρκτική. «Αισθάνομαι ότι είναι καθήκον μου να μείνω εδώ αν δεν υπάρχει κανείς να έρθει».
Η επικοινωνία με τις οικογένειες τους
Ο Μάρτιος είναι το τέλος του καλοκαιριού της Ανταρκτικής, με τη θερμοκρασία στο να κυμαίνεται γύρω στους μηδέν βαθμούς Κελσίου. Σε κανονικούς καιρούς, οι καλοκαιρινοί μήνες θα σήμαιναν επισκέψεις από τουρίστες που έρχονται για να παρακολουθήσουν πιγκουίνους και να επισκεφτούν το μπαρ με ξύλινη επένδυση της βάσης. Αλλά τώρα η ατμόσφαιρα στη βάση είναι πολύ πιο σοβαρή, είπε ο Άντον, βιολόγος από το Χάρκοβο, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ουκρανίας. «Ο συνηθισμένος τρόπος ζωής που έχει αναπτυχθεί για ένα χρόνο ζωής σε μια μικρή αυτόνομη ομάδα έχει αλλάξει. Πρακτικά δεν περνάμε τον ελεύθερο χρόνο μαζί», είπε. Τις περισσότερες φορές, ο ίδιος και οι συνάδελφοί του είτε εργάζονται, είτε διαβάζουν ειδήσεις είτε διατηρούν επαφή με τα αγαπημένα τους πρόσωπα στο σπίτι.
«Η φυσική απόσταση δεν με μετατρέπει σε ξένο γιατί εξακολουθώ να είμαι συνδεδεμένος με την Ουκρανία με ψυχικούς δεσμούς: την οικογένειά μου, τους φίλους μου, τους συναδέλφους μου, τις αναμνήσεις μου και τις φιλοδοξίες μου», τόνισε ο Κιτίρι.
Αν και απέχει σχεδόν 10.000 μίλια από το σπίτι, ο Άντον νιώθει επίσης συνδεδεμένος με την οικογένεια και τους φίλους του στο Χάρκοβο. «Επικοινωνούμε μέσω Διαδικτύου. Είναι ασφαλείς. Μένουν σε καταφύγια, μερικές φορές είναι στο σπίτι», λέει. Το Χάρκοβο, στα βορειοανατολικά της Ουκρανίας, έχει δεχτεί έντονους βομβαρδισμούς από τις ρωσικές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων επιθέσεων σε μη στρατιωτικά κτίρια και οι εισβολείς προσπαθούν να καταλάβουν την πόλη».
Αναμένονται νέες αφίξεις
Στο ερευνητικό κέντρο αναμένονται σύντομα και νέες αφίξεις. Στις 28 Ιανουαρίου, ένα ουκρανικό ερευνητικό σκάφος που ονομάζεται Noosfera αναχώρησε από το λιμάνι της Οδησσού, με προορισμό την Ανταρκτική. Το πλήρωμα του πλοίου έχει πλήρη επίγνωση της κατάστασης που εκτυλίσσεται πίσω στο σπίτι καθώς ταξιδεύει στον Ατλαντικό. «Από την αρχή του πολέμου, η ατμόσφαιρα στο Noosfera έχει σίγουρα αλλάξει. Το πλήρωμα έχει γίνει πιο στοχαστικό, πιο σοβαρό, αλλά παρά την κατάσταση στη χώρα, κάνουν τη δουλειά τους και προσπαθούν να παραμείνουν θετικοί», λέει ο Πάβελ, ο καπετάνιος του. Ο Αντρίι, ένα από τα μέλη του πληρώματος στο πλοίο λέει ότι παραμένει σε επαφή με την οικογένειά του πίσω στην Ουκρανία μέσω τηλεφωνικών κλήσεων. «Είναι ασφαλείς, αλλά βρίσκονται υπό συνεχή πίεση και φοβούνται».
Δεν είναι ακόμη σαφές πότε οι επιστήμονες και το προσωπικό υποστήριξης στον σταθμό Βερντάσκυ θα μπορέσουν να επιστρέψουν στην Ουκρανία. Μερικοί ερευνητές που επρόκειτο να πάνε σε επερχόμενες αποστολές έχουν παγιδευτεί σε πόλεις της Ουκρανίας κάτω από ρωσικούς βομβαρδισμούς, λέει ένας υπεύθυνος Τύπου στο Εθνικό Επιστημονικό Κέντρο της Ουκρανίας: «Μερικοί από την ομάδα είναι εγκλωβισμένοι στο Κίεβο και κάποιοι από την ομάδα είναι κλειδωμένοι στο Χάρκοβο».
Όταν φτάσουν πάντως στο σπίτι, τα μέλη της εικοστής έκτης ουκρανικής αποστολής θα επιστρέψουν σε μια χώρα που θα αλλοιωθεί για πάντα από τη ρωσική εισβολή. Από χιλιάδες μίλια μακριά παρακολουθούν και ελπίζουν. «Θέλω να πιστεύω ότι θα επιστρέψω σε μια ελεύθερη Ουκρανία», κατέληξε ο Αντριι.
Επιμέλεια, Ανταπόκριση Στρασβούργο Κώστας Δαβάνης
