Αυτή είναι η ενδιαφέρουσα ιστορία του Ιερού Ναού του Αγίου Νικολάου στη Λάρισα (φωτο)

Ο Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου χτίζεται το 1857 στην ομώνυμη τοποθεσία του σημερινού ναού, επωφελούμενοι οι χριστιανοί της συνοικίας του Παράσχου Μαχαλά τις εισαγόμενες από την Υψηλή Πύλη μεταρρυθμίσεις (Τανζιματ) με στόχο την αναδιοργάνωση της αυτοκρατορίας. Έτσι υπό αυτές τις ευνοϊκές συνθήκες οικοδομείται ο πρώτος ιερός ναός λειτουργώντας αδιαλείπτως έως σήμερα και συγκαταλεγόμενος εις την πρώτη θέση ως προς την έκταση και την χωρητικότητα. Η επιλογή του Αγίου ως εφόρου του ναού δεν είναι τυχαία, βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην ύπαρξη συνοικίας με το όνομά του από τον 18ο αιώνα. Η πρώτη έγγραφη αναφορά προέρχεται από τον Ρώσο ιερωμένο Πορφύριο Ουσπενένσκη.

Λίγα χρόνια πριν τη δύση του 19ο αιώνα χτίζεται το σήμα κατατεθέν του, το επιβλητικό τετραώροφο πετρόχτιστο καμπαναριό στην νότια πλευρά του ναού. Εν τούτοις οι καταστροφικοί σεισμοί του 1941 και του 1954 θα οδηγήσουν στην πρόκληση υλικών ζημιών και στην κατάρρευση των δύο τελευταίων ορόφων θέτοντάς τον σε αχρηστία και στη θέση του θα ανεγερθεί ένα απλό κωδωνοστάσιο.

Ο ιερός ναός θα μετατραπεί δύο(2) φορές σε μητροπολιτικό λόγω της ανεγέρσεως του προπολεμικού ναού του Αγίου Αχιλλίου (1904-1907) και της εκ νέου οικοδόμησης στα μεταπολεμικά χρόνια εξαιτίας του καταστροφικού σεισμού του 1941.

Ο ναός του Αγίου Νικολάου είχε σχήμα τρίκλιτης βασιλικής ο οποίος καλυπτόταν με δίρριχτη ξύλινη στέγη από κεραμίδια. Η ξύλινη οροφή υποστηριζόταν από δώδεκα (12) κίονες, έξι σε κάθε πλευρά χωρίζοντας την εκκλησία σε τρία κλίτη. Στο κεντρικό κλίτος η οροφή ήταν ψηλότερη, διαγράφοντας μία ημικυλινδρική καμάρα η οποία απεικόνιζε τον Παντοκράτορα τοποθετημένο στον έναστρο ουρανό. Τα εναπομείναντα κλίτη ήταν χαμηλότερα δίχως κάποια διακόσμηση. Τέλος οι δώδεκα (12)απόστολοι εμφανίζονταν σε σχήμα ωοειδούς στο μεσοδιάστημα των κιόνων και των ημικυκλικών αψίδων.

Στα ανατολικά του ναού(εντός του ιερού βήματος) υπήρχε μία ημικυκλική κόγχη πάνω από την οποία βρίσκονταν τρία(3) παράθυρα που θα αγιογραφηθεί με την απεικόνιση έξι(6) ολόσωμων ιεραρχών(Τρεις Ιεράρχες, Άγιος Αθανάσιος, Άγιος Νικόλαος, Άγιος Αχίλλιος) στα αμέσως μετά του πολέμου χρόνια. Παράλληλα δύο(2) ακόμη κόγχες ενυπήρχαν στον ίδιο χώρο, μία στην προσκομιδή ούσα διακοσμημένη με την γέννηση του Χριστού και μία στο διακονικό. Έντονο ενδιαφέρον προξενεί το γεγονός της υπάρξεως δυτικού τύπου αγιογραφιών στα πλάγια του ναού, απεικονιζόμενες από τα θαύματα του Ιησού σε ελαιογραφίες εντός μεγάλων κάδρων, τρία(3) σε κάθε πλευρά. Από το κεντρικό κλίτος, κρέμονταν τρεις τεράστιοι περίτεχνοι πολυέλαιοι, κρυστάλλινης και ορειχάλκινης κατασκευής, ενώ τα άλλα δυο κλίτη διέθεταν μερικούς μικρότερους πολυελαίους. Επιπλέον η παρουσία πολλών και μεγάλων παραθύρων εξασφάλιζαν τον αναγκαίο για τον ναό φωτισμό. Στη δυτική μεριά του ναού, ευρίσκονταν η κεντρική είσοδος, η οποία οδηγούσε τον πιστό στον κατά δύο βαθμίδων χαμηλότερο εσωτερικό χώρο. Στη βόρεια πλευρά, μια εξωτερική πόρτα οδηγούσε με σκαλοπάτια στον γυναικωνίτη και στο εσωτερικό της εκκλησίας . Τέλος, στη νότια πλευρά, μια εξωτερική πόρτα οδηγούσε στο γραφείο των ιερέων και στον ναό.

Η διακόσμηση του εσωτερικού ναού ήτο εντυπωσιακή , μέσω της παρουσίας δύο προσκυνηταρίων ενός άμβωνος, ενός δεσποτικού θρόνου, και του ιερού τέμπλου. Τούτα ήταν ξύλινα, λευκά και διακοσμημένα με νεοκλασικά στοιχεία. Πιο συγκεκριμένα το τέμπλο πέρα της ωραίας πύλης και των θυρών της προθέσεως, του διακονικού και των δέκα(10) μεγάλων δεσποτικών εικόνων, την εμφάνισή τους έκαναν μαύρες ορθογώνιες επιφάνειες με ευαγγελικές ρήσεις σε χρυσά γράμματα.

Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του παλαιού ναού αναδεικνύεται η εκκλησιαστική του χορωδία , επί της ουσίας επρόκειτο για ένα τετράφωνο μουσικό σχήμα πανελλήνιας εμβέλειας το οποίο προσέλκυε πλήθους κόσμου τόσο από την πόλη της Λάρισας όσο και από τις γύρω περιοχές.  Η ληξιαρχική πράξη γεννήσεως χρονολογείται γύρω στο 1909-1910 από τον τότε επιθεωρητή δημοτικής εκπαίδευσης κ. Κωνσταντίνο Χριστοδουλόπουλο , τα ηνία της οποίας θα αναλάβουν μία σειρά από γνωστές λαρισαικές προσωπικότητες όπως ο κ. Ιωάννης Πρωτοσύγκελος, ο κ. Κωνσταντίνος Τσέλιος. Κατά τη περίοδο 1968-1980 η χορωδία θα διακόψει τις εργασίες του λόγω της οικοδόμησης του νέου ναού , επιστρέφοντας όμως στην «ενεργό δράση» το 1980. Το κύκνειο άσμα θα τελεστή το 2001…

Βιβλιογραφία
Παπαθεοδώρου, Ν. (2007, Νοέμβριος 17). Ο ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ( 1857-2007). Η πορεία 150 χρόνων παρουσίας στη θρησκευτική ζωή της Λάρισας. Εφημερίδα Ελευθερία.