Το Πεκίνο ήταν κάποτε γνωστό ως μία από τις πιο μολυσμένες πόλεις του κόσμου, με την πυκνή αιθαλομίχλη και τον πνιγηρό αέρα να είναι καθημερινή πραγματικότητα για τους κατοίκους.
Τώρα, οι ουρανοί του είναι ως επί το πλείστον μπλε – ένα σημάδι ότι η κινεζική πρωτεύουσα εισέρχεται σε μια νέα εποχή καθαρού αέρα, όπως υποστηρίζει ο υπουργός Οικολογίας και Περιβάλλοντος της χώρας.
«Το “μπλε του Πεκίνου” έγινε σταδιακά το νέο μας φυσιολογικό», δήλωσε ο υπουργός, Huang Runqiu, σύμφωνα με την κρατική εφημερίδα Global Times, καθώς η πόλη κατέγραψε τον Ιούλιο την καλύτερη μηνιαία ποιότητα αέρα από τότε που ξεκίνησαν οι καταγραφές το 2013.
Παρόλο που οι κινεζικές πόλεις βρίσκονται εδώ και καιρό στην κορυφή της παγκόσμιας κατάταξης για τη χειρότερη ποιότητα αέρα στον κόσμο, έχουν επιδείξει σταθερή βελτίωση με τα χρόνια. Το Πεκίνο κατέγραψε μόλις 10 ημέρες έντονης ατμοσφαιρικής ρύπανσης πέρυσι, είπε ο Χουάνγκ – πτώση σχεδόν 80% από το 2015. Πρόσφατες φωτογραφίες από το Πεκίνο δείχνουν καταγάλανο ουρανό και καλοκαιρινό ήλιο, που κάποτε ήταν σπάνιο στην πόλη των περίπου 21 εκατομμυρίων κατοίκων.
Η ανατροπή στην ποιότητα του αέρα στο Πεκίνο απεικονίζει πόσο επιτυχημένη ήταν η εκστρατεία κατά της ρύπανσης της χώρας από τότε που ξεκίνησε το 2013 -τη χρονιά της διαβόητης «air-pocalypse» του Πεκίνου, όταν η αιθαλομίχλη έγινε τόσο κακή που τα επίπεδα PM2.5, ενός μικροσκοπικού ρύπου, έφτασαν τα 900 μικρογραμμάρια ανά τετραγωνικό μέτρο, 90 φορές υψηλότερα από το συνιστώμενο ημερήσιο επίπεδο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Δείτε στο βίντεο του 2017 το νέφος να «καταπίνει» το Πεκίνο σε δευτερόλεπτα.
Το air-pocalypse προσέλκυσε την προσοχή των παγκόσμιων μέσων ενημέρωσης και έγινε κεντρικό θέμα συζήτησης των πολιτών στην Κίνα -τόσο πολύ, που μια τοπική ζυθοποιία χρησιμοποίησε τον όρο για να ονομάσει μια μπύρα, υποσχόμενη εκπτώσεις σε μέρες με καπνό.
Για χρόνια, η ρύπανση στην πρωτεύουσα αποκαλούνταν ευφημιστικά «ομίχλη», αλλά τώρα, οπλισμένοι με νέες πληροφορίες σχετικά με τις επικίνδυνες επιπτώσεις της κακής ποιότητας του αέρα, οι κάτοικοι δεν ήταν πλέον πρόθυμοι να ανεχτούν άλλες μέρες όπου δυσκολεύονταν να αναπνεύσουν.
«Δεν ήταν απλώς ο εκνευριστικός βήχας του Πεκίνου από τον οποίων δέχονταν καθημερινά επίθεση οι κάτοικοι – ήταν κάτι πολύ χειρότερο», δήλωσε ο Ντάνιελ Γκάρντνερ, ομότιμος καθηγητής στο Smith College και συγγραφέας του Περιβαλλοντική ρύπανση στην Κίνα: Αυτό που πρέπει να γνωρίζουν όλοι.
«Τώρα, όταν έβηχαν, ήταν ένα σημάδι ότι εισέπνεαν σωματίδια που οδηγούν σε νοσηρότητα και θνησιμότητα», πρόσθεσε. «Και έτσι, νομίζω ότι οι άνθρωποι άρχισαν να βλέπουν αυτήν την ποιότητα του αέρα πολύ διαφορετικά το 2013».
Όροι όπως το PM2.5 έγιναν σύντομα μέρος του καθημερινού λεξιλογίου, καθώς οι άνθρωποι άρχισαν να οργανώνουν τη ζωή τους γύρω από τα διάφορα επίπεδα ρύπανσης. Και καθώς η ευαισθητοποίηση του κοινού αυξανόταν, οι διαμαρτυρίες ενάντια στα εργοστάσια άνθρακα άρχισαν να εμφανίζονται σε πόλεις όπως η Kunming και η Shenzhen.
Εκείνη την εποχή, οι Global Times ανέφεραν ότι η δημόσια οργή «εκτροχιάζει» την οικονομική ανάπτυξη της χώρας – αλλά, όπως είπε ο Γκάρντνερ, η κυβέρνηση είχε ήδη αρχίσει να αλλάζει νοοτροπία.
Ο Xi Jinping, ο οποίος έγινε πρόεδρος τον Μάρτιο του 2013, μόλις δύο μήνες μετά την air-pocalypse, είδε μια ευκαιρία. Δεσμευόμενος ότι θα καθαρίσει τη ρύπανση, θα μπορούσε να κερδίσει τη δημόσια υποστήριξη, να βελτιώσει τη λαβωμένη διεθνή εικόνα της Κίνας, να προσελκύσει εκ νέου τους ανήσυχους ξένους τουρίστες και τους ξένους εργαζόμενους και ταυτόχρονα να δώσει ώθηση δημοσίων σχέσεων στον εαυτό του.
«Η πρώτη κρίση που έφτασε στο γραφείο του είναι η air-pocalypse. Δεν ήταν μόνο στο Πεκίνο, ήταν σε όλη τη βόρεια Κίνα και έκανε θραύση», δήλωσε ο Γκάρντνερ. «Το 2013 ήταν ένα σημαντικό σημείο ανατροπής στάσης, όπου η κυβέρνηση είπε ανοιχτά, αφήνουμε πίσω αυτήν την πολιτική “οικονομικής ανάπτυξης με κάθε κόστος” και κινούμαστε προς αυτή τη νέα κατεύθυνση όπου υπάρχει αρμονία μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης … και περιβαλλοντικής διαχείρισης».
Ξεκινώντας από εκείνο το έτος, η κυβέρνηση επένδυσε δισεκατομμύρια δολάρια σε ένα εθνικό σχέδιο δράσης για την ατμοσφαιρική ρύπανση. Παρουσίασε νέους κανονισμούς, δημιούργησε εθνικούς σταθμούς παρακολούθησης του αέρα και άρχισε να κλείνει ορυχεία άνθρακα και εργοστάσια άνθρακα. Μέχρι το 2014, η Κίνα είχε κηρύξει εθνικό «πόλεμο κατά της ρύπανσης».
Στην αρχή, το Πεκίνο ανέχτηκε τις δημόσιες διαμαρτυρίες επειδή ήταν τοπικές – εστιάζοντας σε συγκεκριμένα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής στις γειτονιές των διαδηλωτών ή σε τοπικούς αξιωματούχους που είχαν παραβιάσει περιβαλλοντικούς κανονισμούς.
Αλλά αυτό σύντομα άρχισε να αλλάζει καθώς οι διαμαρτυρίες απέκτησαν έναν ευρύτερο σκοπό – που τροφοδοτήθηκε εν μέρει από το Under the Dome, ένα ντοκιμαντέρ του 2015 που επέκρινε κρατικές εταιρείες, διεφθαρμένους αξιωματούχους και κυβερνητικά υπουργεία για τον ρόλο τους στην κρίση της ποιότητας του αέρα. Πάνω από 200 εκατομμύρια άνθρωποι παρακολούθησαν την ταινία μέσα στην πρώτη της εβδομάδα, πυροδοτώντας έντονη διαδικτυακή συζήτηση προτού οι λογοκριτές την απαγορεύσουν εντελώς.
«Αυτό που νομίζω ότι ανησυχούσε την κυβέρνηση, είναι ένα κίνημα που θα γίνει εθνικό», είπε ο Γκάρντνερ. «Είδαν ανθρώπους σε Πεκίνο, Κούνμινγκ και Λάντζου, σε κάθε μέρος της Κίνας, να βλέπουν το ίδιο ντοκιμαντέρ και να ακούν το ίδιο μήνυμα… Νομίζω ότι η αντίληψη τώρα ήταν ότι ο στόχος θα μπορούσε να μεγαλώσει και να ξεπεράσει τον τοπικό, αν αυτό επιτρεπόταν να συνεχιστεί».
Καθώς το κυβερνών Κομμουνιστικό Κόμμα, με επικεφαλής τον Xi, ενίσχυσε τον έλεγχο της κοινωνίας των πολιτών και έλαβε αυστηρότερα μέτρα απέναντι στον κοινωνικό ακτιβισμό, η αστυνομία κατέστειλε γρήγορα τις περιβαλλοντικές διαμαρτυρίες στη Chengdu το 2016 και στη Wuhan το 2019. Αρκετά άλλα ντοκιμαντέρ για περιβαλλοντικά ζητήματα όπως τα πλαστικά απόβλητα ήταν επίσης απαγορευμένα.
Όλο αυτό το διάστημα, ο Xi υπερηφανευόταν για την εκστρατεία της Κίνας κατά της ρύπανσης, συχνά κλείνοντας εργοστάσια και περιορίζοντας τον αριθμό των αυτοκινήτων στον δρόμο για να εξασφαλίσει τον γαλάζιο ουρανό κατά τη διάρκεια σημαντικών εκδηλώσεων, όπως η σύνοδος κορυφής των ηγετών της Ασίας – Ειρηνικού το 2014.
Παρά τις βελτιώσεις, υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος – για παράδειγμα, αυτοί οι προσωρινοί γαλάζιοι ουρανοί συχνά ξανακαλύπτονται με πυκνή αιθαλομίχλη. Και είναι δύσκολο να γνωρίζουμε αν παρατηρούνται βελτιώσεις σε ολόκληρη τη χώρα ή αν η ρύπανση μεταναστεύει από το Πεκίνο αλλού -ειδικά με τα νέα σχέδια που παρουσιάστηκαν φέτος για δεκάδες υψικάμινους καύσης άνθρακα και μονάδες ηλεκτροπαραγωγής. Οι περιβαλλοντολόγοι πρέπει επίσης να είναι προσεκτικοί ώστε να μην περάσουν καμία πολιτική κόκκινη γραμμή, για να μην εξοργίσουν την κεντρική κυβέρνηση.
Αλλά όπως φαίνεται από το κάποτε [αιθαλ]ομιχλώδες Πεκίνο, είναι σαφές ότι οι συντονισμένες προσπάθειες απέδωσαν -ίσως μία από τις λίγες φορές τα τελευταία χρόνια που η δημόσια οργή ώθησε με επιτυχία τις κινεζικές αρχές να δράσουν, ακόμη και αν αυτές οι προσπάθειες αντιμετωπίστηκαν προσεκτικά και κατεστάλησαν γρήγορα.
Πηγή: CNN
