Το όπλο που σκότωσε πάνω από 50 άτομα στον σιδηροδρομικό σταθμό του Κραματόρσκ, μια από τις χειρότερες επιθέσεις σε αμάχους στον πόλεμο της Ουκρανίας, ήταν πύραυλος διασποράς που απαγορεύεται στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου με διεθνή συνθήκη, εκτιμούν ειδικοί που μίλησαν στο BBC.
Ρεπόρτερ του βρετανικού δικτύου επισκέφθηκαν τον σταθμό μετά το μακελειό της 8ης Απριλίου και βρήκαν πολλαπλούς μικρούς κρατήρες, μια χαρακτηριστική υπογραφή των όπλων διασποράς, τα οποία σκορπίζουν δεκάδες μικρά βομβίδια σε μεγάλη έκταση.
Ένας από τους μικρούς κρατήρες έξω από τον σταθμό (BBC)
Φωτογραφίες που δημοσιεύει το BBC δείχνουν έναν μικρό κρατήρα σε πλακόστρωτο δρόμο, με ίχνη από θραύσματα να απλώνονται ακτινωτά γύρω από το κέντρο.
Το ρεπορτάζ βρίσκεται σε συμφωνία με μαρτυρίες δημοσιογράφου της Washington Post που έφτασε στον σταθμό περίπου 15 λεπτά μετά την επίθεση. Μάρτυρες ανέφεραν ότι άκουσαν «μια αρχική έκρηξη την οποία ακολούθησαν τέσσερις με πέντε κρότοι» -ακόμα μια ένδειξη πολλαπλών εκρήξεων.
Περίπου 100 μέτρα από την είσοδο του σταθμού βρέθηκαν συντρίμμια Tochka-U σοβιετικού σχεδιασμού, τον οποίο φέρεται να είχε χρησιμοποιήσει η Ρωσία και σε προηγούμενες φάσεις της εισβολής. Ο συγκεκριμένος πύραυλος υπάρχει πάντως και στο οπλοστάσιο της Ουκρανίας.
Η φράση «Για τα παιδιά» ήταν γραμμένη στα ρωσικά πάνω σε πύραυλο (Reuters)
Ο Tochka-U είναι βαλλιστικός πύραυλος μικρού βεληνεκούς που μπορεί να μεταφέρει κεφαλή διασποράς με 50 βομβίδια, τα οποία εκρήγνυνται κατά την πρόσκρουσή τους στο έδαφος.
Συντρίμμια πυραύλου που είδε ο δημοσιογράφος της Washington Post είχαν πάντως γραμμένη πάνω τους τη φράση «για τα παδιά» στα ρωσικά. Ουκρανικές πηγές ανέφεραν ότι η επίθεση ήταν πράξη εκδίκησης για τα «παιδιά από τη Ρωσία».
Το σημείο της επίθεσης βάφτηκε στο αίμα (Reuters)
Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα έχει ανακοινώσει από τον Μάρτιο ότι διαθέτει «αξιόπιστες αναφορές» για ρωσικά όπλα διασποράς στην Ουκρανία, ενώ σε ανάλογες καταγγελίες έχουν προχωρήσει και η Διεθνής Αμνησία και το Παρατηρητήριο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων.
Μαρτυρίες
Την ώρα της επίθεσης, εκατοντάδες άτομα περίμεναν στον σταθμό του Κραματόρσκ περιμένοντας τα τρένα που θα τους μετέφεραν σε πιο ασφαλείς περιοχές στα ανατολικά της Ουκρανίας.
«Υπήρχαν άνθρωποι παντού. Κομμένα ανθρώπινα μέλη, σάρκες, κόκκαλα, κομμάτια ανθρώπων παντού» είπε στην αμερικανική εφημερίδα η Γελένα χαλέμνοβα, κάτοικος του Κρεματόρσκ που βρισκόταν στον σταθμό.
Άλλοι μάρτυρες επιβεβαίωσαν πως άκουσαν πολλαπλές εκρήξεις. Ο Άντον Λαντίγκιν, 18 ετών, περίμενε μέρες στον σταθμό για να εγκαταλείψει την περιοχή. Όταν άκουσε την πρώτη έκρηξη έπεσε πάνω στην φίλη του για να την προστατέψει. «Ο κόσμος ούρλιαζε. Υπήρχαν εκρήξεις παντού» είπε.
Φωτογραφία που τραβήχτηκε μια μέρα πριν από την επίθεση δείχνει εκατοντάδες άτομα στην αποβάθρα (Reuters)
Εκτιμήσεις ειδικών
Τα ίχνη που άφησε στο έδαφος η επίθεση «είναι πολύ συμβατά» με χρήση όπλου διασποράς, δήλωσε στο BBC ο Σίνταρθ Κάουσαλ, ειδικός της δεξαμενής σκέψης Royal United Services Institute.
Εκτίμησε μάλιστα πως τα ίχνη δείχνουν να προήλθαν από τη σοβιετική κεφαλή διασποράς 9N24, την οποία μπορεί να μεταφέρει ο πύραυλος Tochka.
Δύο άλλοι ειδικοί που δεν κατονομάζονται συμφώνησαν με την ερμηνεία του Κάουσαλ.
Τα όπλα διασποράς σκοτώνουν αδιακρίτως σε μεγάλη ακτίνα και μπορούν να προκαλέσουν μεγάλες απώλειες αμάχων σε πυκνοκατοικημένες περιοχές. Βομβίδια που δεν εκρήγνυνται κατά την πρόσκρουση, ένα συχνό φαινόμενο με όπλα σοβιετικής καταγωγής, παραμένουν επικίνδυνα για χρόνια μετά την επίθεση.
Η χρήση των όπλων αυτών απαγορεύεται από τη Συνθήκη του 2015 για τα Όπλα Διασποράς, την οποία έχουν επικθυρώσει 110 χώρες –όχι όμως η Ρωσία ή η Ουκρανία.
Οι ρωσικές δυνάμεις έχουν κατηγορηθεί για χρήση βομβών διασποράς και στο Χάρκοβο, καταγγελία που ερευνάται τώρα από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.
