Σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από ψηφιακά εργαλεία και υπενθυμίσεις για κινητά, τα τυπωμένα ημερολόγια έχουν διατηρήσει τη γοητεία και τη λειτουργικότητά τους. Ατζέντες για την τσάντα, επιτραπέζια ή για τον τοίχο, τα ημερολόγια είναι η αγορά των ημερών ακόμα και αν ό,τι θέλουμε να βρούμε υπάρχει πλέον στο κινητό μας.
Ειδικά αυτά που αποτελούν συλλεκτικές εκδόσεις από διάφορους πολιτιστικούς οργανισμούς και συλλογικότητες…
Μια πρακτική πολιτιστικής επικοινωνίας που συνεχίζουν να υιοθετούν τα μεγάλα μουσεία και οι πολιτιστικοί φορείς σε όλο τον κόσμο. Τα ημερολόγια του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου είναι ένα πιο τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα στην ελληνική επικράτεια. Δεν είναι μόνο μια πρακτική που επαναλαμβάνεται, μία παράδοση που γίνεται θεσμός. Είναι ένα statement. Και για όσους λοιδορούν τη χρήση αγγλικών λέξεων μέσα σε ένα κείμενο, είναι μια δήλωση. Το θέμα που κάθε χρόνο επιλέγουν για το ημερολόγιό τους δεν είναι τυχαίο· είναι ένα σχόλιο τόσο πάνω στον χρόνο που περνάει όσο και στο συγκεκριμένο ιστορικοχρονικό πλαίσιο.
Φέτος, στη Λάρισα, έχουμε την τύχη να έχουμε δύο τέτοιες εκδόσεις στα χέρια μας. Δύο σπάνια συλλεκτικά ημερολόγια ανάδειξης της ιστορικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Κάτι που θα μείνει στα σπίτια των Λαρισαίων.
Μια πρόταση για ένα ιδιαίτερο δώρο αυτές τις εορταστικές μέρες των Χριστουγέννων.
Η πρώτη αφορά αυτό της Δημοτικής Πινακοθήκης Ι.Γ. Κατσίγρα. Πρόκειται για ένα συλλεκτικό επιτραπέζιο ημερολόγιο με καλλιτεχνική βιβλιοδεσία που είναι αφιερωμένο στο Ελεύθερο Εργαστήρι Εφαρμοσμένων Τεχνών και περιλαμβάνει έργα από παιδιά, μαθητές του εργαστηρίου, κάποιους από τους 13.000 που έχουν παρακολουθήσει μαθήματα εκεί, στην Πινακοθήκη, μέσα στο ίδιο το μουσείο, από τα μέσα της δεκαετίας του ΄80 που δημιουργήθηκε.
Η δεύτερη αφορά ένα ημερολόγιο τοίχου που εξέδωσε ο Όμιλος Φίλων της Θεσσαλικής Ιστορίας, η γνωστή, αγαπημένη και πολύτιμη για το έργο της στην πόλη, Φωτοθήκη Λάρισας. Το φετινό ημερολόγιο είναι αφιερωμένο στα προπολεμικά κτίρια της Κεντρικής Πλατείας και περιλαμβάνει 12 σπάνιες φωτογραφίες από τα πιο σημαντικά κτίρια της πλατείας Θέτιδος, όπως ονομαζόταν τότε.
Της Εύης Μποτσαροπούλου
Τα ημερολόγια δεν είναι απλά «μηχανισμοί» ενημέρωσης και υπενθυμίσεων. Τα ημερολόγια έχουν βοηθήσει την ανθρωπότητα να σηματοδοτήσει το πέρασμα του χρόνου για χιλιάδες χρόνια. Το πρώτο προεκτυπωμένο ημερολόγιο στον κόσμο, με το όνομα “Commercial Diary”, εκδόθηκε το 1812 (!) από τη βρετανική επιχείρηση χαρτικών που τώρα ονομάζεται Letts Filofax Group Ltd.
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2025, Δημοτικής Πινακοθήκης Ι.Γ. Κατσίγρα
Πρόκειται για μία ιδιαίτερα καλαίσθητη έκδοση, με σκληρόδετο εξώφυλλο η οποία περιλαμβάνει έργα μαθητών του Ελεύθερου Εργαστηρίου της Πινακοθήκης, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, και διατίθεται στο Πωλητήριο Δημοτικής Πινακοθήκης Λάρισας – Μουσείου Γ.Ι.Κατσίγρα και σε επιλεγμένα βιβλιοπωλεία της πόλης.
Το ημερολόγιο του 2025 έχει ιδιαίτερη σημασία και ειδικό συμβολισμό για τη Δημοτική Πινακοθήκη Ι.Γ. Κατσίγρα.
Είναι, πρέπει να τονιστεί, το πρώτο που εκδίδεται μετά από πολλά έτη, από τη χρονιά που η Δημοτική Πινακοθήκη μετακόμισε και στεγάστηκε στο κτίριο που όλοι γνωρίζουμε σήμερα. Εκείνο το ημερολόγιο ήταν φυσικά «εισαγωγικό»· εισήγαγε τους Λαρισαίους, και μη, στα έργα της συλλογής Κατσίγρα.
Το φετινό ημερολόγιο, σε επιμέλεια και κειμενογράφηση της Αντιπροέδρου της Πινακοθήκης, Κατερίνας Κόσσυβα, είναι αφιερωμένο στο Ελεύθερο Εργαστήρι και στα παιδιά. Οι μαθητές είναι οι πρωταγωνιστές, καθώς δικά τους έργα έχουν επιλεχθεί από το αρχείο του Εργαστηρίου για να καλύψουν τις 4 θεματικές ενότητες που αφορούν στις 4 εποχές του έτους. Η επιλογή έγινε τους Κατερίνα Κόσσυβα, Μαρίνα Παπουτσή και Σωτήρη Αναγνωστόπουλο που αποτέλεσαν τα μέλη της τριμελούς επιτροπής επιλογής. Πρόκειται για μια παραγωγή της ίδιας της Δημοτικής Πινακοθήκης Λάρισας – Μουσείου Γ. Ι. Κατσίγρα, η οποία, όπως είναι γνωστό έχει μια πλούσια εκδοτική δραστηριότητα, κάτι που δεν είναι καθόλου αυτονόητο, απλό και εύκολο για τους πολιτιστικούς οργανισμούς.
Η απόφαση έκδοσης ενός ημερολογίου μετά από τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα και η θεματική του επιλογή δεν είναι καθόλου τυχαίες. Επιτελούν παράλληλους συμβολισμούς και μεταφέρουν πολλαπλά μηνύματα.
Πιο αναλυτικά, η Δημοτική Πινακοθήκη Ι.Γ. Κατσίγρα εστιάζει έντονα, με μια νέα δράση, στην επικοινωνία και την εξωστρέφεια του πολιτιστικού οργανισμού με το λαρισαϊκό κοινό και συνομιλεί με την ίδια την πόλη.
Το μήνυμα είναι διττό.
Αφενός, ο οργανισμός είναι ένα ζωντανό και ανήσυχο κύτταρο πολιτισμού της Λάρισας που σχεδιάζει και αναπτύσσει στοχευμένες στρατηγικές πολιτιστικής επικοινωνιακής πολιτικής, ενδιαφέρεται να προβάλει τη μεγάλη διαδρομή, το καλλιτεχνικό και εκπαιδευτικό έργο, όπως και τη σημασία της ίδρυσης του Ελεύθερου Εργαστηρίου Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών το 1986 που έχει εκπαιδεύσει μέχρι σήμερα περί τα 13.000 παιδιά Λαρισαίων, καθώς και το συγκριτικό πλεονέκτημα της λειτουργίας του Ε.Ε. μέσα στην ίδια την πολιτιστική υποδομή. «Η λειτουργία του στο χώρο της Πινακοθήκης του προσδίδει αυξημένο κύρος, αφού οι μαθητές του βρίσκονται σε άμεση επαφή με το θησαυρό της συλλογής Γ. Κατσίγρα, της εικαστικής βιβλιοθήκης του, αλλά και με όλες τις μορφές τέχνης που παρουσιάζονται στις περιοδικές εκθέσεις» αναφέρει χαρακτηριστικά ή κα Μαρίνα Παπουτσή, υπεύθυνη του Ε.Ε, στα εισαγωγικά κείμενα του ημερολογίου.
Αφετέρου, η εστίαση της προσοχής στα παιδιά και τα δικά τους έργα συμβολίζει την αέναη επιστροφή στο σημείο μηδέν της καλλιτεχνικής έκφρασης, εκπαίδευσης και παραγωγής. Μέσα από τους 13.000 μαθητές του Ε.Ε. δομούνται ισχυροί δεσμοί μεταξύ της Πινακοθήκης και της πόλης, μεταξύ της εκπαίδευσης και τέχνης, μεταξύ του παρελθόντος και του μέλλοντος. Τα παιδία αποτελούν τη δεξαμενή που θα δημιουργήσει τη συνέχεια και θα αποτελέσει το μελλοντικό κοινό του μουσείου. Παράλληλα, τα παιδιά μέσα από την παιδικότητα, την καλλιτεχνική «αφέλεια» των έργων τους μας ταξιδεύουν και μας θωρακίζουν απέναντι στις αντιξοότητες της σύγχρονης πραγματικότητας. Γιατί «τα Χριστούγεννα δεν είναι απλά μια γιορτή, είναι συναίσθημα! Είναι ένα συναίσθημα παιδικό, αθώο, γεμάτο αγάπη και προσφορά, αλληλεγγύη και ξεγνοιασιά» όπως σχολιάζει η Αντιπρόεδρους του οργανισμού Κατερίνα Κόσσυβα.
Τα παιδικά έργα λοιπόν μας ταξιδεύουν, μας ξαφνιάζουν, μας δίνουν την ενέργεια τους για να ανταποκριθούμε στη νέα χρονιά που ξεκινά.
Να αναφέρουμε τέλος, ότι το έργο του εξωφύλλου είναι ένα συλλογικό έργο παιδιών – τα ονόματά τους αναφέρονται στο εισαγωγικό κείμενο του ημερολογίου -και επιλέχθηκε ειδικά για αυτό τον λόγο. Για όλα τα παιδικά έργα ζητήθηκε η συναίνεση των γονέων για την αναδημοσίευσή τους και την προσθήκη του ονόματος του στο ημερολόγιο του 2025 – κάποια από τα έργα προέρχονται από παιδιά που έχουν μεγαλώσει και δεν παρακολουθούν πλέον μαθήματα στο Ε.Ε.
Ίσως το μεγαλύτερο κέρδος αυτής της δράσης της Δημοτικής Πινακοθήκης να είναι η τεράστια χαρά των παιδιών και των οικογενειών τους για τα έργα τους που συμπεριλήφθηκαν στο Ημερολόγιο. Ας ευχηθούμε η χαρά αυτή των παιδιών να ακολουθήσει και όλους όσους αποκτήσουν οι ίδιοι ή επιλέξουν να δωρίσουν φέτος αυτό το ημερολόγιο…
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2025, ΦΩΤΟΘΗΚΗ ΛΑΡΙΣΑΣ
Η Φωτοθήκη Λάρισας του Ο.Φ.Θ.Ι. εκδίδει φέτος για τρίτη συνεχόμενη χρονιά ένα συλλεκτικό ημερολόγιο το οποίο είναι διαθέσιμο στο κοινό στο βιβλιοπωλείο ΚΑΛΤΣΑΣ και μπορούμε να το αποκτήσουμε για εμάς τους ίδιους ή να το δωρίσουμε στη συμβολική τιμή των 5 ευρώ.
Η φετινή συλλεκτική επιτοίχια έκδοση – θα κυκλοφορήσει μόλις σε 250 αντίτυπα – είναι αφιερωμένη στα προπολεμικά κτίρια της κεντρικής πλατείας της Λάρισας.
Η δράση αυτή της Φωτοθήκης ξεκίνησε πριν τρία χρόνια και φιλοδοξεί να γίνει ένας θεσμός για την πόλη της Λάρισας. Το πρώτο ημερολόγιο που εκδόθηκε για το 2023 ήταν αφιερωμένο στα παλιά Αρχοντικά της πόλης, και το επόμενο, αυτό του 2024, στη Γέφυρα του Αλκαζάρ.
Φέτος, η θεματική που επιλέχθηκε είναι άκρως ενδιαφέρουσα καθώς μέσα από 12 φωτογραφίες από το αρχείο της Φωτοθήκης μπορούμε να αναπλάσουμε με τη φαντασία μας την Κεντρική Πλατεία, πλατεία Θέτιδος όπως λεγόταν στο παρελθόν, και να θαυμάσουμε αυτά τα υπέροχα κτίρια, παλιά αρχοντικά, που αν παρέμεναν μέχρι σήμερα η εικόνα της πόλης θα ήταν τελείως διαφορετική.
Βλέποντας τα κτίρια που πλαισίωναν την προπολεμική Λάρισα δημιουργούνται αντιφατικές σκέψεις… Ενώ βλέπεις μια όμορφη, αστική, προπολεμική αρχιτεκτονική που προσδίδει αρχοντιά, κύρος και πλούτο, δυσκολεύεσαι να τοποθετήσεις νοερά τα κτίρια αυτά σε μια Λάρισα που ήταν γνωστή ως «λασπούπολή».
Η δράση αυτή της Φωτοθήκης Λάρισας είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα και ελπιδοφόρα. Θυμίζει τα ημερολόγια της Άρτεμης Χατζηγιαννάκη που έχουν συλλεκτική αξία πλέον, καθώς είναι ημερολόγια με εικαστικό θέμα από την ιστορία της Αθήνας και σταδιακά, χρόνο με τον χρόνο, συγκροτούν μια άτυπη σειρά και μια εικαστική βιβλιοθήκη για την πόλη που κατοικεί εντός της σύγχρονης Αθήνας. Χαρακτηριστικό είναι προηγούμενο ημερολόγιο της, σε κειμενογράφηση Νίκου Βατόπουλου, που διατρέχει τη νεότερη μυθολογία της πλατείας και μιλά για την ιστορία και τη διαδρομή της πλατείας Συντάγματος στην Αθήνα.
Το Ημερολόγιο 2025 της Φωτοθήκης Λάρισας δημιουργεί μια αίσθηση του «ανήκειν» σε ένα συγκεκριμένο τόπο και δη την πόλη της Λάρισας, ανακαλεί στη μνήμη μας την ιδέα της αφοσίωσης σε αυτή· το «ανήκειν» μπορεί άλλωστε να ιδωθεί ως ένας τρόπος να θυμόμαστε, ξυπνά συναισθήματα. Αυτό καταφέρνει να κάνει η Φωτοθήκη με το έργο της των τελευταίων ετών, ένα έργο που περιλαμβάνει δράσεις που πραγματοποιούν ένα είδος «πολιτιστικής μεσιτείας» (cultural brokerage), σύμφωνα με τον όρο που περιέγραψαν οι Regina Bendix και η Gisela Welz (1999).
Το «Μέγα Ξενοδόχείο ΤΟ ΣΤΕΜΜΑ», το Μέγαρο Μεχμέτ Χατζημέτο γνωστό ως «Λέσχη Ασλάνη», το ξενοδοχείο «ΟΛΥΜΠΙΟΝ», το καφενείο «Νέος Κόσμος», το καφενείο «Παράδεισος», το Εστιατόριο «Ερμής», το «Μέγαρο των Δικαστηρίων», το «Μέγαρο Κατσαούνη», το μέγαρο «Πανελλήνιον», το Μέγαρο «Γεωργίου Νικόδημου», το μέγαρο «Καρανίκα-Δημητράτου», το κτίριο της Εθνικής Τράπεζας, το «Διοικητήριο» των Οθωμανών…
Η γράφουσα επιλέγει να μην αναφερθεί σε περισσότερες λεπτομέρειες, ελπίζοντας ότι θα δημιουργήσει στους Λαρισαίους την περιέργεια και ένα επιπλέον δέλεαρ για να αποκτήσουν αυτό το συλλεκτικό ημερολόγιο….
Ελάτε στην ομάδα μας στο viber για να ενημερώνεστε πρώτοι για τις σημαντικότερες ειδήσεις
